Heilbrigðismál - 01.01.1970, Blaðsíða 20

ekki loka augunum fyrir því, að þarna er mikils-
vert fyrirbæri til úrlausnar. Reynslan virðist benda
í þá átt, af því megum við læra.
Líklega eru þeir tímar framundan að reistar
verða vinnslustöðvar, verksmiðjur, sem vinna nær-
inguna úr jarðargróðrinum í holla og ljúffenga
fæðu fyrir mannfólkið. Og þegar sá matvælaiðn-
aður er korhinn á það stig, að fólkinu falli vel slík
fæða og reynist því heilsusamleg, þá hverfur kvik-
fjárræktin smám saman og þar með sú leiðinlega
dýraslátrun, sem óumflýjanlega fylgir kvikfjárrækt-
inni. Þá ætti gróðureyðing landsins að verða við-
ráðanlegri en nú er, svo mikið alvörumál sem það
er út af fyrir sig. Landbúnaðurinn verður alltaf í
sjálfu sér jafn þýðingarmikiU öllum þjóðum. Það
verður hans aðal; ræktun jarðarinnar og alls þess,
sem ræktað verður, uppskera þess og hirðing öll,
ásamt hagræðingu í flutningum, og í mörgum til-
fellum vinnslu jarðargróðans til manneldis, því enn-
þá lifir 98% jarðarbúa á því sem gróður jarðar
leggur til á matborðið.
Allt þetta er mikið starf og öllum þjóðfélögum
lífsnauðsyn meðan við jarðarbúar erum, eins og nú
er, haldnir þeirri áráttu ,að þurfa að vera sí og æ
étandi, og ekkert líkara en við mannfólkið höldum
okkur við það næstu aldirnar, eða árþúsundirnar,
enda þótt á því geti orðið breyting einhverntíma.
Það er því fjarstæða, að álíta að landbúnaðurinn sé
búinn að vera, ef kvikfjárræktin aflegðist, slíkt
er aðeins skammsýni, að bera það sér í munn, sem
einn greindur bóndi gerði (að óhugsuðu máli), þeg-
ar ég ræddi, fyrir nokkru, um þessi mál við hann.
En það er svo annað mál, kvikfjárræktin hefur
verið nauðsynleg, og verður það þó sérstaklega
grasræktarlandi sem ísland er, þangað til þekking
og tækni koma til með að vinna næringargildi gras-
anna, sem hér vaxa vel í dýrð íslenzkrar sumar-
birtu, í holla og ljúffenga fæðu fyrir mannfólkið.
Það er mikið líklegt að ekki verði langt þar til
farið veiður að fást við þannig framleiðslu hér á
landi, sem tilraunir fyrst, en svo kemur hitt allt á
eftir.
Það mætti til samanburðar nefna lýsiskoluna, og
svo olíuljósin, það var hvorttveggja nauðsynlegt á
sínum tíma, áður en rafmagnið kom, en hver vildi
nú hverfa þar til fortíðarinnar? Auðvitað enginn.
Þannig er þróunin. Og þegar svo er komið þá verð-
ur landbúnaðurinn skemmtilegur og blómstrar, þá
léttir því milda vinnuergi og áhyggjum af fólkinu,
sem óumflýjanlega fylgir kvikfjárræktinni, sem í
rauninni er ósköp frumstæð og nærri villimennsk-
unni, eftir að maðurinn af illri nauðsyn hungurs-
ins vegna, tók upp á því að rífa hold dýranna í sig.
Það eru mjög sterkar líkur fyrir því að maðurinn
hafi upphaflega verið ávaxtaæta nær eingöngu.
Nú þegar tækni og vísindi, efnafræði og lífeðlis-
fræði eru vel þekkt og komin til sögunnar, þá
hættir maður framtíðarinnar því smámsaman, að
vera að ala upp dýr til að drepa og éta. Maðurinn
er búinn að átta sig á því, að dýrin taka til sinnar
lífsstarfsemi margfalt meiri næringu, en þau geta
skilað í afurðum, og því kostbær milliliður. Um
það atriði er rétt að minnast strax á það, vegna
þeirra sem vanans vegna hafa ekki látið sig neinu
skipta það óskaplega bruðl á náttúruverðmætum,
sem kvikfjárræktin er. Eg nefni sem dæmi: Maður
ræktar gras á einum hektara lands, í því gætu verið
um 9 milijónir næringareininga, eða rúmlega árs-
næring fyrir 8 manns, ef þessi næring væri unnin
til manneldis og til þess notuð raf- eða kjarnorka.
En í þess stað notum við í kvikfjárrækt eina mjólk-
urkú, sem étur uppskeruna sem gras og hey, og
skilar í staðinn 3000 lítrum nýmjólkur, með um
1.950.000 næringareiningum, ekki alveg nægilegt
tveimur mönnum sem ársnæring, því þarna vant-
ar 240.000 næringareiningar til að fullnægja nær-
ingarþörf rveggja manna árlangt. Ef menn vildu
heyra eitthvað um þetta fært út sem verðgildi í
krónum, þá mætti setja upp um það einfalt dæmi
og segja, að nærri lætur að bústofn okkar íslend-
ina sé 50.000 nautgripir og um 800.000 fjár,
vetrarfóðrað, þurfi og taki til sín næringarforða
framyfir það sem hann skilar í afurðum, sem
mundi fullnægja 450 þúsund fullvinnandi manna
að lifa á, og er þá ekker talað um öll hrossin okkar.
Og þó maður reiknaði ekki nema 20 krónur verð-
mæti næringarinnar á mann nemur þetta um
9 milljónum á dag, eða 3 milljörðum og 285
milljónum ár hvert.
Það er alveg víst ,að kvikfjárræktin er kostbær
18
FRÉTTABRÉF UM HEILBRIGÐISMÁL