Heilbrigðismál - 01.07.1969, Blaðsíða 17

KynsjÚKDÓmAR eru bráðsmitandi og fara í vöxt
víðast hvar í heiminum. Það er því fullkomin á-
stæða til þess að vara alvarlega við þeim og þess
vegna tók Fréttabréfið eftirfarandi grein upp úr
ástralska heilsufræðiritinu „Healtb" - heilbrigði.
Meira en helmingur þeirra, sem koma til meðferðar
vegna kynsjúkdóma á spítala eða aðrar lækninga-
stöðvar, eru innan við tvítugt. Það getur verið mjög
erfitt fyrir sjúklingana að greina byrjunareinkenni
sjúkdómsins og sérstaklega gildir það fyrir konurn-
ar. Aðeins læknisskoðun og athugun sýnis á rann-
sóknarstofu getur leitt sjúkdóminn í ljós. Það veltur
á mjög miklu að taka sjúkdóminn snemma til með-
ferðar. Öll venjuleg tilfelli eru læknanleg. Kynsjúk-
dómar læknast ekki án meðferðar, þó að einkennin
hverfi oft tímum saman. Sjúkdómurinn getur smit-
að aftur og aftur, ónæmi gegn honum skapast ekki.
Ekkert náið samband við smitað fólk má eiga sér
stað og það verður að koma tafarlaust til læknis.
Þeir, sem vita um smitaða sjúklinga, eða hafa grun
um þá, ættu að koma heilbrigðisþjónusmnni til
hjálpar með því að láta vita um það í trúnaði og
þeim, sem ganga með sjúkdóminn, ber skilyrðislaus
skylda til að skýra frá, hvar þeir smituðust. Á annan
hátt er ekki hægt að hafa hemil á honum. Læknis-
hjálpin er algert trúnaðarmál. Persónuleg leynd
hennar er vernduð með lögum, nema þegar börn
innan 16 ára aldurs eiga í lilut, þá er foreldrunum
FRÉTTABRÉF UM HEILBRIGÐISMÁL
Stuöliö aö
útrýmingu
kynsjúkdóma
eða ráðamönnum barnanna gert aðvart. Af tveim
algengustu sjúkdómunum er lekandinn yfirgnæf-
andi. Einkenni hans eru útferð frá kynfærunum og
skerandi sársauki, þegar þvaginu er kastað, þó get-
ur það einkenni vantað hjá konum. Þetta skeður 3-
7 dögum eftir smitandi samfarir, og einkennin
kunna að hverfa, en sjúkdómurinn grefur um sig,
getur valdið blindu, hjartasjúkdómum, liðagigt. Lek-
andinn getur gert sjúklingana óhæfa til að geta
börn. Það gildir bæði um menn og konur, og hann
getur orsakað blindu hjá börnum sjúkrar móður.
Þó að syfilis sé minna útbreiddur, er hann ennþá
geigvænlegri. Án læknismeðferðar þróast hann í
þrem stigum og er bráðsmitandi á tveimur þeim
fyrstu. Fyrsta einkennið kemur 10-90 dögum eftir
smitun (oft ógreinanlegt hjá konum) sem sársauka-
laust, opið sár á kynfærunum. Það hverfur, en að
þremur til sex vikum liðnum koma annars stigs
einkennin í ljós, ýmist nokkur þeirra eða öll, en
þau eru hiti, útsláttur, munnangur, höfuðverkur,
hálsbólga, hárlos. Þessi einkenni geta haldizt í meira
en ár, en eftir það getur sjúkdómurinn legið í leyni
allt upp í 30 ár eða lengur. Meðal afleiðinga hans
á þriðja stiginu er blinda, geðveiki, hjartasjúkdóm-
ur, lamanir, bæklanir eða dauði. Móðir með syfilis
flytur sjúkdóminn yfir á barnið, sem hún gengur
með, en læknismeðferð um meðgöngutímann lækn-
ar bæði barn og móður. Syfilis er hægt að finna á
öllum stigum með einfaldri blóðrannsókn.
Kynsjúkdómarnir breiðast út með kynmökum.
Sýklarnir eru svo viðkvæmir, að þeir deyja innan
17