Heilbrigðismál - 01.12.1984, Blaðsíða 19

ekki að undra að sumum lands-
mönnum liggi stundum hátt rómur.
A hverju byggist mœðra- og ung-
barnaeftirlitið?
í flestum þróunarlöndum er nú í
síauknum mæli farið að beina afli
heilsugæslunnar að þunguðum kon-
um og börnum yngri en fimm ára.
í mæðraverndinni er stefnt að því
að verðandi mæður konri að minnsta
kosti tvisvar í skoðun á meðgöngu-
tímanum. bar fá þær klórokin gegn
malaríu í fyrirbyggjandi skömmtum
og eru bólusettar gegn stífkrampa.
Algengt er að konur fæði einar
heima og því er lögð áhersla á að
fræða þær um mikilvægi hreinlætis í
fæðingunni og við frágang nafla-
strengs.
Hvað börnin varðar er hugsunin
sú að öll börn komi reglulega til
vigtunar, skoðunar og bólusetning-
ar. Allar upplýsingar um barnið eru
færðar inn á svonefnd þyngdarkort
sem ætlað er að fylgja barninu hvert
Sutumaca er dæmigert fyrir þorp í
austurhluta Guinea-Bissau. Húsin
eru með stráþaki og leirveggjum,
þorpstorgið er snyrtilegt, en engin
farartæki.
sem það fer. Því er nánast ekkert um
stórar spjaldskrár, enda erfitt að
hafa slíka skrá í röð og reglu, þjóð-
skrá er engin og mikið um ferðalög
fólks um hin ýmsu landsvæði eftir
árstíma.
Eru skipulegar ónœmisadgerdir í
Guinea-Bissau?
Nú er stefnt að bólusetningu
barna yngri en fimm ára í samræmi
við tillögur Alþjóða heilbrigðis-
málastofnunarinnar. Er þar um að
ræða bólusetningar gegn berklum,
barnaveiki, kíghósta, stífkrampa,
mænuveiki og mislingum. I fljótu
bragði gæti slíkt starf virst auðvelt í
framkvæmd. Svo er þó ekki. Sér-
staklega er varðveisla bóluefna erfið
í hinum miklu hitum. Viðhaldi ís-
skápa og kælikerfa er ábótavant og
brennsli (steinolía) og rafmagn af
skornum skammti eða ekki til stað-
ar. Einnig eru samgöngur í landinu
erfiðar.
Þrátt fyrir erfiðleikana finnst mér
þó nokkuð hafa orðið ágengt í því að
ná með bólusetningarnar til íbúa út-
hverfa og sveita landsins. Það hefur
verið sérstaklega gaman að taka þátt
í þessu starfi og finna ánægju og
velvild fólks gagnvart því að börnin
séu bólusett. Síðast liðinn vetur
tókst t.d. að mestu að koma í veg
fyrir liinn árlega mislingafaraldur í
Bissau, en mislingafaraldrar draga
venjulega mörg börn til dauða.
Hvernig er staðið að heilsugœslu á
landsbyggðinni?
Þar eru nokkrar heilsugæslustöðv-
ar, líkt og í höfuðborginni. Auk þess
byggist heilsugæslan víða að mestu
leyti á starfsfólki sem nefna má
heilsuliða. Þorpsbúar velja einn til
tvo úr sínum hópi til að fara á nám-
skeið þar sem kennd eru grundvalt-
aratriði hreinlætis og almenns
heilbrigðis. Heilsuliðinn vinnur síð-
an að fræðslu í sínu þorpi um
heilbrigðismál og hefur undir hönd-
um nokkuf nauðsynleg lyf til lækn-
inga. Auk heilsuliðans starfar einnig
nærkona (yfirsetukona) sem sér um
allt er varðar þungaðar konur. Þar
sem heilsuliði og nærkona starfa
leggjast allir þorpsbúar á eitt um að
reisa hús þar sem þessir starfsmenn
Hreint vatn í brunni er ein af
meginforsendum góðs heilbrigðis.
Hér í Dandula er myndarlegur
brunnur sem þorpsbúar hafa gert
undir forystu heilsuliða. Áður var
vatn tekið úr nærliggjandi fljóti.
HEILBRIGÐISMÁL 4/1984 19