Heilbrigðismál - 01.07.1969, Blaðsíða 16

tækifæra til þess að njóta hvíldar og alls þess, sem
menningin hefur bezt að bjóða. En verður þetta
ofaná í risaborgum framtíðarinnar?
Mun loftmengunin, sem iðnaðurinn og ökutækin
valda, verða svo mikil, að hún ógni Iífi mannanna.
Hún er þegar komin á það stig að valda sífelldum
kvörtunum. Verður nokkurn tíma hægt að ráða við
hinn sívaxandi hávaða? Og er ekki hætta á, að
hinn ærandi hraði og órói borganna, svokölluð sál-
fræðileg mengun, geti jafnvel orðið fólkinu um
megn? í þróunarlöndunum stækka borgirnar einnig
ört og í jöðrum þeirra spretta upp útborgir, sam-
söfn ömurlegustu fátækrahverfa, eintóm hræðileg,
heilsuspillandi hreysi. Einhver mesti vandi, sem
borg framtíðarinnar verður að fást við, er að sjá
fyrir nægilegu vatni og vernda það fyrir mengun. í
þróunarlöndum, þar sem heita má, að hreint ómeng-
að drykkjarvatn sé undantekning, er ástandið þegar
hræðilegt. í iðnaðarlöndunum er vatnsmengun stór-
kostleg og margar vestrænar borgir eiga einskis
annars úrkosta en að setja klór í drykkjarvatnið. Sér-
fræðingar við alþjóðaheilbrigðismálastofnunina
hafa komizt að raun um, að það mundi kosta 6 þús-
und milljónir dollara á 15 ára tímabili að tryggja
200 milljónum manna nægar birgðir af góðu
drykkjarvatni. Vatnsmengunin er ekki hið eina. sem
ógnar fólkinu í iðnaðarborgunum. Loftmengunin er
allt að því eins alvarleg. Og hinn endalausi hávaði
borganna er alvarlegt vandamáL Morð, þjófnaður,
drykkjusýki, eiturlyfjanotkun, vændi og afbrota-
hneigð unglinga er að vísu ekkert táknrænt fyrir
borgirnar eða sérmál þeirra, en þó eru borgirnar
það umhverfi, sem stuðlar mest að þessari óheilla-
þróun.
Það verður að finna nýjar leiðir til þess að ráðast
gegn afbrotum og glæpum vegna borga framtíðar-
innar. Við upphaf 21. aldarinnar munu 34 hlutar
alls mannkynsins búa í borgum. Það gefur hug-
mynd um, hvílík gífurleg vandamál bíða húsameist-
aranna og þeirra, sem skipuleggja borgirnar. Það
eru ekki einungis byggingar stórkostlegra íbúða-
samstæðna, sem þar koma til greina, heldur verður
þar jafnframt að hugsa fyrir að fullnægja öllum
þeim kröfum, sem munu verða gerðar og verður að
gera vegna fólks morgundagsins. Borgarhlutana
verður að aðskilja með stórum gróðursvæðum, ef
til vill í sínu villta eða upprunalega ástandi og
þannig komi þau sem mótvægi gegn áhrifum borg-
arinnar, sem er í fullri andstöðu við hina ósnertu
náttúru. Það verður einnig óhjákvæmilegt, að draga
sem mest úr fjarlægðunum milli heimilanna og
vinnustaðanna. Hvers virði eru allir frítímarnir, ef
mestur hluti þeirra fer í að komast frá skrifstofunni
eða verksmiðjunni og heim til sín?
Tæknilegar framfarir munu valda meiri áhyggj-
um á morgun en þær gera í dag. Sú þverstæðu-
kennda aðstæða, sem við nú erum í, mun magnast
og versna stórum. Á öðru leytinu erum við hreykin
af tæknilegum afrekum okkar, en á hinn bóginn
óttumst við afleiðingar þeirra. Upprunalega voru
vélarnar, sem maðurinn fann upp, aðeins hjálpar-
gögn, sem gerðu hann hæfan til þess að auka tækni-
legt vald sitt. Smám saman hafa þær bolað mannin-
um til hliðar og hlutverk hans er aðeins orðið það,
frh. á hls. 22
16
FRÉTTABRÉF UM HEILBRIGÐISMÁL