Vesturland - 30.09.1949, Blaðsíða 5

VESTURLAND
5
Þorbergur Kristjánsson stud. theol., Geirastöðum:
Hornsteinar lýðræðislegs stjórnarfars
eru sjálfstæðir einstaklingar.
leiðir til einræðis
Sósíalisminn
Hvar skal standa?
Alþingiskosningarnar nálg-
ast nú óðum og þar með sú
stund, að kjósendur verða að
gera það upp við sig, hverjum
þeir skuli veita brautárgengi
með atkvæði sínu. Framboðs-
fundir hefjast innan skamms,
þar sem hinir ýmsu frambjóð-
endur leiða saman hesta sína
og leitast við að fá „háttvirta
kjósendur“ á sitt band. Slíkir'
fundir eru vissulega oft nokk-
urs virði, því að oft skýrast þar
ágreiningsmálin, og hin ólíku
viðhorf liggja ljósar fyrir kjós
endum eftir en áður, en því
miður er það einnig algengt,
að meira beri þar á persónu-
legu narti og skitkasti heldur
en rökföstiun umræðum um á-
greiningsefnin, og veita þá
mönnum lélegar forsendur til
þess að mynda á skoðanir sín-
ar, um hvað raunverulega er
barizt. Það er því oftast væn-
legra til árangurs að leggja
málin niður fyrir sér í einrúmi
eða ræða þau við kunningja
sína, og það er höfuðtilgangur
minn með þessu rabbi að
hvetja menn til þess, þvi að ég
cr sannfærður um, að eitt af
meginmeinum og höfuðsynd-
um okkar kynslóðar og þá ekki
sízt hins yngri hluta hennar
er, að við erum of löt að hugsa.
Við veigrum okkur um of við
því erfiði, sem er samfara yfir-
vegaðri íhugun mólanna og af
staða okkar til þeirra verður
þvi oft óviss og hvikul, svo að
við þorum í hvorugan fótin'n
að stíga eða við sláum fram ó-
rökstuddum fullyrðingum í
tíma og ótíma. Þetta á því mið-
ur við um afstöðu okkar bæði
til stjórnmála, trúmála og
fjölda annarra vandamála.
Þessi hugsunaleti okkar og
hringlandaháttur er þeim mun
hættulegri nú en ella, þar sem
uppi vaða í heiminum og um-
hverfis okkur stjórnmálustefn-
ur, sem ekki geta fcngið hag-
stæðari vaxtarskilyrði en þau,
að allur almenningur hugsi
sein minnst, en leyfi fáeinum
útvöldum að hugsa fyrir sig og
ákveða örlög sín. Þar við bæt-
ist, að áróðurinn, sem er regin-
fjandi persónulegrar íhugunar
og dómgreindar, er nú marg-
fallt öflugri og áhrifameiri en
lyrir fáum áratugum, og ýmsir
baráttumenn einræðis og öfga-
stefna hal'a tileinkað sér mikla
áróðurstækni og hagnýtt sér
hana út í yztu æsar svo sem
alkunna er.
Okkur ber því að vera
á verði, ef við viljum varð
veita lýðræðislegt stjórn-
arfar og frelsi einstakl-
ingsins, því að hornstein-
ar þessa eru hugsandi,
persónulega mótaðir ein-
staklingar.
Gegn menningarfjand-
skap kommúnista.
Hvert er þitt viðhorf kjós-
andi góður til Alþingiskosn-
inganna í haust? Hefir þú íhug
að hvað þessar og aðrar kosn-
ingar snúast raunverulega um?
Hefir þú komizt að ákveðinni
niðurstöðu um það, á hvaða
metaskál þér beri að leggja
þitt lóð? Ef svo er ekki, er tími
til kominn fyrir þig að athuga
gang málanna og gera þessi at-
riði samvizkulega upp við sjálf
an þig, en „flýttu þér hægt“.
Ef það gæti orðið lil þess að
ýta eitthvað undir þig og
hjálpa þér áleiðis, skal ég í fá-
um orðum segja þér hreinskim
islega frá afstöðu minni til
vandamála dagsins:
Ég fylgi Sjálfstæðis-
flokknum að málum og
greiði honum atkvæði
mitt fyrst og fremst af
því, að ég veit, að hann er
sterkasta og raunar eina
mótvægið gegn Kommún-
isma og menningarfjand-
samlegri starfsemi áhang
enda hans. Hvorki Fram-
sólmarfl. né Alþýðufl.,
sem báðir telja sig í orði
kveðnu a.m.k. andstæða
Kommúnisma, mega sín
nokkurs hvað þetta snert
ir, enda mun áhugi ým-
issa forystumanna þess-
ara flokka á því að
hnekkja viðgangi Komrn-
únismans næsta vafasam-
ur, vægast sagt.
Um þessa flokka má annars
í stuttu máli segja þetta: Fram
sóknarflokkurinn telur sig
vera milliflokk, er forðast
vilji öfgarnar bæð’i til hægri
og vinstri, og i rauninni gegnir
svipuðu máli um Alþýðuflokk-
inn, og báðir eiga það sameig-
inlegt, að þeir eru óþarfir og
óeðlilegir utanveltugemsar á
vettvangi íslenzkra stj órnmála.
Framsókn þríklofin.
E.t.v. mundir þú nú kjós-
andi góður vilja grípa hér
fram í fyrir mér og telja þessa
síðustu staðhæfingu mína
hæpna. Ég skal því færa fram
nokkur rök með henni. Fram-
sóknarfl. er a.m.k. þríklofinn.
1 fyrsta lagi eru þeir, sem enn
halda tryggð við hinn gamla
l’oringja sinn Jónas Jónsson,
en þeim fer nú ört fækkandi,
enda má segja, að hann sé nú
úr sögunni sem stjórnmála-
maður — orðinn mát. I öðru
lagi eru fylgismenn Her-
manns Jónassonar en hann
nýtur einkum stuðnings
ungra framsóknarmanna, en
allir, sem einhver kynni
hafa haft af þeim samtökum
vita, að þau eru að mestu skip-
uð mönnum, sem mjög hallast
að Komnninisma og eiga raun-
verulega heima innan vébanda
hans, enda er þetta flokksbrot
á hraðri leið heim til föðurhús-
anna. Að lokum er svo flokkur
Eysteins Jónssonar & Co. Þann
flokk' fylla að mestu bændur
og búalið, sem flestir eiga
miklu fremur samleið með
Sj álfstæðisfl., heldur en hinum
stefnulausa og margklofna
Framsóknarflokki, sem sjálf-
ur kallar sig milliflokk, en er í
rauninni hvorki fugl né fiskur.
Hægri og vinstri
armur Alþýðuflokksins
Flest það, sem hér hefir ver-
ið sagt um Framsóknarfl. á
einnig að iniklu leyti við um
AÍþýðufl. Einnig hann er klof-
inn í hægri og vinstri arm. For-
ingjar hægri armsins reyna að
blekkja bæði sjálfa sig og aðra
með þeirri hlálegu firru, að
socialismi sé framkvæmanleg-
ur án socialistiskra cða komm-
únistiskra aðferða. Sé þvi mót-
mælt, að þetta sé mögulegt,
benda þeir gjarna, á Norður-
lönd, þar sem social-demokrat-
iskar stjórnir hafa setið að
völdum um langt skeið. Sú
skírskotun þeirra er þó lítils
virði, sé betur að gætt, því að
hinar svokölluðu sósíaldemo-
kratisku stjórnir á Norðurlönd
um hafa yfirleitt farið sér
mjög hægt um framkvæmd
þjóðnýtingarhugsjóna social-
ismans og eru sízt lengra komn
ir á þeirri braut en við Islend-
ingar, sem raunar erum komn-
ir ískyggilega langt í þá átt.
Hvað verður svo uppi á ten-
ingnum, ef við lítum til Eng-
lands? Þar situr að völdum
social-demokratisk stjórn, sem
undanfarin ár hefur leitast við
að framkvæma þjóðnýtingu at
vinnuveganna með lýðræðis-
legum aðferðum. Hvernig hef-
ir sú tilraun tekizt? — Sem
svar við þeirri spurningu næg-
ir að benda á hina lélegu af-
komu liinna þjóðnýttu atvinnu
greina og hin sífelldu og um-
fangsmiklu verkföll, sem bera
glögglega vitni um óánægju al-
mennings þar í landi.
Sósíalismi þýðir
einræði.
Rúmsins vegna verða þessi
dæmi að nægja, en vilji menn
athuga þetta nánar, munu þeir
í'ljótt komast að raun um þá
staðreynd, að socialismi eða
þjóðnýting er ekki framkvæm-
anleg og stendur hvergi föstum
fótum, nema þar sem komm-
únistiskum aðferðum er beitt,
þ.e.a.s. verkföll bönnuð með
lögum og mönnum nieinað að
láta í ljós skoðanir sínar í ræðu
og riti, séu þær ekki í fyllsta
samræmi við línu foringjanna.
Nú skyldi enginn aúla mér þá
dul, að ég álíti foiystumenn ís-
lenzka Alþýðufl. vfirleitt syo
skyni skroppna, að þeim sé
þetta ekki fullljóst — en þeir
eiga hér margir dýrmætra per-
sónulegra. hagsmuna að gæta
og með ótrúlegum mætti
l)lekkinga og áróðurs hefir
þeim tekizt að glepja nokkrum
— að vísu litlum — hluta ís-
lenzkra kjósenda sýn, telja
þeim trú um, að það sem er ó-
framkvæmanlegt sé fram-
kvæmanlegt — að svart sé
hvítt. Þetta er að vísu beizkur
biti að kyngja fyrir þá, sem
orðið liafa fyrir þessum gjörn-
ingum, en þeim mun meiri á-
stæða er fyrir þá að endur-
skoða afstöðu sína og reyna að
Framhald á 6. síðu.