Vesturland - 23.11.1951, Qupperneq 1

Togararnir munu leggja hér upp
afla sinn eí viðunandi verð íæsf.
■ ' r' * ‘
ísborg lagði á land 4200 tonn á einu ári.
Undanfarnar vikur hafa samn-
ingaumleitanir farið fram milli
stjórnar Sölumiðstöðvar hrað-
frystihúsanna og Félags íslenzkra
botnvörpuskipaeigenda um verð á
togarafiski til vinnslu í landi.
Hafa þessir aðilar skipst á.tilboð-
um og gagntilboðum um verðlagið
og hefur nokkuð þokast í áttina til
samkomulags fyrir góðan vilja
beggja aðila, enda er hér um mik-
ilsvert hagsmunamál beggja að
ræða og þjóðarbúsins í heild. Hefur
ríkisstjórnin nú síðustu daga tek-
ið þátt í þessum samningum og
búast má við samkv. nýjustu frétt-
um, að samningar takizt einhvem
næstu daga.
Ef samningar nást, er hér um
20 þús. tonn, sem Sölumiðstöð
hraðfrystihúsanna vill kaupa til
febrúarloka. Er ráðgert að selja
fiskinn aðallega til clearing-land-
anna. Er talað um að 50% af afl-
anum megi vera karfi og 10%
ufsi. Um nánari skiptingu á öðr-
um fiski er ekki talað.
Mikið hagsmunainál.
Öllum, sem til þekkja er ljóst, að
mjög óráðlegt er að byggja af-
komu togaraflotans eingöngu á ís-
fisksölum í Englandi í vetur.
Skipting skipanna fyrir Englands-
markað og innanlandsmarkað er
mjög þýðingarmikið atriði, til að
koma í veg fyrir of mikið fisk-
framboð þar, og þar með verðhrun
á fiski. Það er einnig mjög þýð-
ingarmikið fyrir hraðfrystihúsin
að fá verulegt fiskmagn til vinnslu
fram til þess tíma, að aðalvertíð
bátaflotans byrjar. Þetta myndi
auk þess skapa geysimikla atvinnu
í landi og auka verðmæti útflutn-
ingsins til stórra muna.
Á s.l. hausti og í vetur fékkst
þýðingar mikil reynsla fyrir því,
að hægt er að vinna togarafisk í
landi með góðum árangri í frysti-
húsum. Sérstaklega skapaði karfa-
veiði togaranna nýja markaðs-
vöru, sem reyndist vel til sölu í
Bandaríkjunum. Mikil og góð
karfaveiði skapaði togaraflotan-
um möguleika til að leggja afla
sinn í land, ýmist til hraðfrysting-
ar eða til bræðslu. Um aðrar fisk-
tegundir skapaði lágt verðlag
mikla örðugleika. Þannig hafa tog-
aramir aðeins fengið 75 aura fyr-
ir kg. af þorski á sapia tíma sem
bátarnir fengu 96 aura fyrir kg.,
vegna þeirra fríðinda, sem báta-
gjaldeyririnn skapaði. Um verðlag
annarra fisktegunda er svipað að
segja.
Hærra fiskverð.
Þegar karfaveiðin brást í sumar,
neyddust togaramir til að hætta
að leggja afla sinn á land, þar sem
útgerð þeirra gat alls ekki borið
sig með því aflamagni, sem hægt
var að ná í og verðlagi á öðrum
fiski. Togararnir hófu veiðar í
salt við Grænland og ísfisksölur í
Þýzkalandi og Englandi. Óvenju-
legt aflaleysi hefur verið á mið-
unum í haust og karfaveiði stopul
og ótrygg. Þetta gerir það að
verkum, að veruleg verðhækkun á
togarafiski er nauðsynleg til þess
að hægt sé að leggja afla á land til
vinnslu, þannig að útgerðin beri
sig.
Þetta er öllum hugsandi mönn-
um ljóst. Það er þýðingarlaust og
óviturlegt, að heimta að togararn-
ir leggi afla sinn á land, nema því
aðeins, að líkur séu til, að fisk-
verðið standi undir útgerðarkostn-
aðinum, miðað við aflabrögðin.
Krafa um, að leggja afla í land
með stórtap, myndi fljótlega leiða
til þess, að skipin yrðu bundin við
bryggju eða flutt úr bænum, og
þá hvorki veita togarasjómönnum
né landverkamönnum atvinnu.
Myndi slíkt ráðslag hvorki auka
atvinnu í landinu eða auka þjóðar-
tekjurnar né útflutningsverð-
mætið.
fsfirzku togararnir og
atvinnulífið á lsafirði.
Það verður ekki sagt, að að-
staða til að leggja upp afla af tog-
urunum sé góð á Isafirði. Hrað-
frystihúsin eru lítil. Fiskimjöls-
verksmiðjan er óstarfhæf eftir
brunann í vor. Jarðolíu er ekki að
fá nema þá 100—120 kr. dýrari pr.
tonn og miklir örðugleikar með
ís. Fram til þessa hafa ísfirzku
togararnir, þegar þeir hafa lagt
afla sinn á land hér í bænum, far-
ið suður til Reykjavíkur til að taka
olíu og til Reykjavíkur eða Pat-
reksfjarðar til að taka ís. Við
þessa erfiðu aðstöðu bætizt það, að
ekki hefir verið hægt að fá sama
verð fyrir aflann hér og t.d. á
Akranesi eða við Faxaflóa yfir-
leitt, hvorki á afla til bræðslu eða
frystingar. Þrátt fyrir þetta hef-
ur togarafélagið mjög lagt sig
fram um það, að leggja afla hér á
land til þess að auka sem mest at-
vinnu í bænum. Verður ekki kom-
izt hjá að benda sérstaklega á
þetta atriði.
Frá 20. nóv. 1950 til jafnlengd-
ar í ár hefur togarinn ísborg lagt
um 4200 tonn af fiski á land. Til
samanburðar má geta þess að afli
ísfirzku bátanna á s.l. vetrarvertíð,
sem gerðir voru út frá ísafirði, var
1319 tonn og vertíðarafli bátanna
í verstöðvum við Djúp, Bolungar-
vík, Hnífsdal, Isafirði og Súðavík
var samtals um 3715 tonn.
Þetta eru athyglisverðar tölur
fyrir þá sem nú hallmæla togara-
félaginu fyrir það, að það hafi ekki
hagað rekstri sínum með tilliti til
hagsmuna bæjarfélagsins, með því
að leggja afla skipanna á land og
auka atvinnu í bænum, en flytja
aflann óunnin, að hætti nýlendu-
þjóða, á erlendan markað.
Stjórn togarafélagsins hefur
þvert á móti, jafnan haft það sjón-
armið efst í huga, við rekstur tog-
aranna, að veita sem mesta vinnu
í land, þegar nokkur kostur hefur
verið á. Það má t.d. nefna það, að
ísborg varð fyrst allra nýsköpun-
artogara til að hefja veiðar í salt
eftir stríðið og lagði afla sinn á
land hér á ísafirði. Nam saltfisk-
afli Isborgar 1950 um 900 tonn og
veitti það verulega vinnu hér í
bænum, enda var um þriðjungur,
aflans þurrkaður.
Einnig má geta þess, að ísborg
varð fyrst allra nýsköpunartogara,
til að hefja síldveiðar sumarið
1950. Togaraverkfall stóð þá yfir
og enginn kostur að ná sérsamn-
ingum um karfaveiðar við Sjó-
mannafélag Isfirðinga, eins og
gert var á Akureyri og víðar. Sú
nýbreytni var tekin upp að salta
síld um borð í ísborg, til þess að
gera aflann verðmætari og skapa
meiri vinnu og fyrir fleiri bæjar-
menn en ella. Það er staðreynd,
sem ekki verður mótmælt, að Is-
borg hefur tvö undanfarin ár lagt
meiri afla á land til söltunar og
frystingar en flestir, ef ekki allir
aðrir togarar.
Þáttur bæjarstjórnar
IsafjarÖar.
Um rekstur ísfirzku togaranna
hefur enginn ágreiningur verið
innan stjórnar togarafélagsins. Til-
raun var gerð til þess strax í
haust, að leggja afla skipanna á
land, en vegna aflatregðunnar og
verðlagsins var með öllu útilokað
að halda því áfram. Það var því
enginn ágreiningur innan stjórnar-
innar, um að senda Sólborg á salt-
fiskveiðar við Grænland og Isborg
á ísfiskveiðar til sölu á erlendum
markaði, eins og á stóð.
Eftir að samningaumleitanir
voru hafnar milli S.H. og F.Í.B. um
verð á togarafiski, ríkur bæjar-
stjórn ísafjarðar til og samþykkir
áskorun á togarafélagið að leggja
afla skipanna á land, einmitt þeg-
ar samtök togaraeigenda voru að
vinna að því að tryggja það, að
Framhald á 4. slðu.