Heilbrigðismál - 01.09.1970, Blaðsíða 9

langvarandi lungnakvef og lungnaþembu og
mikið af hjarta- og æðasjúkdómum. Ungir
stórreykingamenn, sem reykja tvo sígarettu-
pakka á dag, verða að vera við því búnir, að
líf þeirra styttist um 8 ár, en hófsamir reyk-
ingamenn, sem láta sér nægja hálfan sígar-
ettupakka á dag, stytta líf sitt til jafnaðar um
4 ár. Hættan á að deyja úr afleiðingum sígar-
ettureykinga eykst í hlutfalli við hvað lengi
er reykt. Þeir sem byrja á unga aldri, eiga
mest á hættu. Ahættan er meiri hjá þeim, sem
anda að sér reyknum, og áhættan fer minnk-
andi eftir að reykingar eru lagðar niður. Það
liggur í augum uppi, að því fyrr sem barn fer
að reykja, eykst sjúkdóma- og dauðsfallahætta
eftir því sem árunum f jölgar.
Hvers vegna fara börn að reykja?
Miklar rannsóknir hafa verið gerðar hvað
snertir reykingar barna og unglinga. Þó rann-
sóknirnar hafi verið skipulagðar á mismun-
andi hátt, hafa niðurstöðurnar yfirleitt verið
þessar: Fæst börn byrja að reykja fyrr en
þau eru 10-12 ára. f efstu barnaskólabekkj-
unum aukast reykingarnar hröðum skrefum
og í framhaldsskólum eykst sígarettunotkunin
enn meir, og þeim sem reykja fjölgar jafnt og
þétt. Talið er, að um 18 ára aldurinn séu reyk-
ingar orðnar að föstum vana hjá 38%
drengja og 22 % stúlkna. (Þetta á við um
Bandaríkin.) Hundraðstalan hefur þó lækk-
að nokkuð hin síðari ár, þó raunalegt sé hvað
það er lítið. Reykingar hafa frekar minnkað
meðal drengja en aukizt jafnt og þétt hjá
stúlkum. Orsökin er vafalaust þjóðfélagsleg.
Reykingar voru fyrrum sérréttindi karlmanns-
ins og ekki talið hæfa að konur reyktu. Mis-
rétti karla og kvenna hefur fallið úr sögunni
hin síðari ár og reykingavenjur kvenna líkj-
ast nú æ meir reykingavenjum karlmanna.
Rannsóknir hafa leitt í ljós, að börn, sem eiga
foreldra og systkini, sem reykja, hættir mjög
FRÉTTABRÉF UM HEILBRIGÐISMÁL
öðrum fremur til að leiðast út í reykingar, og
eins ef félagar þeirra hafa þær fyrir þeim. En
það eru undantekningar frá þessum reglum.
Mörg börn foreldra, sem reykja, gera það ekki
og börn foreldra, sem ekki reykja, leiðast út
í það. Það kemur þó nokkrum sinnum fyrir,
að jafnvel beztu nemendur í menntaskólun-
um reykja, þó sumir af þeim sem dragast aftur
úr geri það ekki. Þegar rætt er um reykinga-
venjur, eru 4 veigamiklar spurningar, sem
nauðsynlegt er að reyna að svara. Hvers vegna
fer barnið að hugsa um reykingar? Hver er
raunveruleg ástæða til þess að það fer að
reykja? Hvaða fullnægingu fær það af reyk-
ingum þegar það hefur vanizt þeim? Og að
lokum: Hvaða annarleg áhrif verða til þess
að barnið heldur áfram að reykja eða á hinn
bóginn hættir því?
Hvers vegna fer barnið
að hugsa um reykingar?
Því miður hvarflar víst einhvern tíma að
öllum börnum að reykja. Það er engin furða í
samfélagi, þar sem 42% alls fullorðna fólks-
ins reykir, og sígarettur eru auglýstar, seldar
og hafðar um hönd hvar sem er. Það er lík-
lega sanngjarnara að móta spurninguna á
annan hátt. Hvaða ástæður liggja til þess, að
barnið ákveður að reykja ekki? Það væri ólíkt
auðveldara fyrir börnin að forðast reykingar
ef fullorðna fólkið, sem þau líta upp til, reykti
ekki eða ef þau ættu einungis vini og systkini,
sem ekki gerðu það.
Hver er ástœðan til þess
að barn fer að reykja?
Sum börn ákveða að reykja, en önnur leið-
ast einhvern veginn út í það. Margar ástæður
geta leitt til þess, að kveikt er í fyrstu sígarett-
unni. Löngunin til að reyna eitthvað nýtt, for-
vitni, þráin að líkjast þeim fullorðnu, upp-
reisnarandi.
9