Heilbrigðismál - 01.12.1984, Blaðsíða 7

augum og um þriðjungur á vanda til
höfuðverks af þessum sökum. Þetta
einkenni er þeim mun algengara,
sem rýmið er minna, t.d. ef reykt er
tímum saman í litlum bíl á ferðalagi.
Sviði í nefi og hálsi er algengur. Um
30-40% þeirra sem lenda í tó-
baksreyk fá hósta eða hóstakjölt og
öndunargetan minnkar um 5 — 15%
hjá þeim sem eru langdvölum í tó-
baksreyk. Deilt er um hvort þetta
hafi nokkra þýðingu, þ.e.a.s. hvort
sá sem verður fyrir þessu sé mæðnari
og þrekminni. Hins vegar er nú ljóst
að sjúklingar með sjúkdóma eins og
astma, berkjubólgu og hjartaöng,
eru næmastir fyrir eituráhrifum
óbeinna reykinga.
Áhríf á ungböm
Berkjubólga, lungnabólga og aðrir
sjúkdómar í neðri loflvegum eru
mun algengari hjá þeim börnum á
fyrsta ári sem eiga foreldri eða for-
eldra sem reykja. Hvaðanæva úr
heiminum benda rannsóknir til hins
sama: Þeim mun meira sem reykt er
á heimilinu, þeim mun oftar veikjast
börnin af ofangreindum sjúkdóm-
um. Ahrifin eru langmest á yngstu
börnin, en þeirra gœtir alla bernsk-
una. Reykingar mæðra hafa mun
meiri áhrif en reykingar feðra og
verður þetta skiljanlegt, þegar hugs-
að er til þess hve börn að jafnaði
umgangast mæður sínar meira en
feður. Ýmislegt bendir til þess að
börn reykjandi foreldra fái oftar
astma en hin, sem eiga foreldra sem
ekki reykja. Börn reykjandi foreldra
eru mun oftar á sjúkrahúsum vegna
ofangreindra sjúkdóma en börn
hinna.
Böm og unglingar
Rannsóknir á börnum og ungling-
um á aldrinum 5 — 20 ára benda ein-
dregið til þess sama, þ.e. að orsaka-
samband sé á milli reykinga foreldra
og bráðra öndunarfœrasjúkdóma,
langvarandi hósta, uppgangs og píps
í lungum hjá börnunum. Einnig
verða börn reykforeldra miklu oftar
Fimm af hverjum sex læknum
Á síðasta vetri skipuðu lækna-
ráð og starfsmannaráð Borgar-
spítalans nefnd til að gera tillögur
um reglur varðandi takmarkanir á
reykingum innan spítalans. Til að
kanna reykingar meðal starfs-
tuannanna og viðhorf þeirra til
slíkra reglna var gerð könnun í
maí 1984. Sendir voru spurninga-
listar til 550 starfsmanna og bárust
svör frá 503, eða 91%.
Þessi könnun sýnir að aðeins
þriðjungur starfsfólksins reykir
(36%). Minnst er um reykingar
meðal lækna og læknanema (15-
16%), síðan koma meinatæknar
(22%), þá hjúkrunarfræðingar og
hjúkrunarnemar (33%), ýmsar
starfsstéttir (36-41%) en mest
var um reykingar hjá sjúkraliðum
(54%). Þess má geta að sam-
kvæmt könnun sem Hagvangur
gerði um svipað leyti kom í ljós að
41-42% fullorðinna íslendinga
reykja, og var lítill munur á kynj-
unum. Það er því augljóst að lilut-
fallslega fáir læknar reykja hér á
landi, líkt og í mörgum öðrum
löndum.
Allflestir starfsmenn Borg-
arspítalans töldu rétt að setja regl-
ur um takmarkanir á reykingum
innan spítalans og 17% vildu
ganga það langt að banna þær
með öllu á spítalanum.
I framhaldi af þessu gerði
Reykingavarnatiefnd spítalans til-
lögur um reykingareglur á spítal-
anum. Eru þær í átta liðum. 1.
Reykingar verði aðeins leyfðar á
tilteknum tnerktum svæðum. 2.
Gestum verði með öllu bannað að
reykja í spítalanum. 3. Sjúkling-
um verði leyfilegt að reykja í innri
setustofum sem eru á flestum
hæðum. 4. Reykingar verði ekki
leyfðar í matsal starfsfólks. 5. Á
kaffistofum má ekki reykja nema
samkomulag liggi fyrir milli þeirra
sem nota kaffistofuna. 6. Á bóka-
safni má ekki reykja. 7. Bannað
fyrir því að teknir séu úr þeim háls-
kirtlar og nefkirtlar. Að minnsta
kosti ein rannsókn bendir til þess að
reykingar foreldra valdi aukinni
tíðni á eyrnabólgu í börnum sínum.
Starfhæfni lungnanna
Við mælingar á starfhæfni lungna
hjá reykingamönnum sjást oft frávik
til hins verra af völdum reykinga
löngu áður en einstaklingurinn finn-
ur breytingu. Allmargar rannsóknir
sýna, að börn reykforeldra eru með
skerta lungnastarfsemi (t.d. minni
lungu), þótt einkennalaus séu. Hins
vegar er mjög deilt um, enda ekki
vitað, hvort eða hvaða áhrif þetta
hefur til frambúðar. Reykjandi
mæður valda þar meiru en feður og
koma niðurstöðurnar þannig vel
saman við aðrar athuganir.
Hjá fullorðnum sem lenda í
óbeinum reykingum hefur mælst
skert starfshœfni lungna og er skerð-
ingin háð því hve mikið hefur verið
reykt í návist þeirra. Yfirleitt eru
þessi frávik af völdum óbeinna
reykja ekki
er að reykja á öllum fundum
innan spítalans. Stjórn sjúkra-
stofnana Reykjavíkurborgar hef-
ur nýlega staðfest þessar reglur.
í starfsmannablaði Borgar-
spítalans, Spítalapóstinum, sem
út kom í desember 1984, var sagt
frá þessari könnun og tillögum
nefndarinnar. Þar segir Guð-
mundur I. Eyjólfsson læknirm.a.:
„Ástæðan fyrir setningu slíkra
reglna er sú að sjúkrahúsið eyðir
miklurn starfskröftum og fé til að
sinna sjúklingum með sjúkdóma
sem rekja má til reykinga. Þessum
sjúklingum er ráðlagt að hætta að
reykja og skýtur þá skökku við að
starfsfólkið sé reykjandi um allan
spítalann frammi fyrir þessu fólki.
Menn eru einnig farnir að gera sér
grein fyrir því að þeir eiga í raun
heimtingu á því að anda að sér
hreinu lofti, það er jafn sjálfsagð-
ur hlutur og að fá að drekka
hreintvatn."
HEILBRIGÐISMÁL 4/1984 7