Búnaðarrit - 01.01.1969, Síða 182
172
BUNAÐARRIT
olíuknúnar stöðvar (dieselstöðvar). Voru þær í fyrstu
liugsaðar sem varaaflstöðvar eða viðbótarstöðvar á þeim
tímum, er orkufrekastir reyndust, en raunin hefur orðið
sú, að þær liafa í sívaxandi mæli verið notaðar til fram-
leiðslu allt árið. Sú orkuframleiðsla er ákaflega dýr og
óhagkvæm, þótt tekið liafi steininn úr eftir tvær síðustu
gengisfellingar. Er nú talið, að framleiðsla orku lijá
Rafmagnsveitum ríkisins sé fjórum sinnum dýrari með
dieselvélum en vatnsaflsstöðvum þeim, sem þær eiga og
reka. Nauðsyn þess að byggja orkuver knúin vatnsafli
er því ákaflega brýn, einkum austanlands og vestan-
lands, þar sem orkuframleiðsla með dieselstöðvum er nú
mest. Fyrir liggja nú áætlanir um virkjanir ýmissa fall-
vatna, svo sem Lagarfoss, Mjólkurár og Kláffoss einnig
Hraunsfjarðarvatns að einhverju leyti. Talið er, að stofn-
kostnaður við fyrsta liluta af virkjun Lagarfoss, 6000
kílówött, muni vera rúmlega 100 millj. króna, eða sama
upphæð og álitið er, að greidd sé fyrir hráolíunotkun
á Austurlandi einu á einu ári. En sú olíunotkun ætti
að hverfa að mestu, ef næg raforka er fyrir liendi, og
hún notuð til húshitunar, súgþurrkunar og liliðstæðra
nota, svo sem sjálfsagt virðist bæði frá sjónarmiði þjóðar-
lieildar og einstaklinga. Orkuflutningur yrði að sjálf-
sögðu miklu ódýrari við vaxandi notkun raforku og þar
með stórbættur rekstur dreifiveitna.
Svo sem fyrr er sagt liafa nú um 3500 sveitabýli fengið
rafmagn frá samveitum. Búið er að gera lauslega áætlun
um dreifiveitur til rúmlega 500 býla í viðbót, og er áætl-
aður kostnaður við þá framkvæmd tæplega 170 millj.
króna. En framlög samkv. fjárlögum þessa árs eru aðeins
22,1 millj. kr., auk þess eru heimtaugagjöld frá bænd-
um, er fá rafmagn, er má ætla að séu um kr. 25.000,00
á býli að meðaltali. Drjúgur hluti þessarar uppliæðar
gengur á þessu ári til afborgana af lánum, til byggingar
dreifiveitna, sem þegar er búið að gera. Má af þessu sjá,
að seint mun ganga bygging dreifiveitna, ef ekki fæst