Bjarmi - 01.12.2003, Qupperneq 17
Reglur þýðingarnefndar hafa
verið að mótast smám saman og
ég ætla aðeins að nefna fáein
dæmi. Við teljum einkenni góðs
íslensks stíls fólgin I því að hafa
setningar stuttar, án margra inn-
skotssetninga. Við höfum því
reynt að forðast langar máls-
greinar en brotið þær upp meö
því að setja punkt og byrja nýja
aðalsetningu. Beinni ræðu er oft-
ast haldið en þó hefur komið fyrir
að viö höfum leyst beina ræðu
upp í óbeina, einkum þar sem
bein ræða kemur inn i beina
ræðu, sem þegar er hafin, og bet-
ur fer á í íslensku að leysa aöra
upp. Við höfum reynt að forðast
nástöðu orða með þvi að breyta
um orð, oftast sögn, þótt hebr-
eskan hafi sama oröiö á báöum
stöðum. Af sömu ástæðu höfum
við fellt niður orð sem tvítekin
eru í hebresku þar sem betur fer á
því i íslensku. Við höfum þó farið
varlega með þetta. Það verkar oft
andkannalega á íslenskan lesanda
að sjá hiö sama sagt tvisvar með
örlitlum orðalagsmun þarsem
fyrri staðurinn einn nægir. Þetta
samræmist illa hinum knappa stíl
íslenskunnar. Þá höfum viö iðu-
lega notað fornafn í framhaldi af
nafnorði þar sem hebreski textinn
hefur nafnorð á báðum stöðum.
Þar er ekki um merkingarmun að
ræða, aðeins mun á stíl. Þetta eru
nokkrar hinna almennu reglna
sem þýðingarnefnd hefur unnið
eftir en á hverjum fundi koma upp
einhver vandamál af ööru tagi
sem takast veröur á viö. Hver bók
Biblíunnar hefur sín sérkenni sem
halda verður til haga og ýmis
vandamál eru enn í umræðu og
verða sjálfsagt ekki leyst fyrr en á
lokasprettinum. Ef ég dreg þýö-
ingarstefnuna saman má segja að
markmiöið sé að skila sem ná-
kvæmustum texta á sem bestu
máli.
En víkjum nú örstutt að einu
helsta vandamáli þýðingarnefndar
framan af starfinu. Það snertir
aðgreiningu tvítölu og fleirtölu,
sem aldalöng hefð er fyrir í Biblí-
unni. í fyrstu heftunum var notuð
sú venja sem tíökast i dag, þ.e. að
nota fornöfnin við og þið en ekki
vér og þér. Þessu undu margir illa,
aörir voru ánægðir, og lausn
Sálmur 125 - Helgigönguljóð
Sálmurinn í útgáfunni frá 1981:
Þeir sem treysta Drottni eru sem Síonfjall,
er eigi bifast, sem stendur aö eilífu.
2 Fjöll eru kringum Jerúsalem,
og Drottinn er kringum lýð sinn
héðan i frá og að eilífu.
3 Því að veldissproti guðleysisins
mun eigi hvíla á landi réttlátra,
til þess aö hinir réttlátu
skuli eigi rétta fram hendur sínar
til ranglætis.
4 Gjör þú góöum vel til, Drottinn,
og þeim sem hjartahreinir eru.
5 En þá er beygja á krókóttar leiðir
mun Drottinn láta hverfa meö illgjörða-
mönnum.
Friöur sé yfir israel!
Sálmurinn í væntanlegri útgáfu:
Þeir sem treysta Drottni eru sem Sionfjall,
það bifast eigi, stendur aö eilífu.
2 Eins og fjöllin umlykja Jerúsalem
umlykur Drottinn lýð sinn
héðan í frá og aö eilífu.
3 Því að veldissproti hins rangláta
mun eigi hvíla á landi réttlátra
til þess aö hinir réttlátu
seilist ekki meö höndum sínum
eftir ranglæti.
4 Drottinn, vertu góðum góður
og þeim sem hjartahreinir eru.
5 Þá sem beygja á krókótta vegu
mun Drottinn leiða burt með illgjörðar-
mönnum.
Friður sé yfir ísrael.
málsins var sú aö leita til Bibliu-
félagsins sem felldi þann úrskurð
að tvítölumyndirnar við/okkur
skuli notaðar í beinni frásögn,
lagatextum og prósa. í litúrgískum
textum, sálmum, bænum og Ijóö-
um skuli notuö fleirtalan vér/oss
og að þar sem vafi leiki á skuli hin
forna fleirtala notuð. Ég get ekki
sagt aö ég sé fullsátt við ákvörö-
unina og heföi helst viljaö sjá
hina fornu fleirtölu sem oftast, en
þurfi aö fara málamiðlunarleið í
þessari biblíuútgáfu er sennilega
engin lausn betri.
Annaö erfitt vandamál var
meðferð Sálmanna. Þegar þýðing-
arnefndin tók að vinna með nýjan
texta kom upp efi um að rétt væri
aö fara þá leið að birta Sálmana í
nýrri gerð vegna þess hve þeir eru
mikiö notaðir viö ýmiss konar at-
hafnir og hve margir eru þeim
handgengnir i þeirri gerð sem birt
er i Biblíunni frá 1912 (1981). Eft-
ir allmiklar umræöur var samþykkt
í nefndinni að nýta þýðinguna frá
1912 eins og unnt er en breyta
aðeins þegar framfarir í textarýni
sýna að ranglega haföi verið þýtt
eða ef nefndinni þótti mega orða
textann betur. Bar nefndin þessa
niðurstöðu undir stjórn Hins is-
lenska biblíufélags og var hún
samþykkt. Við vinnu sina studdist
nefndin við þýðingu dr. Sigurðar
Arnar.
Þótt kynningarritin séu öll
komin út er vinnu þýðingarnefnd-
ar alls ekki lokið. Hún hefur nú
sjálf farið yfir öll heftin, breytt og
samræmt eftir þörfum en betur
má ef duga skal. Ákveðið var að
fá valda lesara til þess að fara yfir
öll kynningarheftin, og eiga þeir
aö gera athugasemdir við mál, stíl
og efnismeðferö og huga að því
að samræmis sé gætt. Áður en
nefndin getur skilað af sér þarf
hún að lesa textann enn betur,
fara yfir athugasemdir yfirlesara,
semja neðanmálsskýringar, fara
yfir orðskýringar og leggja siðan
lokahönd á textann. Stefnt er að
þvi að þessu verki veröi lokið um
mitt ár 2004. Það er öllum Ijóst
að erfitt er að þýða Bibliuna að
nýju. Sumum finnst að engu eigi
að breyta, öðrum að umbylta eigi
miklu og hugsa til þess aö þetta
veröi Biblía 21. aldarinnar. Meðal-
vegurinn er vandrataöur en hann
hefur nefndin reynt að feta.
Höfundur er prófessor og forstööu-
maður Orðabókar Háskólans.
gkvaran® lexis.hi.is
17