Heilbrigðismál - 01.04.1970, Blaðsíða 10

um útrýmt umsvifalaust. Það er vonlaust að
lækna þá með skolvatni eða töflum. Það næg-
ir ekki einu sinni til að halda lyktinni í skef j-
um nema skamma stund í einu. Hin svonefnda
Vincents hálsbólga veldur andremmu. Henni
fylgir sár og graftarnabbar í kokmöndlunum.
Hún er orðin miklu sjaldgæfari nú en áður, en
er þó algeng meðal ungs fólks. Þeta er bæði
þreytandi og sársaukafullur sjúkdómur. Tann-
iæknarnir þekkja hana manna bezt, vegna
þræsinnar lyktar, sem henni fylgir og þarf
oft ekki annað en hana, til þess að greina
sjúkdóminn. Hann þarfnast tafarlausrar með-
ferðar, sem vinnur á smitinu og eyðir erting-
unni. Enn ein algeng orsök andremmu er þrá-
látur kverkaskítur, og samtímis má nefna
kjálkaholubólgur, af því að þessir sjúkdómar
fylgjast oft að og valda bæði óþægilegri og
langvinnri lykt.
Ákveðnir sjúkdómar í nef-slímhúðinni geta
valdið magnaðri andremmu. Hvers konar
bólgur í lungunum og berkjunum geta valdið
óþef, þó að hann kunni að vera smávægilegur
í byrjun, getur hann alltaf magnazt, þegar
minnst varir. Þessvegna á alltaf að leita lækn-
inga við slíku. Þeir, sem ganga með gerfitenn-
ur, verða að gæta þess sérstaklega að halda
þeim hreinum, og sé fólk ekki nægilega frótt
um, hvernig það eigi að gerast, ætti að ráð-
færa sig við tannlækni. Eins og flestum mun
kunnugt, geta sérstakar matartegundir og
drykkir valdið andremmu. Það á við um allar
tegundir áfengis, lauk, sumar kryddvörur, osta,
hákarl, harðfisk og svo framvegis. Sumar mat-
artegundir valda meltingatruflunum og eiga
þannig sök á andremmu. Lauk-olíurnar berast
hratt út í blóðstrauminn, meðan á meltingu
stendur og lyktin berst því frá lungunum
klukkutímum saman. Lyktin af hvítlauks-
olíum, sem eru búnar að ummyndast í melt-
ingarfærunum, getur verið ótrúlega hvimleið
enda alræmd.
Aðrar matartegundir hafa gagnstæð áhrif.
Sítrónur, appelsínur og epli hreinsa tennur og
slímhúðir svo að ilmurinn af andardrættinum
verður ferskur og hreinn. Stundum er hægt að
gera sér grein fyrir andremmu með því að
renna tungunni eftir handarbakinu og lykta
síðan af því. Sé lyktin óþægileg, er ekkert um
að villast og verður að gera viðeigandi ráð-
stafanir. Ekki er þó hægt að treysta þessu prófi
til fullnustu. Rétt til bráðabirgða dugar að
skola munninn úr vatni blönduðu lykteyðandi
efnum og jafnvel að drekka glas af vatni getur
bætt í bili. Flestum reynist erfitt að greina
vonda lykt af sjálfum sér, vegna þess að ilm-
anin sljóvgast gagnvart henni, ef menn búa
lengi við hana.
Allt hreinlátt fólk vill hafa munn sinn vel
hreinan og til þess er tannburstinn bezta tæk-
ið. Það er ekki fullnægjandi að nota hann á
tennurnar einar. Burstun tannholdsins er ekki
síður mikilvæg. Það þarfnast bæði hreinsunar
og nudds. Sama gildir um tunguna. Það situr
iðulega á henni slykja af matarieyfum. Því
á að hreinsa tennurnar, tannholdið og tung-
una með, til þess að munnurinn sé eins þokka-
legur og vera ber. Lærið að nota tannburstann
vel og beita honum rétt.
Andremma er hvimleiður kvilli, sem hefur
oft alvarlegri afleiðingar en fólk almennt ger-
ir sér grein fyrir. Sjálfir vita þeir, sem ganga
með hana oft ekkert af henni, en fyrir maka
þeirra og aðra, sem umgangast þá náið, getur
hún verið hvimleið og illþolandi. Margt fólk
hefur orðið einstæðingar í lífinu af þessum
sökum, án þess að vita nokkurntíma ástæðuna
til þess, að enginn vildi stofna til sambúðar við
það. Fjöldi trúlofana hefur þannig farið for-
görðum og hjónabönd einnig. Allir ættu því
að vera vel á verði gegn þessum örlagaríka og
leiða kvilla.
Við kynmök hefur andremma oft alvarleg-
Framhald á bls. 20
10
FRÉTTABRÉF UM HEILBRIGÐISMAL