Heilbrigðismál - 01.12.1984, Blaðsíða 16

sígarettunum. Þetta bendir því til
þess að minna nikótín í tóbaki skapi
ekki hina öruggu sígarettu. Spurn-
ingin snýst þannig fremur um hvort
fólk vill lifa með eða án nikótíns
yfirleitt.
Benda má á að haustið 1973 sam-
þykkti ráðgjafanefnd Evrópuráðsins
að hvetja stjórnir aðildarríkja sinna
til að banna framleiðslu og sölu á
sígarettum sem gefa meira en 15
milligrömm af tjöru og 1 milligramm
af nikótíni. Konunglega breska lyf-
læknafélagið vill einnig að miðað sé
við sömu mörk. Ef fara ætti að þess-
um tilmælum hér á landi myndu 17
af 44 sígarettutegundum hverfa af
markaði.
Kolsýrlingur (CO) er lofttegund,
sem myndast við ófullkominn bruna.
Við vindlareykingar og pípureyking-
ar berst yfirleitt minni kolsýrlingur
inn í líkamann en við sígarettu-
reykingar þar eð innöndun reyksins
er þá að jafnaði ekki eins djúp.
Binding kolsýrlings við blóðrauðann
er sterkari en binding súrefnis.
Þannig tekur kolsýrlingur upp sæti,
sem súrefninu er ætlað. Þeir sem
reykja sígarettur hafa um 3-7%
minni súrefnismettun blóðrauðans
en hinir sem ekki reykja. Þetta leiðir
oft til vægrar hækkunar á blóðgild-
inu, eins og til að bæta fyrir
minnkaða súrefnisburðargetu.
Hækkað blóðgildi leiðir aftur til
aukinnar seigju blóðsins, sem aftur
getur stuðlað að blóðtappamyndun.
Talið er að kolsýrlingur geti verið
orsakavaldur æðaskemmda hjá
reykingafólki. Þar af er kransæða-
stíflan þyngst á metunum, en um
þriðjungur þeirra sem fá sjúkdóm-
inn deyja af völdum hans í fyrstu
atrennu. A sama tíma og tjara og
nikótín frá hverri sígarettu hafa
minnkað verulega hefur kolsýrlingur
aðeins minnkað lítillega. Af þeim
athugunum sem fyrir liggja er ekki
að sjá að þetta hafi leitt til
minnkunar á tíðni hjarta- og æða-
sjúkdóma, e.t.v. vegna þess að lækk-
un nikótíns hefur leitt til að fólk
sýgur sígaretturnar ákafar og andar
meira inn, en það leiðir aftur til
meiri kolsýrlingseitrunar. Árið 1982
komst Alþjóða heilbrigðismálastofn-
un að þeirri niðurstöðu að á grund-
velli þeirra gagna sem fyrir liggja sé
ekki unnt að mæla með notkun á
léttum sígarettum, til að draga úr
líkum á kransæðasjúkdómum.
í fyrra birti konunglega breska lyf-
læknafélagið nýja skýrslu sem heitir
„Health or Smoking?“. Þar er m.a.
bent á að dánartíðni þeirra sem
reykja léttar sígarettur sé í heild 15-
17% lægri en þeirra sem reykja
sterkar sígarettur. Dánartíðni þeirra
sem reykja ekki er hins vegar 40—
50% lægri en þeirra sem reykja
sterku sígaretturnar.
Niðurstaðan er því sú að engin
skaðlaus sígaretta sé til og þess
vegna ekki nein skaðleysismörk.
Það er því lang best að byrja aldrei
að reykja, næst best að hætta, en
þriðji skásti kosturinn er að velja
þær tegundir af sígarettum sem eru
tjöruminni en aðrar. Það er þó háð
því skilyrði að reykingarnar séu ekki
auknar frá því sem áður var.
Dr. Þorsteinn Blöndal er yfirlæknir
lungna- og berklavamadeildar
Heilsuvemdarstöðvar Reykjavíkur.
Jónas Ragnarsson er annar af rit-
stjómm Heilbrigðismála.
Markmið tóbaksvarna
Að sem allra fæst ungt fólk byrji að reykja og sem seinast.
Aö sem flestir reykingamenn séu hvattir til að hætta að reykja og
aðstoðaðir við það.
Aö þeir sem geta ekki hætt að reykja reyni að fá í sig sem minnst
af skaölegum efnum í reyknum, svo sem tjöru, nikótini og kolsýrl-
ingi.
Úr ábendingum sérfræðinganefndar
Alþjóða heilbrigðismálastofnunarinnar, 1974.
16 HEILBRIGÐISMÁL 4/1984