Heilbrigðismál - 01.04.1970, Blaðsíða 16

HvÍTBLÆÐI fer í vöxt meðal þróuðu þjóð-
anna. Það er krabbi í vefjunum, sem mynda
blóðið og almenningur kallar það oft blóð-
krabba. Það er þrem sinnum algengara í Kan-
ada nú en fyrir 25 árum. Á tímabili var álitið,
að aukning hvítblæðisins stæði í sambandi
við tilraunir með kjarnorkusprengjur, og þær
geta vel átt sinn þátt í því, en ef það væri
eina orsökin, ætti að hafa dregið úr hvítblæð-
inu eftir að stórveldin hættu kjarnorkutilraun-
um. En því er ekki að heilsa. Nýlega hefur því
verið haldið fram, að mengun í umhverfinu
ætti sökina og þáttur veirunnar hefur ekki
verið útilokaður. Vísindamaður dró nýlega
saman skoðun sína í stutt mál með þessum
orðum:
Hvað, sem kann að valda hvítblæðinu, staf-
ar það tvímælalaust frá umhverfinu. Hvít-
blæði er eiginlega litróf sjúkdóma, sem ein-
kennast af hraðfara aukningu hvítu blóðkorn-
anna. Tegund hvítblæðisins byggist á tegund
hvítu blóðfrumunnar, sem hlut á að máli.
Það er einstaklingsbundið, hvað sjúkdómur-
inn er illkynja eða hraðfara. Frumurnar haga
sér eins og krabbameinsfriunur í öllum teg-
undum hvítblæðis. Um það bil sjötta hvert til-
felli af hvítblæði kemur fram í börnum innan
15 ára aldurs. 3 karlmenn fá hvítblæði á móti
hverjum 2 konum. Hvítt fólk fær það frekar
en negrar. Ýmislegt bendir til þess, að það sé
algengara meðal hinna hærri og betur settu
stétta þjóðfélagsins og á tímabilum hafa ýms-
ir staðir beinlínis verið herjaðir af því. T. d.
komu upp 13 tilfelli af hvítblæði meðal
barna, sem bjuggu í þéttbýli í kringum sama
skólann í Niles, Illinois, útborg Chicagoborg-
ar. Oll tilfellin fundust innan 4 ára tímabils.
Oll höfðu börnin flutt frá Chicago til útborg-
16
Tímaritið Progress:
Veirur og umhverfi
Orsakir hvítblœðis
arinnar. 13 tilfelli meðal skólabarna, sem búa
svo þétt saman, er margfalt meira en venja
er til og hægt er að gera ráð fyrir. En ná-
kvæm rannsókn í hverju húsi, gerð af þaul-
vönum vísindamönnum, leiddi ekki neitt í
ljós, sem gat skýrt þetta. Engar erfðafræðileg-
ar eða efnafræðilegar orsakir komu til greina,
geislanir eða neitt annað, sem gæti átt sökina.
Árið 1967 komu fyrir 6 tilfelli á einu ári á
svæði innan 350 metra hrings i nni í miðri
Winnipeg. Þetta og önnur álíka tilfelli hafa
styrkt þá trú, að hér sé veira að verki, og vissu-
lega er hægt að sýna fram á, að hvítblæði
getur borizt frá einni mús til annarrar með
veirum eða svipuðum fyrirbærum. En það
hefur ekki sannazt ennþá, að hvítblæði hjá
mönnum stafi af veirum né nein önnur
krabbategund og þrátt fyrir þann möguleika,
að veirur eigi sökina, er þó öruggt, að hvorki
hvítblæði né nokkrar aðrar krabbategundir
eru smitandi í sama skilningi og mislingar
eða kvef. Heilbrigt fólk hefur fengið blóðgjaf-
ir frá hvítblæðissjúklingum án þess að það
gerði því neitt til. Mæður með hvítblæði ala
heilbrigð börn og engin dæmi eru til þess, að
hjúkrunarkona eða læknir hafi fengið hvít-
blæði af að stunda sjúklinga.
Ógrynni fjár er varið árlega í leit að orsök-
um hvítblæðis og til þess að bæta meðferð
þess. Á því sviði hafa orðið talsverðar fram-
farir. Fyrr á tímum lifði hvítblæðissjúkling-
urinn til jafnaðar tvö ár, en nú er meðaltalið
5 ár. Nýtt yfirlit frá lækningastofnunum víðs-
FRÉTTABRÉF UM HEILBRIGÐISMAL