Heilbrigðismál - 01.11.1961, Síða 1

57,
FRETTABREF
UM HEILBRIGÐISMÁL
9. á
árgangur . Náv.—des. 1961 . 5. tölublaö
GEISLALÆKN INGAR
Flestum mönnum mun kunnugt um
lœkningakraft röntgengeisla iog radium-
geisla. Fœrri gera sér pó ef til vill grein fyr-
ir pvi, að geislar pessir eru mikið notaðir
við lœkningu á húðsjúkdómum, gigt, trufl-
un á starfsemi innkirtla o. fl. o. fl.
En langmesta pýðingu hafa geislalœkn-
ingar pó i baráttunni við krabbameinið.
Það hefur oft tekizt að ná undraverðum ár-
angri við tilteknar tegundir krabbameins,
svo sem við liúðkrabba, legkrabba og við
margar aðrar krabbategundir og pá oft á-
samt með skurðlœkningum.
Það mátti segja, að á sínum tima hafi
geislalœkningar valdið aldahvörfum í
krabbameinslœkningum. Síðan var lengi vel
um litlar framfarir að rœða á pessu sviði,
eða pangað til liin nýju kjarnorkuvisindi
komu til sögunnar. Nú pegar hafa ýmsar
aðferðir, sem taka peim eldri langt fram,
verið paulreyndar, en enn aðrar eru i deigl-
unni.
Hér verður nú gerð tilraun til að lýsa
hinum eldri og nýrri aðferðum við krabba-
meinslœkningar, svo sem röntgengeislun,
kóbaltgeislun, miljón-volta-geislun, raf-
eindageislun, prótónageislun og staðlœkn-
ingum með hinum svokölluðu geislavirku
efnum, eða „isótópum”.
FEÉTTAHRÉF UM HEILBRIGÐISMÁt.
Röntgenhylki af einfaldri gerð, sem sýnir frumatriðin i
myndun röntgengeisla. K er jdkveeÖur póll, sem sendir
frá ser rafeindir, katóðugeisla, sem anóöan A dregur aÖ
sér, og skella peir pá á plötunni P. en par veröa
röntgengeislarnir til.
Undir síðasta flokkinn heyra lækningar
með radium og öðrum efnum sem gerð eru
geislavirk, svo sem tantal, fósfor, gull og
joð.
Þess má geta, að hér á landi hafa aðeins
verið i notkun hin eldri röntgenlœkninga-
tœki, að vísu af fullkominni gerð, sem kom-
ið var upp nýlega fyrir tilsluðlan og fjár-
framlög Krabbameinsfélags íslands. Radí-
um hefur einnig lengi verið i notkun hér
og einstaka sinnum hefur geislavirkur fós-
for verið notaður.
Fyrir stórfjárframlög frá Kjarnorkumála-
stofnun sameinuðu pjóðanna, er nú verið
1