Bjarmi - 01.12.2003, Síða 23

Safnaðarmeðlimir benda hins
vegar á að yfirlýsingar presta og
biskupa hafi ekki áhrif á skoöanir
sínar í þessum efnum. í könnun
sem gerð var meðal rúmlega þús-
und kirkjugesta í vikunni fyrir
árásirnar á írak kom í Ijós að að-
eins 10°/o sögðu trúna móta við-
horf sín til stríðs en 40°/o kirkju-
gestanna sögðu fjölmiöla móta
viðhorf sín.
Frumkristni
i umræðu kristinna manna um
réttmæti striðs hafa margir bent á
viðhorf kristinna á fyrstu öldum
kristninnar. Dæmi eru um nafn-
greinda kristna menn í frumkirkj-
unni sem af trúarástæðum neit-
uöu að bera vopn og berjast fyrir
yfirvöld og ýmislegt þykir benda
til þess aö slík viöhorf hafi al-
mennt viðgengist á meðal kristins
fólks á þeim tíma. Dæmi eru um
aö frumkristnir hafi verið teknir af
lífi vegna afstöðu sinnar til stríðs.
Þá eru einnig heimildir fyrir
ástundun heiðinna siða í róm-
verska hernum og sumirvilja
meina að þaö sé ástæöan fyrir
þátttökuleysi kristinna í her-
mennsku.
Þeir sem telja stríö réttlætan-
legt benda á að yfirvöld fá hlut-
verk sitt frá Guði og þeim beri þvi
að hlýða. Ef yfirvöld segja kristn-
um þegnum sínum að taka upp
vopn eigi þeir að gera það. Þá er
á það bent að sjálfur Jesús hafi
notað vopn (svipu) og beitt of-
beldi þegar hann rak sölumennina
út úr musterinu.
Ofbeldi
„Stríð er hræðilegt fyrirbæri"
skrifar breski rithöfundurinn og
guðfræöingurinn C.S. Lewis í bók
sinni Mere Christianity, frá 1952
og bætir við, „Ég virði skoöanir
einlægs friðarsinna þó ég sé þeirr-
ar skoðunar aö hann hafi alrangt
fyrir sér. Ég get ekki með nokkru
móti skiliö nútímafriðarstefnu þar
sem þvi er haldið fram að ef mað-
ur neyðist til að berjast eigi mað-
ur aö gera það meö hangandi
haus." C.S. Lewis, sem barðist í
fyrri heimstyrjöldinni, segir aö ef
hann og þýskur hermaður hefðu
drepið hvor annan samtímis og
átt fund eftir dauðann heföu þeir
ekki iðrast neins heldur hlegið að
öllu saman.
Prédikarinn Billy Graham segir
stríð stundum vera nauðsynleg því
annars notfæri illgjörðarmenn sér
ástandið og framkvæmi enn meiri
myrkraverk. Einstaklingar og þjóðir
hafi rétt til sjálfsvarnar og Biblían
líti á lögreglu og hersem nauð-
synlegan þátt í okkar fallna heimi.
Ofbeldi er óhjákvæmilegur
fylgifiskur stríðs og kristnir menn
skiptast í margar fylkingar þegar
réttmæti ofbeldis er til umræðu.
Sumir segja ofbeldi eiga rétt á sér
ef það kemur í veg fyrir enn meira
ofbeldi. Þannig sé beinlínis rangt
aö horfa aðgerðarlaus á meðan
hópar fólks eru drepnir - illgjörð-
armennina verði aö stöðva með
öllum ráðum. lan Durie hershöfð-
ingi í bandaríska hernum barðist í
Persaflóastríðinu og segist bera
persónulega ábyrgö á dauða
hundruða ef ekki þúsunda íraka.
„Það er alltaf rangt að beita
valdi" segir hann, „nema það sé
enn rengra að beita því ekki."
Jakob Ágúst Hjálmarsson dóm-
kirkjuprestur sagði í prédikun fyrr
á árinu að sérhver maður hefði
neyðarrétt til að „skerast í leikinn
ef hann er í góðri trú að geta
bjargað vondum aðstæðum, jafn-
vel í trássi við aðra." Mörgum
finnst í lagi að beita ofbeldi til að
stöðva illgjörðarmenn s.s. þjófa,
nauðgara eða barnaníðinga. En á
hvaða tímapunkti á að beita of-
beldi og i hvaöa mæli?
Á meðal þeirra sem hafa upp-
lifað stríö og jafnvel misst allt sitt
í átökum, er fólk sem þakkar Guði
fýrir stríðið. Þrátt fyrir gífurlegt
persónulegt tjón lita sumir á
hörmungar stríösins sem einu
leiðina út úr þjáningum undir ógn-
arstjórn manna eins og Hitlers,
Mussolinis og Husseins. Og á með-
al þeirra sem vildu Hitler feigan á
sínum tíma voru prestar sem
lögðu á ráðin um aö taka hann af
lífi. Upp komst um áform þeirra og
þeir voru teknir af lífi. Menn hafa
lengi velt því fyrir sér hvort rétt-
lætanlegt heföi verið að taka
Hitler af lífi áriö 1936 og koma
þannig í veg fyrir miklar hörmung-
ar og einnig hvort slíkt ofbeldis-
verk hefði veriö Guði þóknanlegt.
Óvissa
Hvaða stefnu eiga kristnir að taka
í þessum efnum? Er hægt að rétt-
læta stríð eða ekki? Hvað segir
Jesús? Þó raddirnar sem vilja
svara þessum spurningum séu
margar og háværar má ekki
gleyma þeim fjölmörgu sem
spyrja spurninganna og vita
ekki hvaða afstööu þeir eiga
að taka. Þeir lesa í Biblí-
unni um velþóknun
Guðs á stríði en ein-
nig um vanþóknun
hans á ofbeldi.
I þessum
hópi er
fjöldi
presta
sem foröast að taka
afstöðu í prédikun-
um sínum. Þá
hryllir við til-
hugsuninni um
stríð en vita
þó ekki með
hvaða öðrum
hætti megi stöðva þá sem sjálfum
sér til framdráttar kúga aöra og
myrða.
„Það er alltaf rangt að beita valdi“
„nema það sé enn rengra að beita
því ekki“
Unnið úr heimildum frá: Sojo-
urners Magazine, World Mag-
azine, ABC News, BBC News,
Christianity Today, DailyTel-
egraph, Focus on the Family,
National Review, Star Telegram,
United Press International, Was-
hington Post, New YorkTimes,
Billy Graham Evangelistic Associ-
ation o.fl.
Sérstakar þakkir fær Julia Duin
blaðamaður hjá Washington Times
fyrir aðstoö við heimildaöflun.
Höfundur er BA i ensku og fjölmiöla-
fræði og starfar sem kennari við nors-
ka skólann i Addis Abega, Eþíópíu.
ragnars@eecmy.org
23