Bjarmi - 01.12.2003, Page 18

Dr. theol. Hjalti Hugason
Hverju breytir aðskilnaður
ríkis og kirkju?
Inngangur
Síðustu misseri hefur aðskilnaöur
ríkis og kirkju veriö nokkuð til um-
ræðu ekki síst eftir ummæli sem
biskup lét falla á kirkjuþingi 2002.
Hér verður ekki fjallað um aðskiln-
aöinn sem slíkan heldur oröið viö
beiðni ristjóra um aö takast á við
ofangreinda spurningu.1
Mörgum hættir til aö mála
skrattann á vegginn þegar að-
skilnað ber á góma og sjá fyrir sér
að við hann muni starf kirkjunnar
a.m.k. í dreiföum byggðum hljóta
mikinn hnekki. Þeirsem lengst
ganga í þá átt virðast líta svo á
að þau 86 % sem tilheyra þjóð-
kirkjunni séu þar aöeins af göml-
um vana. Þetta lýsir vantrú á
sambandi kirkjunnar og þjóðar-
innar sjálfrar en þau tengsl eru
mun þýðingarmeiri en tengsl
kirkjunnar við ríkið.
Eftir aðskilnað munu allir nú-
verandi félagar í þjóðkirkjunni
áfram tilheyra evangelísk-lúth-
ersku meirihlutakirkjunni nema
þeir segi sig úr henni. Ekki er
ástæða til að ætla að breyting á
sambandi ríkis og kirkju hrindi af
stað bylgju fjöldaúrsagna. Þegar
til lengdar lætur kann þó að
koma til þess, a.m.k. ef þaö hefur
fjárhagslegan ávinning í för með
sér að standa utan trúfélaga.
Stærð kirkjunnar mun síðan ráða
mestu um stööu hennar og hlut-
verk í samfélaginu og þau tengsl
sem óhjákvæmilegt virðist að
gera ráð fyrir að muni veröa á
milli hennar og ríkisvaldsins þrátt
fyrir aöskilnað.
Svar Sólveigar Péturdóttur
fyrrv. kirkjumálaráðherra við fyrir-
spurn Þorgerðar K. Gunnarsdóttur
alþingismanns (D) um aðskilnaö
ríkis og þjóðkirkju á Alþingi í nóv.
2002 gefur visbendingar um atriði
sem koma til álita, verði af að-
skilnaði. Þarvoru eftirfarandi at-
riði nefnd þó í annarri röð sem
hér er viðhöfö. í stefnumótun
samtakanna Siðmenntar er einnig
aö finna ýmsar vangaveltur um
nauösynlegar breytingar.2
Þættir í stjórnskipan, lögum
og reglugerðum
Ráðherra benti m.a. á að núver-
andi löggjöf um sóknargjöld, Jöfn-
unarsjóð sókna, Kirkjumálasjóð
o.fl. atriði fjárhagslegs eðlis yrði
að fella niður. Hugsanlega kæmi
önnur löggjöf um fjármál trúfélaga
í staðinn, svo sem um innheimtu
rikissjóös á gjöldum til trúfélaga á
sama hátt og tíökast í Svíþjóö og
Þýskalandi. Samtökin Siðmennt
eru mótfallin því að ríkið inn-
18