Heilbrigðismál - 01.10.1969, Blaðsíða 10

ar, er skynsamlegt að leita ráða geðlæknis, fari
sjúklingnum ekki fram, þegar meðferðin hefur stað-
ið nokkurn tíma eða honum versnar skyndilega.
Það, sem þarf til þess að ná góðum árangri:
Heimilislæknirinn stendur flestum betur að vígi
við að koma þunglynda sjúklingnum til hjálpar,
vegna þess að til hans er leitað fyrst og er oft prýði-
lega hæfur til að fást við byrjandi þunglyndi.
Hér kcma nokkrar ábendingar til þessara lækna.
Þunglyndi sjúklingurinn þarfnast ákveðinna
aðgerða, en ekki ómerkilegs káks.
Hann mundi áreiðanlega hefja sig upp úr lægð-
inni, ef hann gæti.
Oft verða hvatningar í þá átt frá aðstandendum
og samherjum til að draga hann enn lengra niður.
Vitanlega á að líta eftir og taka til greina líkamleg-
ar umhvartanir hans þó þær séu oft einungis sál-
ræns eðlis.
Og þar sem hann hefur glatað sjálfstrausti sínu,
verðið þér að láta hann styðjast við sálarstyrk yðar
um tíma.
Þegar þér takið að yður slíkan sjúkling, eigið þér
að veita honum traust og fullvissu. Auk lyfjagjafar,
sé hún nokkur, á að gefa honum ákveðnar lífsregl-
ur að fara eftir innan hins nýja, takmarkaða lífs-
sviðs. Einnig er mjög gott, ef þér getið miðlað
málum og dregið úr spennunni, sem kann að mynd-
ast vegna óþolinmæði makans eða gagnrýni at-
vinnuveitandans.
Honum kann að fara versnandi
áður en batinn befst.
Hinn þunglyndi sjúklingur er venjulega þung-
búinn og haldinn geðsveiflum, enda með meinlok-
ur og allt verður að vera eftir hans höfði. Bæði hann
sjálfur og fjölskyldan verða samvinnuþýðari sé
þeim sagður allur sannleikurinn. Auk þess að segja
aðstandendum, að sjúklingnum muni tvímælalaust
batna, á að gera þeim Ijóst, hvers þeir megi vænta,
þangað til batinn kemur. Séu gefin lyf, á að segja
sjúklingnum og skyldmennum helztu lyfjafræðilegu
áhrif þeirra, eins og að þau geti valdið þurrki í
munni og hvaðeina. Ég segi sjúklingum mínum og
aðstandendum þeirra, að slík áhrif séu eðlileg, þau
þýði, að lyfið sé eins og vera ber og verði ekki um-
flúin, eigi það að ná tilætluðum árangri. Ég legg
einnig áherzlu á, að lyfið geti bætt, en veiti ekki
skyndilegan bata.
Þunglyndið ásækir fólk mest eftir 30 ára aldur-
inn og sérstaklega á tímabilinu 40 til 60 ára. Barn
eða unglingur getur fengið þunglyndisköst, sem
standa 3 mánuði, en hjá fólki á þrítugsaldri standa
þau V2-I ár, hjá þeim, sem eru á fertugs- og
fimmtugsaldri endast þau venjulega 9-18 mánuði
og hærri talan gildir oftast nær.
Sé fólk komið yfir fimmtugt, getur sjúkdómur-
inn staðið í nokkur ár. Algengasta mynd hans er
breið, grunn dæld. Ef til vill tekst ekki að stytta
feril sjúkdómsins, en það er yfirleitt hægt að slæva
sárasta brodd hans. Ef sjúklingurinn fylgir hinni
sígildu reglu, rennur hann niður á botn dældarinn-
ar, einhvern tíma á meðan hann er í umsjá yðar
og fer síðan að mjakast upp á við og batna.
Orsakirnar eru veigaminni en lœkningin.
Leggið áherzlu á að meðhöndla einkennin, að
minnsta kosti þangað til sjúklingnum fer að líða
betur. Og fullvissið hann um, að honum muni
batna. Það, sem hann gerir sér í hugarlund að valdi
þunglyndinu, er sennilega ekkert annað en sjúk-
dómseinkenni. Sumir geðlæknar halda því oft fast
fram, að ef þunglyndur eiginmaður eignaðist nýja
konu eða þjakaður vinnuþiggjandi fengi nýtt starf,
myndu báðir dauðsjá eftir umskifmnum og komast
að raun um, að allt hið fyrra hefði verið miklu
betra.
Lokið ekki eyrum og buga yðar fyrir honum.
Bak við trúnað yðar verður að felast styrkur,
ekki yfirdrepsskapur, annars léttið þér hvorki okinu
af herðum sjúklingsins né veitið honum neina við-
unandi fróun, enda mun hann þá ekki segja yður
mikið, sem máli skiptir. Fullkomin greinargerð er
bezta vopn þitt í baráttunni, lyfið sem mestu varðar.
Spurningar yðar við ýmis tækifæri ættu að snerta
10
FRÉTTABRÉF UM HEILBRIGÐISMÁL