Heilbrigðismál - 01.06.1984, Blaðsíða 4

HEILBRIGÐISMÁL / Jóhannes Long
Heilbrigðismálin
og sagan
Með sanni má segja að vagga skipulegrar heilbrigðis-
þjónustu hér á landi standi að Nesi við Seltjörn þar sem
er Nesstofa. Þar var embættisbústaður fyrsta landlæknis
á Islandi, Bjarna Pálssonar, sem skipaður var í embætti
18. mars 1760. Einnig var þar stofnsett hið fyrsta apótek
íslenskt undir stjórn landlæknis, en það fluttist síðar til
Reykjavíkur sem Reykjavíkur Apótek og er enn starf-
andi í gamla miðbænum sem kunnugt er og í eigu Há-
skóla íslands frá hausti 1982.
Fyrstu starfsár sín sem landlæknir bjó Bjarni Pálsson
að Bessastöðum en árið 1763 flutti hann í hinn veglega,
nýreista embættisbústað Nesstofu, sem er eitt af níu
húsum sem danska stjórnin lét reisa hér á landi á síðari
hluta átjándu aldar. Hér er ekki ætlunin að rekja sögu
Nesstofu, en aðeins að vekja athygli á því að nú er
nokkuð vel á veg komin endurbygging hluta hússins í
sinni upphaflegu mynd, en það hefir verið í eigu ríkisins
frá því 1977 og er í umsjá þjóðminjavarðar sem vernduð
menningarverðmæti. Er ætlunin að þarna verði til húsa
stofn að safni íslenskra læknisfræða, Nesstofusafn.
Ýmsir aðilar hafa unnið að því að koma á fót Nesstofu-
safni á ofangreindum stað og að byggja upp Nesstofu í
upprunalegri mynd. Skal hér einkum minnt á einn
þeirra, sem er Félag áhugamanna um sögu læknisfræð-
innar, en það var stofnað hinn 18. desember 1964 og
verður því tuttugu ára í ár. Formaður félagsins frá upp-
hafi hefir verið prófessor Jón Steffensen og hefir hann
sannlega borið hita og þunga dagsins í starfsemi þess.
Eitt af aðalverkefnum félagsins fram til þessa hefir verið
uppbygging Nesstofu og Nesstofusafns. Auk forustu-
starfa sinna í Félagi áhugamanna um sögu læknisfræðinn-
ar hefir prófessor Jón ásamt konu sinni Kristínu sem lést
árið 1972, lagt fram mikla fjármuni til uppbyggingar
Nesstofu. Einnig hefir hann gefið Háskólabókasafni hið
einstæða bókasafn sitt varðandi sögu læknisfræðinnar og
mun það á sínum tíma skipa sérstaka deild í Þjóðarbók-
hlöðu en sú deild mun bera nafn Jóns Steffensen.
Félag áhugamanna um sögu læknisfræðinnar hefir frá
upphafi átt góða samvinnu við sambærileg félög á hinum
Norðurlöndunum og verið aðili að útgáfu Nordisk Medi-
cinhistorisk Ársbok, sem gefin er út í Stokkhólmi árlega.
Einn af velunnurum félagsins erlendis er prófessor Egill
Snorrason í Kaupmannahöfn, en hann er af íslensku
bergi brotinn. Egill er heiðursfélagi í Félagi áhugamanna
um sögu læknisfræðinnar. Það félag stóð fyrir VIII.
norræna þinginu um sögu Iæknisfræðinnar, sem haldið
var í Reykjavík 15.-17. júní 1981. í sambandi við þingið
var haldin í Pjóðminjasafninu sýning á munum og
Jón Steffensen prófessor (til
vinstri) hefur verið formaður „Fé-
lags áhugamanna um sögu læknis-
fræðinnar" frá stofnun þess fyrir
nær tuttugu árum. Finnski prófess-
orinn Louis Perret (til hægri) flutti
Egill Snorrason fyrirlestur í júni
síðastliðnum.
4 HEILBRIGÐISMÁL 2/1984