Heilbrigðismál - 01.09.1981, Blaðsíða 16

HVAÐA NÆRINGAREFNI ERU í MJÓLKINNI ?
Moiurmjólk venjuleg / broddmjólk KÚamjólk Þurrmjólk- urduft
Kaloríur 710 580 620 640-685
Eggjahvita g 12 27 34 16-18
Fita g 38 29 30 25-35
Kolvetni g 70 53 48 72-82
Kalk mg 330 310 1200 350-500
Járn mg 1,5 0,9 1 11-14
C-vitamin mg 43 44 15 75-80
D-vitamin ae 4 - 12 500
þurrmjólkurdufts. Broddurinn,
fyrsta mjólkin sem kemur, er gul-
leitur vökvi, auðugur af mótefnum
gegn smitsjúkdómum. Hann er
eggjahvíturíkari en brjóstamjólkin
verður, en fitu- og kolvetnasnauð-
ari. Á fyrstu tveim til þremur vikum
frá fæðingu nær brjóstamjólkin
eðlilegri gerð sinni.
Fitumagn brjóstamjólkur er
mismunandi mikið. Bæði er að
fiturnagnið er meira á morgnana,
og svo hitt að þegar barnið byrjar
að sjúga kemur þynnri mjólk, en
þegar líður á máltíðina verður
mjólkin fituríkari. Brjóstamjólkin
er feitari en kúamjólk en I fitu
brjóstamjólkur er mun meira af
ómettuðum fitusýrum.
í brjóstamjólk eru næg vítamín
fyrir barnið, að undanskildu D-vít-
amíni sem þarf að bæta við fæðið
þegar á fyrsta mánuðinum. Járn er
einnig af skornum skammti, en
barnið nýtir til fulls járnið í
brjóstamjólkinni. Er járnskorts-
blóðleysi næsta óþekkt fyrirbæri
hjá fullburða brjóstabörnum, en
nokkuð algengt hjá börnum sem fá
kúamjólkurbland.
Þurrmjólkurduft
í stað brjóstamjólkur er hægt að
fá þurrmjólkurduft. Flestar gerð-
irnar eru framleiddar úr kúamjólk.
Til þess að gera þurrmjólkurduft
sem iíkast brjóstamjólk er kúa-
mjólkin blönduð vatni, eggjahvítu-
efnum breytt, eða notuð undan-
renna sem bætt er jurtafitu sem
inniheldur ómettaðar fitusýrur.
Einnig er þurrmjólkurduftið vít-
amínbætt við hæfi barnsins. Það er
því æskilegt að barn sem ekki fær
brjóstamjólk fái þurrmjólkurduft
fyrstu mánuðina.
Mataræði móðurinnar
Mikilvægt er að móðirin neyti
fjölbreyttrar fæðu þegar hún hefur
barn sitt á brjósti. Sé mataræði
móðurinnar ófullnægjandi er hætt
við að mjólkin verði minni og vít-
amínsnauðari. Mikil orka fer í að
hafa barn á brjósti og er talið að
orkuþörf móðurinnar aukist um
5—600 hitaeiningar á dag. Þörf
fyrir aukinn vökva kemur fram sem
þorsti. Sé móðirin á lyfjameðferð
þarf að hafa samráð við lækni um
brjóstagjöf.
Konur sem hafa börn sín á
brjósti ná sér fyrr eftir fæðinguna.
Þegar barnið sýgur hefur hormónið
oxytocin áhrif á legið, það dregst
saman og losnar við slím og vökva.
Fyrstu vikurnar eftir fæðingu finn-
ur konan fyrir samdráttarverkjum í
byrjun brjóstmáltíðar vegna þess-
ara áhrifa.
Einstaka fæðutegundir, svo sem
laukur, kál, vínber, súkkulaði og
mjög mikið kryddaður matur, geta
haft áhrif á bragð mjólkurinnar og
valdið óróleika hjá barninu eftir
máltíð eða á meðan það er að
borða.
Ef móðirin reykir þá berst nikó-
tín í mjólkina og getur það haft
áhrif á líðan barnsins.
Hve oft á að gefa barninu?
Flest börn þurfa að drekka á
þriggja til fjögurra tíma fresti og
jafnvel oftar fyrstu vikurnar, eða 5
til 6 sinnum á sólarhring. Þeim
mæðrum sem ekki binda sig um of
við ákveðna tímalengd milli mál-
tíða, heldur gefa barninu þegar það
er svangt, gengur oft betur með
brjóstagjöfina. Ef mjólkin minnk-
ar, eða þarfir barnsins aukast, getur
þurft að gefa því oftar í einn eða tvo
daga, til þess að mjólkurmyndunin
komist í eðlilegt horf á ný. Alltaf er
sjálfsagt að gefa barninu bæði
brjóstin og nauðsynlegt ef mjólk-
urframleiðsla er lítil. Á meðan börn
vakna á nóttunni er rétt að gefa
þeim brjóst, en ekki er þörf á að
16 Fréttabréf um HEILBRIGÐISMÁL 3/1981