Heilbrigðismál - 01.07.1969, Blaðsíða 6

Heilbrigðis-
og hamingjutengsl
SÚ staðreynd er ekki eins vel kunn og vera ætti,
að það eru sterk tengsl á milli heilbrigði og ham-
ingju. Á starfsævi minni sem læknis hefi ég oft
furðað mig á, hvað ég hefi fyrirhitt mikið af óham-
ingjusömu fólki, bæði í sambandi við læknisstarf
mitt og utan þess. Að minnsta kosti á seinni árum
hefur virzt, að mörg skilyrði væri hér fyrir hendi til
þess, að hávaðinn af fólki gæti verið hamingjusam-
ur. En það er beinlínis sársaukafullt að gera sér
grein fyrir, hve mikið skortir á það. Þó að veður-
farið hér sé erfitt og náttúran oft hrjúf í viðmóti,
hefur þetta land svo mörg og margvísleg gæði að
bjóða börnum sínum, heilnæmt loftslag, náttúrufeg-
urð, mikið landrými, óendanleg tækifæri til þess að
lifa heilbrigðu lífi, glæsileg lífskjör og frelsi. En
þrátt fyrir allt þetta, er hér óhamingjusamt og á
margan hátt eyðilagt fólk á hverju strái. Það er ein-
hver furðuleg öfugþróun, að svo skuli þurfa að
vera. Andleg neyð og óhamingja virðist vera alltof
almenn og nátengdir þættir í okkar þjóðfélagi, sem
leiða til heilsuleysis bæði á líkama og sál. Óham-
ingjan leiðir af sér vanheilsu eða svo við snúum
dæminu við: Þeim, sem eru hamingjusamir, heilsast
yfirleitt betur en hinum. Horder lávarður, hinn
mikli enski læknir, lýsti þessu svo: Hamingjan,
hvernig sem hún er til orðin, á mikinn þátt í að af-
stýra sjúkdómum. Heilbrigð þjóð stefnir að heil-
brigði og hamingju.
Hverjar eru ástæðurnar til allrar þessarar óham-
ingju í okkar landi? Aðalmeinsemdirnar eru þrjár:
6
léleg hjónabönd, sem annaðhvort hafa farið út um
þúfur eða verið vonlaus frá byrjun, ásamt drykkju-
sýki, og sú almenna tilfinning, að lífið sé tilgangs-
laust. Oft eru allir þessir þættir samofnir.
Óhamingjusöm hjónabönd.
Óhamingjusöm hjónabönd eiga sök á mikilli
ógæfu og neyð bæði beint og óbeint. Þau hafa
hræðileg áhrif á báða aðila, legja tíðum líf barn-
anna í rúst. Það er hér óhugnanlegur fjöldi af börn-
um, sem hafa orðið fyrir andlegum áföllum af þess-
um sökum og bíða þeirra aldrei bætur. Þau eru hin
saklausu fórnarlömb óhamingjusamra hjónabanda
og fjölskylduharmleikja. Hið hörmulega er, að þess-
um börnum hættir einnig mjög til að stofna til
óhamingjusamra hjónabanda seinna meir. Slíkir
vítahringir eru alltof algengir. Það langmikilvæg-
asta, sem hægt er að gera við þessum vanda, er að
fræða börn og ungt fólk um eðlileg og mannleg
samskipti og fjölskyldulíf. Þetta eiga skólarnir að
gera og auk þess þyrftu að vera til stofnanir, sem
leiðbeindu og kenndu fólki áður en það gengur í
hjónaband. Slíkar stöðvar, þar sem prestar, læknar
og sálfræðingar væru starfandi, þyrftu nauðsynlega
að komast upp.
Drykkjuskapur og drykkjusýki.
Þetta eru alvarleg vandamál í okkar landi og virð-
ast vaxa með allsnægtunum. Þau eru á engan hátt
eitt og hið sama, þó að það leiði oft hvað af öðru.
fréttabref um heilbrigðismál