Uppeldi og menntun - 01.07.2009, Blaðsíða 9

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 18(2)/2009 9
ANNA BJÖRNSdóttiR OG
MARGRÉt SiGMARSdóttiR
PMTO-aðferðin:
Áhrif forvarna og meðferðar við hegðunarerfiðleikum
leik- og grunnskólabarna í Hafnarfirði
Haustið 2000 hófst í Hafnarfirði innleiðing PMTO-aðferðarinnar í þeim tilgangi að fyrirbyggja
og meðhöndla hegðunarerfiðleika hjá leik- og grunnskólabörnum . Í þessari umfjöllun er gerð
grein fyrir þessari aðferð og niðurstöðum athugunar á áhrifum breyttra vinnubragða . Í ljós kom
að með innleiðingu PMTO-aðferðarinnar varð fjöldi tilvísana í hefðbundna sérfræðiþjónustu
vegna grunnskólabarna í Hafnarfirði stöðugri og tilvísunum fækkaði en það má þó einnig skýra
með öðrum þáttum . Jafnframt mátti greina mismargar tilvísanir eða óstöðugleika og aukningu á
tveimur samanburðarsvæðum . Viðhorf foreldra og fagfólks til PMTO-þjónustu reyndust jákvæð
og skráningum á hegðunarfrávikum fækkaði í tveimur grunnskólum sem vinna með SMT-skóla-
færni og tóku þátt í athuguninni . Þessar niðurstöður eru þær fyrstu sinnar tegundar á Íslandi .
inn gang ur
Víða um heim er aukin meðvitund um nauðsyn þess að meðhöndla hegðunarvanda
barna vegna þess alvarlega samfélagslega vanda sem af hlýst ef ekkert er að gert. Sýnt
þykir að uppeldisaðferðir foreldra eru lykilatriði þegar bæta á hegðun barna (Ogden,
1999) og úrræði sem leggja áherslu á hegðunarmótun og beitt er áður en erfiðleikar
verða umtalsverðir virðast gefa bestan árangur (Patterson, Dishion og Chamberlain,
1993). Mikið hefur verið skrifað um meðferð þessa vanda og má sjá ýmsa sameig-
inlega þætti í aðferðum sérfræðinga (Barkley og Benton, 1998; Clark 1991; Dishion og
Patterson, 1996; Forgatch og Patterson, 1989; Kazdin, 2005a; Patterson, 1977; Patterson
og Forgatch, 1987; Webster-Stratton, 1992). Aðferð þróuð af Gerald Patterson og sam-
starfsfélögum hjá Oregon Social Learning Center (OSLC) í Eugene í Oregon í Banda-
ríkjunum, kölluð Parent Management Training – Oregon aðferðin (PMTO-aðferðin),
á sér langa sögu. Sú nálgun byggist á víðtækum rannsóknum og er að einhverju leyti
fyrirmynd flestra sérfræðinga á þessu sviði. Í Hafnarfirði hefur PMTO-aðferðinni verið
beitt frá árinu 2000.
Í þessari grein er fjallað um hegðunarerfiðleika barna, PMTO-aðferðina sem leið til að
mæta slíkum erfiðleikum, innleiðingu PMTO-aðferðarinnar í Hafnarfirði og hugsanleg
Uppeldi og menntun
18. árgangur 2. hefti, 2009