Heilbrigðismál - 01.07.1961, Side 1

FRETTABREF
UM IIEILBRIGBISMÁL
(J. drgangur . Júli—okt. 1961 . 4. tölublað
PLÖNTUÆX Ll
Það gilda nokkuð svipuð lögmál um
krabba í jurtum og mönnum, — villtur,
stjórnlaus frumuvöxtur.
Þessvegna þykir nú mjög mikilvægt að
kynna sér sem bezt krabbamein jurtanna,
eí' ske kynni, að af þeirn mætti eittlivað læra,
seni að gagni gæti komið í baráttunni við
krabbamein mannanna.
Nú þegar liafa menn gert tvær mjög mik-
ilvægar uppgötvanir á þessu sviði, sem hald-
ið er að muni geta haft rnikla hagnýta þýð-
ingu í framtíðinni.
Aðra þessara uppgötvana gerði Dr. Aubr-
ey Naylor nýlega við Duke Iiáskólann í
U.S.A. Hann fann efni, sem hafði sérkenni-
leg áhrif, senr drógu mjög úr vexti jurta, án
þess að skaða jurtina, að öðru leyti.
Efni þetta heitir maleic liydrazide og er
nú verið aðgera tilraunir með það á krabba-
meini í mönnurn og dýrum til jress að sjá,
hvort það geti haft sömu áhrifin á óeðlileg-
an og óreglulegan æxlisvöxt og á reglulegan
vöxt jurta. Sérstaklega var Jró búist við, að
efni Jretta muni hafa niikla þýðingu í land-
búnaðinum.
Hin uppgötvunin var efnið kinetin, sem
fær jurtina til að vaxa, jafnvel eftir að eðli-
legur vöxtur er hættur, en annars er eins og
kunnugt er hverri lífveru í eðli borinn
FF.ÉTTABRÉF UM HEILBRIGÐISMÁL
EFN ISVFIRLIT
Plöntuæxli .................................... 1
Heilsufar á íslandi fyrir 450 árum .......... 2
Sjö hættumerki krabbameins .................... S
Krabltavekjandi nikkelsambönd í tóbaksreyk ... 3
Krabbamein í regnbogasilttngi ................. 4
Farsóttir á íslandi áriÖ 1961 ............... 5
Hvers vegna byrja unglingar aö reykja?......... 6
Hvað kostar að reykja? ........................ 6
Gallusepli á eikarbtaði.
vöxtur að tilteknu marki — henni er fyrir-
fram skorinn stakkur tegundarinnar.
Þessi vaxtarmörk sprengir kinetin, á
margvíslegum vefjategundum. Enn er þeim
rannsóknum of skanrmt á veg komið til þess
að hægt sé að segja til um áhrifin á krabba-
mein manna. En þegar er vitað, að kinetin-
ið hefur svipuð álnif og sjálft krabbamein-
ið — það veldur óeðlilegum vexti.
Gallepli (agrobacterium tumefaciens] er
einskonar jurtakrabbi, sem Jregar árið 1912
var settur í samband við eða líkt við krabba-
mein í mönnum.
Alveg eins og krabbamein getur komið í
1