Vesturland - 23.06.1974, Qupperneq 3

acn® n&su’riKxxxH saaursjæsosxnxm
3
Byggðastefnan
Stjórnarsinnar halda mjög á lofti í sín-
um áróðri, að byggðastefna sé stefna,
sem þeir hafi fundið upp. Hvað finnst þér
um þá kenningu Matthías?
— Þessi stjórn hefur ekki fundið upp
neina nýja byggðastefnu. Hún hefur aðeins
breytt einu í þeim efnum. Áður var til
Atvinnujöfnunarsjóður, sem fékk sínar
tekjur að mestu frá álverinu í Straums-
vik. Þessi sjóður mátti ekki heita sama
nafni og í tíð Viðreisnarstjórnarinnar, og
var því skírður upp og heitir nú Byggða-
sjóður innan Framkv.stofnunar ríkisins.
— Frá fyrstu fjárlögum þessarar ríkis-
stjórnar hafa framlög til sjóðsins ekki
hækkað um eyri, þrátt fyrir hækkun fjár-
laga. Á síðasta þingi flutti ég ásamt fleiri
þingmönnum Vestfjarða tillögu um að
hækka framlagið til Byggðasjóðs um htlar
20 milljónir króna. Sú tillaga var felld af
öllum þingmönnum stjórnarliðsins, lika
þeim, sem kalla sig byggðapostula.
— Vinstristjórnin eignar sér kaupin á
skuttogurunum. Stefnan í þeim málum var
mörkuð af Viðreisnarstjórninni, og núver-
andi stjórn hefur aðeins fylgt þeirri stefnu.
í tíð Viðreisnarstjórnarinnar var búið að
semja um kaup á 17 skuttogurum, þar
af 5 togurum hingað til Vestfjarða. Af
þeim sex skuttogurum, sem komnir eru
til Vestfjarða, er aðeins einn kominn fyrir
tilstilli Vinstristjórnarinnar.
Stjórnarsinnar tala mikið um atvinnu-
leysi og landflótta um og eftir 1968, og
vilja kenna það slæmri stjórn. Ert þú
sammála því?
— Verðfall á útflutningsafurðum, sem
nam 40—50% og aflamagn sem minnkaði
um meira en helming á einu ári, verður
varla skrifað á reikning stjórnarstefnu.
Þessi þróun skapaði að sjálfsögðu ýmsa
erfiðleika, einkum i iðnaði og bygginga-
framkvæmdum, og dró til atvinnuleysis.
Aftur á móti þekktist varla atvinnuleysi
við sjávarsíðuna og sjávarútvegurinn var
rekinn með eðlilegum hætti.
— Atvinnuleysið fór framhjá okkur
Vestfirðingum og þaðan fluttu engir út.
Ég verð að segja aiveg eins og er, að ég
harma ekkert fólk, sem getur ekki þolað
það, að smááfall hendi þjóðina. Við getum
ekki byggt mikið á því hugarfari, sem
lýsir sér í landflótta. Hvað hefðu þá bænd-
ur átt að gera á kalárunum? Flýja til
Ástralíu? Þeir þraukuðu flestir og reynd-
ust meiri íslendingar en hinir.
— í þessu sambandi er athyglisvert, að
kommúnistar og framsóknarmenn, sumir
hverjir, beinlínis hvöttu fólk til að flýja
land á þessum tíma.
Hvernig værum við undir það búin nú,
að mæta 40—50% verðfalli á útflutnings-
afurðum og stórminnkandi afla?
— Ég er nú hræddur um að þá færu
margir til Ástralíu. Við erum á engan hátt
búin undir það að mæta verðfal'li á út-
flutningsafurðunum. Að undanfömu hafa
verið veltiár. Enda þótt verð á innfluttum
vörum hafi verið hærra en oft áður, hefur
verðlag á útfluttum vörum aldrei verið
hagstæðara, en það hefur verið keyrt með
benzínið í botni öll þessi ár og ekkert hugs-
að um að eiga neitt til mögru áranna.
— í tíð Viðreisnarstjórnarinnar stofn-
uðum við stofnfjársjóð fiskiskipa. Ákveðin
hlutur aflans var lagður í þann sjóð. Við
stofnuðum verðjöfnunarsjóð fiskiðnaðar-
ins, sem fékk þúsundir milljóna tii ráð-
stöfunar. Úr þessum sjóði er nú verið að
greiða, m.a. verðfalhð á loðnumjöhnu á
þessu ári. Loðnan var verðlögð í toppi, svo
kom hrun, og hefði þessi sjóður ekki verið
til frá viðreisnarárunum, hefði alit verið
í kaldakoh í sambandi við loðnuútgerðina.
— Núverandi valdhafar segja að þetta
sé allt í lagi, reyndar aðeins bókhaldsat-
riði, og þeir stinga höfðinu í sandinn þótt
hvert mannsbarn í landinu viti, að fram-
undan eru mjög harðar og erfiðar að-
gerðir í efnahagsmálunum.
— Viðreisnarstjórnin beitti sér fyrir lán-
töku frá Viðreisnarsjóði Evrópuráðsins
(European Resettlement Fund) til þess
að hrinda samgönguáætlun Vestfjarðaá-
ætlunar í framkvæmd. Framsóknarmenn
fóru þá háðulegum orðum um þessa lán-
töku og töluðu um þá svívirðu, að taka
lán úr „flóttamannasjóði" eins og þeir
vildu kalla sjóðinn á íslenzku.
— Eftir að framsóknarmenn komust til
valda, hefur verið tekið lán úr þessum Við-
reisnarsjóði á hverju ári og við Stein-
grímur Hermannsson höfum samþykkt
þessar lántökur í stjórn Framkvæmda-
stofnunar ríkisins ár eftir ár, en ég verð
að segja eins og er, að nú heyri ég ekki
einn einasta framsóknarmann kalla þennan
sjóð „flóttamannasjóð".
— í tíð núverandi stjórnar eru magn-
framkvcemdir í vegamálum miklu minni
en á tímum Viðreisnarstjórnarinnar. Eftir
Vestfjarðaáætlun var unnið stórvirki í
vegamálum okkar byggðarlags. í hafnar-
málum náði þessi áætlun til allra hafna
frá Patreksfirði til Isafjarðar. Vissulega
hefur verið unnið að hafnarframkvæmdum
síðan, en framlög til hafnargerða á Vest-
fjörðum í tíð Vinstristjórnar hafa verið
hlutfallslega lægri en á þeim árum, sem
Vestfjarðaáætlunin var í framkvæmd.
— Samgöngur á sjó við Vestfirði eru
hörmulegar og í rauninni til stórskammar.
Viðreisnarstjórnin lét smíða tvö ný strand-
ferðaskip, en það hefur sýnt sig, að meira
þurfti til. Núverandi ríkisstjórn hefur
ekkert gert, nákvæmlega ekkert í þessum
málum, og það stendur ekki til að gera
neitt. Reyndar er Vinstristjórnin toúin að
stuðla að kaupum á bílferju til Akraness,
sem á að flytja bíla og nokkur hundruð
farþega, en milli Reykjavíkur og Akraness
má aka á iy2 tíma árið um kring.
— Á sama tíma og verið er að auka
þannig þægindi fólksins á þéttbýlissvæð-
inu, er ekkert gert í samgöngumálum
fólksins, sem býr á svæðinu frá Vestfjörð-
um allt norður um og suður til sunnan-
verðra Austfjarða.
— í flugmálum voru unnin stórvirki í
tíð Vestfjarðaáætlunar með gerð flugvalla
á ísafirði og Patreksfirði og ágætri flug-
stöð á Isafjarðarflugvelli. í lok Viðreisn-
arstjórnar var eftir að malbika brautir og
steypa stæði fyrir flugvélar, sem var liður
í þessari áætlun. Þetta ætlaði Vinstri-
stjórnin vitanlega að gera þegar í stað,
en þar er reyndar ekki búið enn og er
ekki á framkvæmdaáætlun í sumar. Vinstri
stjórnin hefur ekkert gert í flugmálum á
Vestfjörðum, ef frá eru taldar byrjunar-
framkvæmdir við flugvallagerð á Tálkna-
firði og í Súgandafirði.
Ralorkumál
— Þau mál eru svo yfir-
gripsmikil, að langa grein
þyrfti til að gera þeim full
skil. Ég vil stikla á stóru.
Mín skoðun er sú, að strax
eigi að hefja virkjun Suð-
urfcssaár á Barðaströnd.
Virkjunin, sem nefnd hefur
verið Mjólká 2, var undir-
búin í tíð fyrrverandi iðn-
aðarráðherra, Jóhanns Haf-
stein. Ákvörðun um virkj-
un var þó ekki tekin fyrr
en eftir kosningar 1971.
— Þessar framkvæmdir
máttu ekki seinna vera, og
ég skal fúslega játa, að ég
var orðinn mjög áhyggju-
fullur út af því, hvað það
tók langan tíma að taka
ákvörðun um að gera þetta.
— Ég held að það fari
ekki á milli mála, að
þingsályktunartillaga, sem
við vestfirzkir þingmenn
fluttum • um raforkumál
1971, hafi mjög hraðað
þeirri ákvörðun, sem tekin
var.
Hver hafði frumkvæðið
að flutningi þeirrar tillögu,
Matthías?
— Ég hafði að því frum-
kvæði cg var fyrsti flutn-
ingsmaður, en bauð auð-
vitað öllum öðrum þing-
mönnum Vestfjarða að
vera meðflutningsmenn, —
sem þeir og gerðu.
— Alþingi samþykkti
þessa tillögu, en þar er
mörkuð stefnan í raforku-
málum Vestfjarða. Þar
segir, að gera þurfi aðild
sveitarfélaganna sem mesta
að raforkuframkvæmdum.
Ég er þeirrar skoðunar, að
svo eigi að vera, — ríkið
má gjarnan vera meðeig-
a-ndi eða eignaraðili, en
sveitarfélögin séu mest
ráðandi.
— Ég er ekki talsmaður
þess, að leiða rafmagnið
langa leið, frá einum lands-
hlutanum til annars. Ég
vil fyrst og fremst, að reist
séu sem flest orkuver, þótt
smá séu, hér á Vestfjörð-
um, við þurfum að virkja
allar ár og vötn, sem eru
tiltæk, með því sköpum við
öryggi og erum ekki háðir
einni línu, sem vitanlega
getur bilað hvenær sem er.
Með því að byggja orkuver
hér á Vestfjörðum í eigu
sveitarfélaganna, værum
við að tryggja það, að ör-
yggi myndi skapast í
rekstrinum og starfsmenn
þeirra orkuvera yrðu starfs-
menn sveitarfélaganna, en
ekki starfsmenn ríkisins.
— Þá yrðu orkuverin
undir stjórn Vestfirðinga
og við þyrftum ekki að
sækja allt til Reykjavíkur.
Ástandið í rafmagnsmálum
Vestfirðinga var ískyggi-
legt s.l. vetur. Algjört
sinnuleysi ríkti þegar sæ-
strengurinn yfir Dýra-
fjörð bilaði á s.l. hausti.
Þá gekk sleifarlagið svo
langt fram af manni, að
ég varð að standa upp á
Alþingi utan dagskrár, til
þess að gagnrýna þau
vinnubrögð, sem höfð voru
uppi. Úr þessu varð hið
mesta fjaðrafok, og þá
kom vel í ljós, hversu við
dreifbýlismenn erum háðir
embættismannavaldinu í
Reykjavik. — Þeirra var
handvömmin.
Málefni Vest-
fjarðakjördæmis
Við höfum stiklað hér á
stóru í landsmálum. Víkj-
um nú að kjördæminu, og
þá er fyrst persónuleg
spurning. Andstæðingar
okkar Sjálfstæðismanna
segja að þú sért að flytja
frá ísafirði. Þetta er vafa-
laust hluti af þeim áróðri,
að hæfileikar manna fari
eftir því hvar þeir sofi?
— Já, Ég hefi heyrt
þetta víða og margir hafa
spurt mig um þetta. Ég
veit ekki hvers vegna þessi
orðrómur er kominn á
kreik, nema ef vera skyldi
að verzlun, sem við hjónin
áttum, hætti starfsemi um
s.l. áramót. Það hefur ekki
staðið til, að við flyttum
úr bænum og það hefur
aldrei hvarflað að mér. Ég
og mitt fólk kann hvergi
betur við sig en einmitt
hér vestra, og það er ekki
mín sök, að þurfa að vera
langdvölum fjarri heima-
byggðum.
— Hér í kjördæminu er
margt og mikið verk að
vinna. Úrlausnar bíða stór-
átök á flestum sviðum
mannlegra samskipta. Við,
frambjóðendur flokksins,
Framhald á 4. síðu.
Kjósum þrjú á þing