Bjarmi - 01.04.2003, Side 23

ber 1892 og fór hann strax vel afstaá. Fékk
Jón nokkra guófræðinema og kandídata sér
til aðstoðar en sótti fýrirmyndina að starf-
inu einkum til Danmerkur fyrir milligöngu
Haraldar Níelssonar vinar síns. Fræðslan
fór að hluta til fram í aldursskiptum hóp-
um í leikfimihúsi barnaskólans en til að
byrja með fengu einungis nemendur skól-
ans aó taka þátt. Var það gert til aó forðast
of mikil þrengsli en að sögn Jóns sóttu að
jafnaði nálægt 140 börn sunnudagaskól-
ann um haustið, þar af voru stúlkur ívið
fleiri en drengir. A vorönninni virðist að-
sóknin hafa dvínaó lítillega og var þá utan-
skólabörnum einnig leyft að taka þátt í
starfinu.
Næsta vetur kom það í hlut guðfræðings-
ins Bjarna Símonarsonar, síðar prests á
Brjánslæk, að veita sunnudagaskólanum
forstöóu en eftir þaó var formi starfsins
breytt úr hefðbundnum sunnudagaskóla í
einfaldari barnaguðsþjónustu þar sem
samræóum í smærri hópum var sleppt. Ef-
laust hafa óhentugir bekkir og þröngt hús-
næói haft þar sitt að segja. Hvað upp-
fræðsluna varóaói var því látið duga að
flytja prédikun við hæfi barnanna. Hélt
starfið áfram með líku sniói næstu árin,
meðal annars í húsi Góðtemplara (Gúttó),
og komst þátttakan veturinn 1896 til 1897
í um 300 börn þegar mest var en var að
jafnaði nálægt 200 börn.
Enn barst barnastarfinu kröftugur liðs-
auki frá Kaupmannahöfn haustió 1897
þegar Friðrik Friðriksson steig á land í
Reykjavík og gekk til liós það. Getur séra
Friðrik þess í ævisögu sinni að barnaguðs-
þjónusturnar hafi þann vetur verið „afar
fjölsóttar, bæði af börnum og full-
or[ð]num“.i Færðist ábyrgðin á barnastarf-
inu í Reykjavík nú smám saman yfir á herð-
ar Frióriks Friðrikssonar og virðist hann til
d.æmis hafa haft frumkvæði að því að hefja
hliðstætt starf á Seltjarnarnesi í ársbyrjun
1899. Og sé litið til landsbyggðarinnar þá
voru að minnsta kosti fáeinir prestar á
Norðurlandi, Vestfjörðum og í Dalasýslu
farnir að gera tilraunir með barnaguðs-
þjónustur á síðustu árum nítjándu aldar.
Smádrengjadeild og barnaguós-
þjónustur á vegum Kristilegs
unglingafélags
I ársbyrjun 1899 stofnaði Friðrik Frióriks-
son KFUM. Fyrstu þrjú árin var félagið þó
jafnan nefnt Kristilegt unglingafélag því að-
aldeild var ekki stofnuð innan þess fyrr en á
afmæli félagsins 2. janúar 1902. Fundir
voru til að byrja með haldnir síódegis á
sunnudögum í Hegningarhúsinu við Skóla-
vörðustíg fyrir pilta á aldrinum 14-17 ára.
En þegar vetri sleppti og barnaguðsþjón-
ustur lögðust af stofnaði Friðrik á hvíta-
sunnudag sérstaka „smádrengjadeild" á
vegum Kristilegs unglingafélags fyrir 10-12
ára drengi. Fundaði deildin fyrst framan af
á sunnudagsmorgnum og óx hratt þar til
stærstur hluti drengja á þessum aldri í bæn-
um var skráður þar til leiks. Skipulagði Frið-
rik alls konar útileiki með drengjunum,
meðal annars heræfingar og hermannaleiki
sem Friðrik stjórnaði með flöggum og leyni-
merkjum ofan af „Mont Blank“, en svo var
hóll einn er hæst bar vió Grímsstaðaholtió
gjarnan nefndur. Oft voru nærri tvö hund-
ruð drengir í þessum leikjum og skipti Frið-
rik þeim þá í herdeildir og valdi liðsforingja
til að fara fýrir hverju liði.
Þegar haustaói hætti starfsemi smá-
drengjadeildarinnar en barnaguðsþjónust-
ur hófust á ný, bæði í Reykjavík og á Sel-
tjarnarnesi. Má Ijóst vera aó Friórik Frið-
riksson var þá kominn í forystu þeirra sem
önnuóust undirbúning og skipulagningu
þeirra enda voru þær felldar beint undir
starfsemi Kristilegs unglingafélags og aug-
lýstar í mánaðarblaði félagsins. Nokkrir
guðfræðingar og nemar aðstoðuðu Friðrik
við barnaguðsþjónusturnar sem fóru fýrst
fram í Gúttó en fluttust síðan yfir í leikfimi-
hús barnaskólans.
Sumarið 1900 starfaði smádrengjadeild-
in með líkum hætti og áður. Að öllu jöfnu
áttu barnaguðsþjónusturnar svo að taka
við um haustið en þá kom upp skæð skar-
latssótt í Reykjavík sem leiddi til þess aó öll
fundahöld í leikfimihúsinu voru bönnuð.
Einnig missti Friðrik úr bænum ýmsa þá
sem aðstoðað höfðu við starfið. Þar með
var grundvellinum fýrir barnaguðsþjónust-
um Kristilegs unglingafélags kippt burt í
bráð. Lágu þær alfarió niðri þar til nokkru
eftir að félagió hafði fest kaup á Melsteðs-
húsi við Lækjartorg í þágu starfsins. Þurfti
fýrst aó gera ýmsar lagfæringar á húsinu en
í byrjun mars 1903 hafði Knud Zimsen,
verkfræðingi í stjórn KFUM, tekist að um-
breyta fýrrum fjósi og hlöðu vió Melsteðs-
hús í vistlegan samkomusal sem rúmað gat
yfir 200 manns í sæti.
Endanleg ákvörðun um að hefja á ný
barnaguðsþjónustur á vegum KFUM í
Reykjavík var tekin á stjórnarfundi félagsins
fjórum dögum eftir vígslu hins nýja sam-
komusalar. Þar var jafnframt bundið fast-
mælum að Knud Zimsen skyldi veita starf-
inu forstöðu en hann hafði um tíma verið
forstöóumaður við sunnudagaskóla Nasar-
etkirkjunnar í Kaupmannahöfn á námsár-
um sínum þar. Upphaf starfsins var síðan
auglýst í blaðinu Isafold og tekið fram að
öll börn eldri en átta ára væru velkomin.ii
í ársbyrjun 1903 sá Knud Zimsen um aó breyta fyrrum fjósi og hlöðu vió Mel-
steóshús í vistlegan samkomusal í þágu KFUM. Hann hafói einnig forgöngu um
aó hefja á ný barnaguósþjónustur í nafni KFUM hinn 8. mars þaó ár og hefur
Sunnudagaskóli KFUM rakió upphaf sitt til þeirra tímamóta. Á myndinni sjást
þeir Friórik Friðriksson og Sigvaldi Stefánsson (Kaldalóns) í salnum í Melsteós-
húsi. Sigvaldi annaóist oft undirspil á fundum um þetta leyti og varó síóar lands-
þekkt tónskáld.
23