Heilbrigðismál - 01.09.1970, Blaðsíða 16

berst við að ná andanum. Skyndileg dauðs-
föll, sem eiga sér stöku sinnum stað af bý-
flugnabiti og innspýtingu sérstakra lyfja,
stafa af ofnæmisáhrifum. Fólk, sem veit að
það er sérstaklega næmt fyrir slíkum stung-
um, og á á hættu að verða fyrir þeim, ætti
að leita læknis og fá lyf, sem geta bjargað
í slíkum neyðartilfellum.
Stundum getur læknirinn gefið inndæling-
arlyf, til að draga úr þessum áhrifum.
Blóð eitrunarlost.
Það stafar af sýklasmitun sérstakra sýkla-
tegunda og þekkist nú orðið í vaxandi mæli.
Sýklarnir gefa frá sér eiturefni (toxin), sem
verka á æðarnar, þegar það kemst út í blóð-
rásina. Blóðið bókstaflega staðnar í vissum
hlutum blóðrásarkerfisins, þar sem æðakerf-
inu hættir til að víkka mjög út og slaka á
spennunni, og við það lækkar blóðþrýsting-
urinn skyndilega.
Hjartalost getur skapast af ástandi, er
hindrar starfsemi hjartans sem dælu. Mikil
blæðing inn í hjartavöðvann (infarct), eða
hjartaslag, er alvarleg hjartabilun og sér-
stakar truflanir á hraða og takti hjartans
valda hjartalosti.
Sjúklingur í losti.
Hvernig og hvað fljótt sjúklingur kemst
úr eðlilegu ástandi yfir í lost, byggist á því
hvað veldur því og hve svæsin áhrif þess eru.
Þegar um blæðingarlost er að ræða, vegna
blóðmissis, sem er frekar hægfara, verður
sjúklingurinn mjög órór í byrjun. Hann verð-
ur þyrstur. Um leið og hann færist yfir í lost-
ið verður húðin föl og köld. Oft löðursvitnar
hann. Púlsinn verður hraður og veikur. Hann
verður smátt og smátt drungalegur, á oft erf-
itt með andardrátt, verður blár á vörum og
undir nöglum. Með auknu losti fellur blóð-
þrýstingurinn enn meir, sjúklingurinn fellur
16
í mók og deyr e. t. v. fái hann ekki rétta með-
ferð.
Meðferð.
Lost er hættuástand, sem krefst tafarlausrar
meðferðar. Greining losts getur verið mjög
erfið þeim, sem eru óreyndir, en einkennin,
sem áður er lýst eða miklir áverkar með grun
um blæðingu, ættu að vera nægilegar ástæð-
ur til að ætla, að um lost sé að ræða, þó blóð-
þrýstingurinn sé ekki athugaður. Alltaf þeg-
ar svo stendur á, veltur á miklu að fyrsta
hjálp berist tafarlaust.
Það á að leggja sjúklinginn á bakið, með
höfuðið lágt, til þess að blóðið berist sem bezt
til heilans. Sé sjúklingurinn með mikla
áverka á höfði eða meiðsli á baki, á ekki að
hreyfa hann nema einhver, sem gott vit hefur
á meiðslunum, sé viðstaddur og telji það
óhætt.
Það má ekkert aðhafast, sem veldur þján-
ingum, vegna þess að það getur komið af
stað taugalosti. Gangið úr skugga um hvort
sjúklingurinn andar og hvort lokað sé fyrir
andardráttinn af tungunni, eða einhverju,
sem kann að vera uppi í sjúklingnum. Leiki
vafi á hvort öndunarvegurinn sé opinn, á að
þrýsta tungunni og neðri kjálkanum fram. Sé
enn engin greinanleg öndun, t. d. eins og í
ofnæmislosti, á að blása í lungu sjúklingsins
með blástursaðferðinni. Ef sjúklingnum
blæðir, á að stöðva blóðrásina með því að
þrýsta á sárið, eða með umbúðum. Reyringu
má ekki nota nema það sé með öllu óhjá-
kvæmilegt. Þegar losað er um reyringu getá
hættuleg eiturefni, sem myndast stundum
vegna stöðnunar í svæðinu framan við hana,
flætt út í blóðið.
Leitast skal við, að halda sjúklingnum
þægilega hlýjum, of mikill hiti getur verið
hættulegur. Hiti víkkar út æðarnar og eykur
frh. bls. 19
FRÉTTABRÉF UM HEILBRIGÐISMÁL