Vesturland - 15.10.1949, Blaðsíða 5

VESTURLAND
5
Kjartan J. Jóhannsson:
er
Fiskiðjuver með fullkomnustu tækjum sem völ er á,
mundi spara útgerðarmönnum og sjómönnum stórfé ár-
lega og auk þess losa sjómennina við mikið erfiði og fyrir-
höfn
ísafjörður afskiptur
Allir vissu, að nauðsynlegt
og sjálfsagt var að stækka og
bæta bátana til þess að bæta
aðbúð fiskimanna, auka öryggi
þeirra og afköst og þannig um
leið afkomuhorfur þeirra, ef
sæmilega áraði. Flestir vissu
einnig, að jafn nauðsynlegt
var, að bæta skilyrðin í landi
lil þess að taka við afla bát-
anna og vinna úr honum, sem
bezta og auðselj anlegasta vöru.
Það var og er nauðsynlegt,
bæði vegna sjómannanna til
þess að auka atvinnuöryggi
þeirra og lika vegna þeirra,
sem vinna að fiskinum í landi,
til j)ess að bæta aðbúnað við
fiskvinnsluna, minnka erl'iðið,
auka afköstin, en tryggja um
leið stöðugri og betri vinnu.
Þetta mál — fiskiðj uvers-
málið — var á dagskrá hér í
bænum nokkru fyrir siðustu
bæ j arstj órnarkosningar. Það
var jafnvel „komið á pappír“
hj á krötunum svona fyrir kosn
ingarnar. Auðvitað átti þetta
að vera bæjarfyrirtæki, eða
hvað haldið þið?
Nei, ekki aldeilis. Bærinn
gat ckki, að þeirra áliti, misst
fé til sliks þá. Og svo hafa
krataforsprakkarnir líklega
ætlað að græða sjálfir um leið.
Fyrirtækið átti nefnilega, éf
það kæmist einhverntíma
lengra en á pappírinn að vera
lilutafélag, þetta þrönga félags-
form auðvaldsins, eins og þeir
segja stundum, og svo þröngt
átti þetta hlutafélag að vera,
að aðeins þeim hluta útgerðar-
innar i bænum, sem þeir töldu
á sínum pólitísku snærum átti
að fá að vera. með. Þannig var
nú samvinnuáhuginn þá. —
Eftir að tekizt hafði að
efnum sveita og þorpa hér
vestanlands og einlægan vilja,
til að vinna að þeim.
Þau meðmæli, sem Sig-
urður Bjarnason og Axel
V. Tulinius hafa aflað
sér með störfum sínum,
hvor á sínum vettvangi,
verða ábyggilega þyngst á
metunum í augum kjós-
endanna, þegar að kjör-
borðinu kemur.
hrinda oki kratanna af bæjar-
búum við bæjarstjórnarkosn-
ingarnar 1946 liéldu áhugasam
ir bæjarbúar og bæjarstjórn
áfram að vinna að málinu og
var síðan boðað til stofnfund-
ar hlutafélags um fiskiðjuver
á Isafrði, semi fulltrúar allra
útgerðarfélaga í hænum höfðu
skriflega skuldbundið sig til að
standa að. Þegar til átti að taka
spilltu kratarnir þvi með alls
konar vífilengjum og undan-
brögðum að full samvinna tæk-
izt um fiskiðj uverið meðal út-
gerðarmanna, Þeir settu skil-
yrði á skilyrði ofan fyrir því
að vera með i félaginu og stofn
uðu að lokum klofningsfélag,
eftir að Fiskiðjuverið h.f. hafði
verið stofnað til að keppa við
það um leyfi og lán til fram-
kvæmda.,
Síðan notaði Finnur Jónsson
aðstöðu sína. til þess að hindra
það, að Fiskiðj uverið h.f. feugi
nauðsynleg lán og leyfi, til að
hefja framkvæmdir. —
— Dálagleg svikamylla, að
'hindra nauðsynlegar fram-
kvæmdir í bænum af tómri
meinfýsni og reiði við bæjar-
búa fyrir að losa sig við krata-
meirihlutann i bæjarstjórn.
Á meðan ég var á þingi, sem
varamaður Bjarna Benedikts-
sonar, flutti ég frumvakp um
fiskiðjuver rílcisins á Isafirði.
Mér var ljóst, að útgerðin i
bænum var ekki fær um að
ieggja stórfé af mörkum til
fiskiðjuversbyggingar og lagði
því til, að rikið reisti liér fisk-
iðjuver, en útgerðm. eignuðust
það síðan með þvi að greiða á-
kveðinn hlut af aflanum til
þess. Með nýtízku vinnslu hefði
aflinn orðið nokkru verðmæt-
ari en áður og ætlaðist ég til
þess, að sú verðaukning aflans
nægði til þess, að útgerðar-
menn gætu eignast og tekið við
stjórn fiskiðjuversins á nokkr-
um árum. Hannibal Valdimars
son sá að hér var um merki-
lega nýjung að ræða og gerðist
meðflutningsmaður minn að
frumvarpinu. Er mér ekki
grunlaust um að lítið hafi vax-
ið vinátta þeirra Finns Jónsson
ar við það. Því miður náði
þetta frumvarp eklci fram að
ganga á Alþingi, enda hafði ég
ekki aðstöðu til að fylgja því
eftir. Sumarið 1947 sameinuð-
ust allir útgerðarmenn i bæn-
um um stofnun Fiskiðjusam-
lags útvegsmanna á Isafirði til
lausnar fiskiðj uversmálinu. En
þá var í óefni komið. Dráttur-
inn, sem orsakaðist af því, að
Finnur Jónsson spilti fyrir sam
lcomulagi hér á sama tíma,
sem Jóhann Þ. Jósefsson vann
að samkomrdagi útgerðar-
mann í Veshnannaeyjum, olli
þvi að nú var allt slórum örð-
ugra viðfangs. Hag útgerðar-
manna hafði mjög hrakað,
vegna aflabrests og jafnframt
var mun örðugra oi’ðið að afla
lánsfjár. Raunin hefur og orð-
ið sú, að F. Ú. I. hefur enn ekki
haft bolmagn til annars en
kaupa eignir h.f. Fiskimjöl á
Torfnesi og fá þar nýjar vélar
til að vinna úr blautum bein-
um og í vetur verður væntan-
lega hægt að nýta lifur nokkru
betur en áður. Lengra er eklci
komið. Ekkert fiskiðjuvcr i
Neðstakaupstað er risið aí'
grunni og allt er í óvissu um
Nú líður senn aiýkosningum
til Alþingis Islendinga, kosn-
ingum í lýðfrjálsu landi, þar
sein hver atkvæðisbær maður
velur fulltrúa til setu á Al-
þingi. Hér er það hverjum
kjósanda í sjálfsvald sett,
hvaða stefna eða flokkur ræð-
ur málefnum landsins næsta
kjörtímabil. Það hvílir mikil
ábyrgð á hverjum kjósanda,
sem gengur að kjörborðinu
þann 23. okt. n. k.
Sá kjósandi, sem athugað
hefir stefnur þeirra stjórnmála
flokka, sem nú eru uppi i land
inu, á hverju þær byggjast og
hvernig þeir flokkar hafa hald-
ið á málum landsins hin síð-
ustu ár, hann er ekki í neinum
vafa um, hvaða flokkur það er,
sem líklegastur væri til að ráða
fram úr málum landsins á sem
beztan hátt næsta kjörtímabil,
ef hann fengi nægilegt fylgi til
þess, en það er án efa Sjálf-
stæðisflokkurinn.
lausn þessa mikla hagsmuna-
máls bæjarins.
Þrátt fyrir ráðherradóm-
þingmanns Isafjarðar og odda-
aðstöðu í Fjárhagsráði hefur
Isafjörður verið afskiptur af
ríkisvaldinu á flestum sviðum.
Á sama tíma og rikisvaldið
veitir Norðfirði og Vestmanna-
eyjum heimild fyrir tvehnur
togurum, fskiðjuverum og raf-
orkuverum, skammtar ríkis-
valdið Isafirði einn togara og
neitar honum um fisiðjuver og
raforkuver, svo dæmi séu
nefnd af ótal mörgum svipuð-
um. Er ekki eitthvað bogið við
þetta? Er þingmaður kaup-
staðaiáns, þessi „þrautreyndi“
stj ómmálamaður ekki ske-
leggri en það, að kjördæmi
hans fer alltaf með skarðastan
hlut frá borði?
Til þess að menn l'ái nokkra
hugmynd um þann skaða, sem
útgerðarmenn og bæjarbúar
hafa heðið af skennndarstarf-
semi kratanna í fiskiðj uvers-
málinu, má geta þess, að Vest-
mannaeyjar telja sig hafa
sparað a.m.k. 25 þús. krónur á
bát á ári við hinn bætta aðbún-
að til móttöku fiskjarins. Það
munar um minna.
Höldum því áfram að losa
okkur við mennina, sem meta
pólitíska hagsmuni sína og
flokks síns meir en hagsmuni
bæj arf élagsins.
Allir flokkar og stefnur hafa
sína galla en mismunandi
mikla. Sá flokkur, sem liyggð-
ur er á traustustum grundvelli
er Sj álfstæðisflokkurinn.
Undirstaða stefnu Sjálfstæð-
isflokksins er framtak livers
borgara í þjóðfélaginu.
Sem dæmi þess má nefna
bóndann, sem yrkir jörð sína,
hvort hún er stór eða smá, sjó-
manninn, sem rær á sínum eig-
in bát og gerir hann út. Þessir
menn vinna sjálfir að sínum
eignum, stjórna þeim án íhlut-
unar liins opinhera, veita. öði’-
um verkefni og jafnframt líf-
eyri. Þessir rnenn byggja lífs-
afkornu sína og annara á sinni
framtakssemi og atorku.
Þar sem hver stétt styður
aði’a. þar stendur lífsafkoma
fólksíns í lieild traustum fót-
um. Kjöi’orð Sjáifstæðisflokks-
ins er þess vegna og verður á-
vallt: „Stétt með stétt“, einka-
framtak en ekki ríkisrekstur.
Sjálfstæðisstefnan
er stefna Vestur-ísfirðinga.
Vestur-
Isfirðingar!
Kjósið Axel V. Tulinius!
i
V