Heilbrigðismál - 01.05.1961, Blaðsíða 9

HvaÖ er íram undan?
Til þess að auðvelda innsýn í framtíðina
er þekking á fortíðinni nauðsynleg.
Þegar við nú höfum litið yfir 10 ára starf
K.F.Í. er ekki óeðlilegt að spurt sé: „Hefir
þessi starfsemi þá fært okkur nær markinu
langþráða, sigri á h inum mikla óvini, krabba-
meininu?“.
Ég segi hiklaust já, því að þótt aðeins ein-
um sé bjargað, þá er það nokkur árangur.
En það er svo erfitt að mæla árangur af
starfi eins og þessu í tölum, ekki sízt þegar
um svo margþætt starf er að ræða, sem raun
ber vitni.
Við skulum snöggvast rifja upp aðalþætt-
ina; þeir eru fjórir, og á þeim verður byggt
framvegis:
1. Heilsuverndarstarf á 1. stigi. Þar á ég
við hverskonar fræðslustarfsemi, svo sem
fyrirlestra, blaðagreina, bæklinga og mynda-
sýningar, sem leitast við að útskýra helztu
orsakir til krabbameins. í því sambandi hef-
ur verið sérstaklega brýnd fyrir mönnum
hættan af sígarettureykingum, sem ekki leik-
ur nokkur vafi á að er raunveurleg. Af slík-
um ráðstöfunum, sem þessum sézt árangur
sjaldan fyrr en löngu eftir á.
2. Heilsuvemdarstarf á 2. stigi. Þar er átt
við leit að krabbameini á byrjunarstigi þeg-
ar lækning er auðveldust. Þetta er hið mikla
starf leitarstöðvarinnar, sem þegar hefur
gefið ótvíræðan árangur, eða um einn af
hundraði, 1%, og er þar um að ræða 10—20
manns, sem annaðhvort hefur verið bjarg-
að, eða fengið mikla hjálp.
Góð röntgenskyggningartæki, hvar sem er
á landsbyggðinni, stuðla að sjúkdómsgrein-
ingu á byrjunarstigi, og hafa því krabba-
meinsfélögin stutt fjárhagslega kaup á slík-
um tækjum.
3. Bœtt aðstaða til lœkninga getur gefið
skjótan og góðan árangur í tilteknum tilfell-
um. Þessvegna var það eitt af fyrstu verkum
krabbameinsfélaganna að gefa röntgendeild
fréttabréf um heilbrigðismál
Landspítalans hin fullkomnustu geislalækn-
ingatæki, sem kostuðu um 250 þúsund krón-
ur. Einnig hefur verið gefið fé til stækkun-
ar á Landspítalanum, til að auðvelda vist-
un krabbameinssjúklinga til rannsókna og
lækninga.
4. Grundvallandi visindarannsóknir. Þar
er átt við hina víðtæku krabbameinsskrán-
ingu, sem hér hefur farið fram, bæði með
tilliti til kyns, aldursflokka, sérstakra líffæra
svo og útbreiðslu eftir landshlutum.
Árangur af slíku starfi sem þessu er hvað
erfiðast að mæla, en hann er einn liður í
rannsóknakeðju, sem nær um alla jarðar-
kringluna, og þar er vegið að rótum meins-
ins.
Þessi íslenzki hlekkur kann að verða mjög
mikilvægur, sé hann vel unninn, vegna sér-
staklega hagstæðrar aðstöðu hér, þar sem
rannsóknarsviðið er tiltölulega vel afmark-
að, fólkið vel uppfrætt, og læknar og vís-
indamenn með lifandi áhuga og starfi sínu
vaxnir.
Alla þessa fjóra þætti verður að halda á-
fram að byggja ofan á í framtíðinni því að
varla verður um að ræða neina eina ráðstöf-
un eða neitt undralyf, sem ráði niðurlögum
krabbameinsins frekar en átti sér stað með
berklana, þótt sigur ynnist að lokum.
Það verður að halda áfram fræðslustarf-
semi. Með henni einni saman mætti gera sér
vonir um að sigrast á sígarettukrabbanum.
Það þarf að auka leitarstarfsemina. Raun-
ar væri ekki til of mikils ætlast, þótt allir,
sem komnir eru yfir fertugt gengu undir til-
teknar rannsóknir árlega, eða annaðhvort
ár, í heilsuverndarskyni.
Það þykir ekki nema sjálfsagt þegar í hlut
eiga bifreiðavélar, eða bátavélar að láta fara
fram árlega skoðun.
Hin geislavirku efni kjarnorkualdarinnar,
hinar svokölluðu ísótopur, lofa miklu sem
árangursrík lækninga og rannsóknatæki og
skurðlækningatækninni hefur fleygt fram á
9