Búnaðarrit - 01.01.1943, Blaðsíða 44
42
B U N A Ð A H R I T
;ms og sjált'a smjörgerðina. Smjörið skemmist aðal-
lega fyrir áhrif gerla, sem komast i mjólkina eða
sjnjörið. Þá getur og mjólkin eða rjóminn blandast
ýmsum efnum, seni hafa skaðleg áhrif. Slik efni eru
t. d. zink, járn og kopar.
Gerlarnir lcomast í mjólkina eftir ýmsum leiðum.
í fjósloftinu svífa milljónir gerla, einkuin ef mikið
rykast upp í fjósinu rótt fyrir mjaltir. Á kviði kýr-
innar og júgri, á höndum mjaltarans og á ilátunum,
sem mjólkað er i, eru þeir í þiisundatali. AIls staðar
á jörðinni, þar sem lifræn efni eru fyrir hendi og þar
sem hitastigið er liæfilegl eru þeir li.æði í lofti, láði
og legi. Smjörgerðarkonan verður því að standa í
stöðugri haráttu við þessar smáverur. Elcki aðeins i
i'jósinu eða i herberginu þar sem smjörið cr framleitt,
er nægjanlegt að viðhafa hreinlæti, heldur einnig í
lierherginu þar sem smjörið er geymt og þar sem
mjólkurílátin standa til geymslu. Og ekki er nægjan-
legt að þar sé þrifalegt, þar verður og að vera kalt,
og þar má sól aldrei skina. En einn er sá liður i þess-
ari baráttu smjörgerðarkonunnar, við gerlana, sem
ekki má gleymast, en það er vatnið.
í valninu, sem ílátin eru þvegin úr og smjörið er
skolað með, eru oft gerlar, sem kljúfa feitina í sund-
ur, þannig að feitisýrurnar losna úr tengslum við
glyserinið. Ef þetta kemur fyrir verður hið megnasla
óbragð af smjörinu (tólgarhragð). Hið sama óbragð
kemur einnig í Ijós, ef fötur og brúsar eru orðin
riðguð, eða ef þau eru úr tinhúðuðum kopar, sem
linhúðin er dottin af. Sé vatnið því ekki vel hreint, er
vissara að sjóða það og kæla síðan, áður en það er
notað. Sérstaklega verður að varast allt uppistöðu-
vatn og vatn, sem er samansafn úr mýrum. Enda
þótt það geti komið fyrir, að vatnið sé svo óhreint
að það þurfi að sjóða J>að, þá er slíkt samt frekar
sjaldgæft.