Heilbrigðismál - 01.03.1961, Síða 5

Djöflamír í dalnum
í stórum dráttum má skipta sjúkdómum
í 2 aðalflokka. í öðrum flokknum verða
sjúkdómar, sem ekki er hægt að fyrirbyggja
eða koma í veg fyrir á raunhæfan hátt.
í hinum flokknum eru sjúkdómar, sem
hægt er að koma í veg fyrir tiltölulega auð-
veldlega, með ónæmisaðgerðum, Iirein-
lætisráðstöfunum og hollu matarræði o. s.
frv.
í hinum svokölluðu menningarlöndum
sjást nú varla sjúkdómar úr síðari flokkn-
um á sjúkrahúsum, svo að hægt er að nota
sjúkrarúmin fyrir sjúklinga með sjúkdóma,
sem þurfa handlæknisaðgerða við, eða sér-
fræðilegra rannsókna og meðferðar.
Það eru ekki meira en 20 ár síðan berkl-
arnir tóku meira en helming legudaganna
á sjúkrahúsum hér á landi. Áður liafði
taugaveikinni verið útrýmt.
Ginklofinn var kveðinn niður liér fyrir
meira en 100 árum, en hann fyllti sjúkraúm
fyrstu fæðingarstofnunar landsins í Vest-
mannaeyjum.
Þar sem þróun heilbrigðismála er skammt
púpurnar úr yfirborði jarðvegsins með sér-
stökum tækjum, og klekja þeinr síðan út
innan veggja rannsóknarstofnananna.
Það virðist ekki úr vegi, að beita aðferð
þessari í baráttunni við fleiri skordýr, sem,
eins og kunnugt er, valda óskaplegu tjóni
víða um heim, og þá þyrfti ekki lengur að
ausa eitrinu yfir allt og alla, og drepa þann-
ig saklausu skordýrin og jafnvel nytjadýr,
til þess að ná til skaðræðisdýranna og þó
naeð vafasömum árangri, þegar í lilut eiga
ýmsar sterkbyggðar bjöllutegundir og blað-
lýs, sem víða valda óskaplegu tjóni.
Heimildir: Scientific American. Oct. 1960.
fréttabréf um heilbrigðismál
á veg komin, er aðstaðan allt önnur, og ekki
gott að vita fyrir fiam, livaða sjúkdómar
muni fylla sjúkrahús þau, sem byggð kunna
að verða, sérstaklega á það þó við í þeim
löndum þar sem lítil heilbrigðisþjónusta
hefur verið fyrir í vanþróuðum löndum.
Þannig fór nýlega í hinum frjósama Artibo-
nitedal á eyjunni Haiti.
Þar var fyrir skömmu reist sjúkrahús, sem
átti að vera einskonar minnismerki um Al-
bert Scweitzer.
Sjúkrahúsið var búið nýtízku tækjum og
átti að sinna aðkallandi liandlæknisaðgerð-
um, sem mikil þörf var fyrir og ýmsum
rannsóknum og sérfræðilegri meðferð.
En sjúkrahúsið kom ekki að tilætluðum
notum, vegna þess að það fylltist af sjúkl-
ingum, með sjúkdóma, sem auðvelt hefði
verið að koma í veg fyrir og alls ekki voru
ætluð sjúkrarúnr fyrir.
Það þótti tíðindum sæta, að þegar á fyrstu
mánuðum ársins 1960 höfðu komið á spítal-
ann 37 börn með ginklofa (stífkrampa smá-
barna) og var þar um að ræða fjölgun frá
fyrra ári.1
Var nú farið að rannsaka ástandið nánar
í dalnum góða á Haiti, og var talað við
meira en 200 mæður.
Kom þá í ljós, að af 2109 nýfæddum börn-
um lifðu aðeins 809, eða rúmur þriðjungur
og eftir lýsingum að dæma af liegðun sjúk-
dómsins, leit helzt út fyrir, að börnin hefðu
öll dáið úr ginklofa.
Mæðurnar voru orðnar sannfærðar um,
að ekki einu sinni hin hraustustu börn gætu
lifað í dalnum, því að djöflar og púkar
tækju sér bóll’estu í þeim nýfæddum, svo að
þau fengju ákafa krampa, sem leiddi þau
til dauða á nokkrum dögum.
Svona getur þekkingin stundum verið
lengi á leiðinni.
i) Eins og áður var á minnzt hafði tekist, með hrein-
lætisráðstöfunum, að útrýma sjúkdómi þessum, i Vest-
mannaeyjum, sfðasta vfgi hans á íslandi þegar fyrir 100
árum.