Búnaðarrit - 01.01.1992, Blaðsíða 13
„Með þessu efni hygg ég að megi fullyrða að vér höfum nú fengið þá
vörn gegn bráðapest, sem fyllilega megi vel við una og verði það
almennt notað af fjáreigendum eru litlar líkur til að bráðapest gjöri
framar nokkurn verulegan skaða hér á landi, síst nokkuð líkt því tjóni,
sem hún gerði hér áður fyrri“.
Bóluefni þetta („danska bóluefnið“) var í notkun hér á landi fram að
síðustu heimsstyrjöld, en þá var framleiðslu hætt enda hafði hið svonefnda
„Dungals bóluefni“ náð hylli sauðfjáreigenda enda miklu handhægara í
notkun og framleitt hér á landi en með töluvert frábrugðinni aðferð.
Síðasta ritgerð Magnúsar um bólusetningu gegn bráðapest, þar sem grein
er gerð fyrir nær þriggja áratuga starfi hans, birtist í Frey 22. ágúst 1925 og
sýnir, hve mjög hann hefur lagt sig fram um að fá sem ítarlegastar og
réttastar upplýsingar til að meta gagnsemi bóluefnisins, og um leið kemur
þar fram gagnrýni á þá sem felldu um það órökstudda palladóma.
Það var fyrir atbeina Magnúsar, að C.O. Jensen hóf rannsóknir á
hentugu bóluefni gegn bráðapestinni. I þrettán ár er Magnús sístarfandi að
leiðbeiningum og gagnasöfnun um árangur af þessu tilraunabóluefni, og
sleppti raunar aldrei hendi af þessu þýðingarmikla máli alla starfsævi sína
enda naut hann almennrar viðurkenningar fyrir þau störf svo sem maklegt
var.
Hömlur á innflutningi
Þegar Magnús Einarson hóf störf hér á landi voru í gildi lög frá 17. mars
1882 sem bönnuðu að flytja til íslands útlent kvikfé, en sérstaka undanþágu
mátti þó gera með stjórnarleyfi.
Strax og Magnús tók til starfa fór hann að vinna að því að herða
lagaákvæði um bann við innflutningi dýra til landsins. Að hans frumkvæði
fengust samþykkt lög 10. nóvember 1905 og síðar 9. júlí 1909. Með lögum
þessum var fjölgað þeim tegundum alidýra sem ekki mátti flytja til landsins,
þannig mátti ekki flytja inn nautgripi, sauðfénað, hesta, svín, geitur eða
hunda og stóð svo alla embættistíð Magnúsar.
Þrátt fyrir að stjórnvöld gætu veitt undanþágu til innflutnings léði
Magnús aldrei máls á slíkum innflutningi þó að hart væri eftir leitað.
Það mun hafa verið árið 1909 sem Magnús sendir stjórn Búnaðarfélags
Islands ítarlega greinargerð fyrir afstöðu sinni varðandi innflutning sauðfjár
til íslands, en þá hafði Hallgrímur Þorbergsson og fleiri sótt fast að flytja fé
af ensku kyni til landsins. Er þessa glöggu greinargerð að finna í tímaritinu
Frey, 3. hefti, 6. árgangi, bls. 33-34.
En við mörg tækifæri síðar þurfti Magnús að gera grein fyrir afstöðu sinni
um þetta mál og hvikaði aldrei frá meginstefnu sinni, eða eins og Sigurður
búnaðarmálastjóri orðaði það „Magnús Einarsson stóð alltaf bjargfastur
gegn innflutningi húsdýra til landsins".
11