Heilbrigðismál - 01.01.1970, Blaðsíða 19

HRÓBJARTUR JÓNASSON:
Breyttir lifnaðarhœttir og
landbúnaður framtíðarinnar
Vegna þeirra stórbreytinga, sem orðið hafa á
starfs- og aðbúðarháttum fólks á síðustu áratugum,
er brýn nauðsyn að endurskoða aðra lifnaðarhætti,
þó alveg sérstaklega neyzluna - sjálft mataræðið.
Eftir því sem maðurinn lifir í betra og hlýrra hús-
næði, klæðir sig betur og erfiðar minna, eftir því
verður hann að gæta hófs í því að neyta kjainmikils
matar. Því undir þannig kringumstæðum er það
nokkuð takmarkað sem mannslíkaminn getur
brennt. Þegar neyzlan er mikið meiri en það sem
líkaminn getur b ennt, þá skeður m. k. það tvennt,
til að byrja með, það fer að safnast óæskileg fita á
það fólk, sem þannig lifir, i öðru lagi fer þá að
reyna meira á allar hreinsunarstöðvar líkamans,
fljótlega hækkar blóðþrýstingurinn, og margt ann-
að óæskilegt siglir í kjölfarið. Þetta vita læknarnir.
Það er því fyrst og fremst þetta, þegar þeir eru
að gera athugasemdir við, að það fólk sem erfiðar
lítið neyti með gát næringarríkrar fæðu, einmitt
svo sem nýmjólkur, rjóma, sykurs, skyrs, smjörs,
osta og feits kjöts, því allt er þetta stórlega nær-
inga ríkur matur, og þar að auki hreint lostæti
hverjum manni.
Svo að það eru engin undur þó að það hendi
menn, að neyta meira en réttast væri, fyrir fólk sem
hreyfir sig lítið. En einmitt þannig hefur að und-
anförnu breytzt áreynsla og hreyfing fólksins, frá
því sem áður var, þegar nær engin skrifstofuvinna
var stunduð, cg sárafátt fólk á skólabekk. Nú er
þessu alveg snúið við, þar sem stór hluti þjóðarinn-
ar situr í skólum, sem nemendur og kennarar, og
svo margt af því áfram, þegar skólanámi er lokið.
Þá taka við skrifstofustörf og önnur lík störf, sem
ekki reyna svo á lífsorkuna, að bruni líkamans nái
í nokkurt hámark, e'ns og t. d. þegar menn þurfa
að erfiða mikið úti í miklum kulda, eins og oft
kemur fyrir með sjómenn, bændur og þeirra hjálp-
armenn, húsbyggingamenn, vegagerðarmenn og
aðra verkamenn. En þess ber að gæta, að í fyrsta
/agi er þessi hluti manna merkilega fámennur, þeg-
ar á heildina er litið, og svo er þess að gæta að við
öll þesskonar störf eru nú komin allskonar hjálpar-
tæki, sem taka mesta erfiðið og átökin af mann-
skapnum, svo vöðvar manna þurfa ekki að leggja
til jafnmikla orku og áðtu, og því minni bruni hjá
líkamanum, þar sem orkuþörfin er minni. En það
góða fyrir skólaæskuna, nemendurna er, að þetta
fólk er á þroskaskeiðinu og því þá nauðsynleg nær-
ingarrík og holl fæða á sínu vaxtarskeiði.
En einmitt þegar vaxtarskeiðinu er lokið og
skólanáminu, og sezt er í skrifstofustólinn, eða bíl-
stjórasætið þá er viðhorfið breytt, getur verið at-
hugandi hvort líkaminn muni við þær kringum-
stæður brenna þrjú þúsund hitaeiningum, eða kann-
ski meira dag hvern. Eins og það er nauðsynlegt
fyrir fólk á vaxtarskeiði og fóik, sem erfiðar mikið,
þó einkum í köldu umhverfi, að neyta næringar-
ríkiar fæðu, svo sem allar landbúnaðarframleiðslu-
vörur eru, þá er það athugandi fyrir fullvaxið fólk,
sem er í þeirri aðstöðu að þurfa lítið að hreyfa sig,
ekkert líkamlegt erfiði, en allt umhverfi hlýtt og
notalegt, að haga neyzlunni eitthvað í hlutfalli við
sitt starf og umhverfi.
í rauninni vantar sérstakt mataræði fyrir þetta
marga fólk. Því er nú þegar nauðsynlegt og tíma-
bæ t fyrir stóran matvælaframleiðanda, sem land-
búnaðurinn er og hefur alltaf verið, og verður, að
fara nú þegar að hugsa fyrir því að búa sig undir,
að geta sem fyrst haft á markaðinum holla, ljúf-
fenga og næringarríka fæðu, handa þessu marga
kyrrsetufólki. Það er augljóst þegar athugaðar eru
þær stórbreyt'ngar, sem orðið hafa á starfsháttum
fólksins á undanförnum á:atugum, þá er full þörf
á breyttum neyzluháttum þessa fólks. Við skulum
FRÉTTABRÉF UM HEILBRIGÐISMAL
17