Vesturland - 24.12.1981, Blaðsíða 13

13
Það hefur orðið gjörbreyting
— Rætt við Kristján J. Jónsson
Það er ekki auðvelt að
setja sig í spor foreldra sem
eiga þroskaheft börn. Flest-
um reynist sá vandi ærinn
að ala upp heilbrigð börn.
Og fyrst svo er, gefur það
auga leið að sá vandi er
margfaldur, sem því fylgir
að eiga og ala upp þroska-
heft börn.
En þó vandinn við slíkt sé
eflaust meiri en nógur nú,
var það vafalítið, miklu erf-
iðara fyrir nokkrum áratug-
um, eða jafnvel árum. Mál-
efni þroskaheftra voru fyrir
ótrúlega mörgum hreint
feimnismál. Mál sem ekki
var talað um, eða rætt. Mál
sem lá í láginni. Helst þó að
það væri rætt í lágum hljóð-
um.
Það er gleðilegt að und-
anfarið hefur orðið algjör
hugarsfarsbreyting. Sú
breyting hefur þó ekki gerst
átakalaust, eða án fyrir-
hafnar. Á undan gekk þrot-
laus barátta fjölda fólks,
margra hverra foreldra
þroskaheftra barna, sem
vann ötullega að því að
þoka sanngjörnu réttlætis-
máli fram.
Kristján J. Jónsson hafn-
sögumaður og kona hans
Kristján J. Jónsson.
Ingibjörg Bjarnadóttir
þekkja það af eigin raun að
ala upp þroskaheft barn.
Þau eiga son, sem nú er 36
ára, er ekki náði sama and-
lega þroska og flest annað
fólk. Þau Kristján og Ingi-
björg þekkja því erfiðleik-
ana. Þau hafa líka á síðari
árum starfað ötullega að
málefnum þroskaheftra.
Þannig er Kristján nú í
stjórn Landsamtakanna
Þroskahjálp og er að auki
formaður byggingarnefndar
sem samtökin á Vestfjörð-
um skipuðu og hafði það
hlutverk með höndum að
vinna að smíði húsnæðis
fyrir þroskahefta á Vest-
fjörðum.
Vesturland leitaði til
Kristjáns og innti hann fyrst
eftir því hvernig það hefði
verið að ala upp þroskaheft
barn fyrir rúmlega 30 árum
á ísafirði.
FÁKUNNÁTTA
„Þegar við stóðum fyrst í
þessari baráttu fyrir rúmum
þrjátíu árum, þá blasti sá
vandi við manni að enginn
gerði sér í raun og veru ljósa
grein fyrir við hvað væri að
etja“, sagði Kristján.
„Það var sama við hvern
var að eiga, lærða eða
leika. Þegar okkur varð
það ljóst að við áttum við
þetta vandamál að glíma,
leituðum við okkur að sjálf-
sögðu ráða. Við fengum þau
svör að það væri varla neinn
staður til sem gæti leyst
þennan vanda. Og okkur
var jafnframt sagt að þó svo
um slíkan stað væri að ræða,
þá væri það ekki þess virði
að senda barnið þangað.
Sársaukinn sem fylgdi því
að barnið færi frá okkur,
væri svo miklu meiri, en sú
bót, er það gæti fengið.
Mín skoðun er sú að þetta
Sjóræningjar og öskubuskur á uppskeruhátíð.
Ljósm. Sverrir Hestnes.
Osborne vaxmyndasafnið f Brading er í 700 ára gömlu húsi me£
tágaþaki.
Ljósm. Sverrir Hestnes
Framhald af hls. 11
aðsetur á eyjunni. Mest á-
hersla er lögð á smíði 9 sæta
Islander véla, eins og flugfél-
agið Ernir notar til áætlun-
ar- og sjúkraflugs, aðallega
•nnan Vestfjarða. Einnig
cru framleiddar 20 sæta,
Úlfar Ágústsson.
þriggjahreyfla vélar sem
þeir kalla Trilander. Nýlega
höfðu verksmiðjurnar af-
hent fyrstu vélina af endur-
hættri Islandervél, með túr-
hínuhreyflum og endur-
hættum hemlabúnaði. Þrátt
fyrir sama útlit er hér um
margfalt betri vél að ræða
og kom það berlega fram í
reynsluferð, sem fararstjór-
anum íslenska var boðið í af
reynsluflugmanni verksmiðj-
anna.
HEIM Á LEIÐ
Fólk var árla á fótum á
þriðjudegi. Eftir góðan
morgunverð var hafíst
handa við að hlaða rúturn-
ar, síðan var haldið sem leið
lá að ferjubryggjunni í East
Cowes þar sem „Netley
Castle“ lagðist að. Eftir að
stór floti bifreiða, bæði
stórra og smárra, hafði yfir-
gefið skipið og aðrir bílar
höfðu ekið um borð, var
haldið frá þessari eyju ævin-
týranna. Þakklátum huga
var rennt til Lionsfélaganna
í Sandown-Shanklin Lions
club fyrir undirbúninginn
og móttökurnar á þessum
ógleymanlegu dögum í
þeirra fögru sveit. Flestir töl-
uðu um að þarna vildu þeir
dvelja einhverntíma aftur.
Svipurinn leynir ekki hvað drukkið er. Karlarnlr kanna innihald glerkrúsanna meðan konurnar
skoðuðu glerverksmiðju. Ljósm. Óli M. Lúðviksson.
hafi verið á ákaflega miklum
misskilningi byggt. Miðað
við okkar reynslu, er mér
ljóst að komi upp vandamál
af þessu taginu með barn,
þá sé það nauðsynlegt að
koma því strax til sérfræð-
ings. Því fyrr því betra. Hér
er um að ræða svo mikið og
erfitt vandamál.
Ég er þess fullviss, að
fenginni reynslu, að hefði
sonur okkar notið þeirrar
umönnunar og leiðbeining-
ar, sem nú er völ á, hefði
hann reynst fullgildur á
vinnumarkaðinum og getað
unnið margvísleg nytsamleg
störf.
FORDÓMAR?
„Það er oft talað um að
fordómar hafi ríkt hjá fólki í
garð þroskaheftra. Menn
hafi lítinn skilning haft á
þörfum þeirra, högum og
takmörkunum. Vesturland
innti Kristján J. Jónsson eft-
ir þessu atriði.
„Ég verð að segja það eins
og er að ég varð var við og
frétti ýmislegt af því sem
fólk sagði. Margt af því sem
sagt var, stafaði ekki af ill-
vilja þess, heldur af skiln-
ingsleysi. Það ríkti hrein
vanþekking á þessum mál-
um. Það veit í raun og veru
enginn, hvað það er að eiga
barn sem ekki er andlega
heilbrigt, fyrr en hann hefur
reynt það sjálfur. Ég get
vitnað um þetta, því ég hef
reynt hvoru tveggja. Því var
nú háttað þannig á mínu
heimili að mikið af uppeld-
inu mæddi á konu minni,
þar sem ég var fjarri heimil-
inu, heilu vertíðirnar.
Það er alveg ljóst að það
er allt annað að vinna að
þessum málum í dag. Núna
mætir manni ekki neitt
nema skilningur og velvild
fólks. Það hefur orðið gjör-
breyting á skömmum tíma.
Ég hef oft sagt það, jafnt
á fundum sem og annars
staðar, að á þessu sviði hefði
ísland verið sem vanþróað
land til skamms tíma. Það
er ekki fyrr en á síðustu 10
til 15 árum að það hafa
opnast möguleikar til að fá
skilning á þessum mikla
vanda sem við er að glíma“.
STOFNUÐ SAMTÖK Á
VESTFJÖRÐUM
Eins og flestum er kunn-
ugt, hefur nú um nokkurra
ára skeið verið unnið að
ýmsum málefnum þroska-
heftra hér á Vestfjörðum.
Þörfin var líka næg. Hér
hefur ekki verið starfrækt
nein aðstaða fyrir þroska-
hefta, þó vitað væri um fjöl-
marga hér í fjórðungnum,
sem hennar þyrftu með.“
Um það sagði Kristján:
„Um það leyti sem stofn-
uð voru samtök um styrk við
þroskahefta á Vestfjörðum,