Heilbrigðismál - 01.06.1986, Blaðsíða 17

talin minnka hættu á kransæða-
sjúkdómum. Ætla má, að hliðstæðar
tölur fyrir sama aldurshóp 1985—86
myndu sýna frekari aukningu frá
1979-80, svo mjög hefur áhugi al-
mennings aukist á iðkun íþrótta,
bæði til heilsubótar og ánægju.
Hér á eftir eru nefnd nokkur atr-
iði, sem rétt er að kyrrsetumenn
hafi í huga áður en þeir hefja lík-
amsþjálfun.
Ljóst er að líkamleg áreynsla
eykur vellíðan, er streitulosandi,
hefur góð áhrif á svefn, meltingu
og aðra líkamsstarfsemi. Vísinda-
rannsóknir benda eíndregið til að
ákveðnar æfingar, stundaðar reglu-
lega, stuðli að langlífi.
Setjið ykkur ákveðið markmið
með þeim æfingum sem þið veljið.
Fullorðinn maður sem vill styrkja
hjarta og Iungu velur t.d. sund eða
langhlaup, ungt fólk sem vill stæla
vöðva velur æfingar með lóðum.
Veljið íþrótt sem þið hafið gaman
af að stunda. Það eykur vellíðan og
einnig líkur þess að ástundunin
verði hluti af lífsmynstri ykkar. Það
skiptir mestu máli.
Varið ykkur á að fara of geyst af
g stað, sérstaklega ef þið hafið ekki
| stundað líkamlega áreynslu af ein-
m hverju tagi lengi. Ef þið fáið ein-
? hver einkenni við áreynsluna, sem
I þið hafið ekki fundið fyrir áður,
g t.d. brjóstverk, mikla mæði, ógleði
3 eða aðra almenna vanlíðan, hættið
- þá strax. Hafið samband við lækni.
Mikil þátttaka var í Afríkuhlaupinu í
maí, eins og myndin sýnir. Onnur
götuhlaup síðustu misserin hafa einnig
orðið vinsæl. Þetta er til marks um
vaxandi áhuga fólks á Itkamsþjálfun'.
Hitið vel upp í hvert skipti fyrir
æfingar. Upphitun býr líkamann
undir áreynsluna, hjartsláttarhraði
og öndunartíðni aukast, blóðflæði
til vöðva eykst og líkamshiti hækk-
ar. Upphitun er fólgin í léttri hreyf-
ingu og vöðvateygjum. Hætta á
meiðslum í sinum og vöðvum
minnkar.
Harðsperrur eru bandvefsmeiðsl
í vöðvum sem koma fram eftir
mikla áreynslu óþjálfaðra vöðva.
Þessi einkenni koma yfirleitt fram
einum til þremur sólarhringum eft-
ir áreynsluna. Vöðvamir jafna sig
fullkomlega og besta leiðin til að slá
á einkennin er áframhaldandi
hreyfing. Hættið ekki að stunda
æfingar vegna harðsperra, en farið
varlega vegna þess að álagshæfni
vöðvanna minnkar um skeið og
hætta eykst á meiðslum í sinum og
vöðvum. Hér sannar góð upphitun
gildi sitt.
Best er að borða ekkert í tvær
klukkustundir fyrir æfingar og alls
ekki þunga fituríka máltíð. Þetta
gefur maganum tækifæri á að tæm-
ast en það minnkar hættu á vanlíð-
an frá meltingarfærum og blóðflæði
til þeirra er minna. Við höfum ann-
að við blóðið að gera á meðan á
áreynslunni stendur (súrefnisflutn-
ingur til vöðva).
Fjölbreytt fæði, m.a. grænmeti
og ávextir, er best til að fá þá orku
sem til þarf. Fólki sem stundar
æfingar reglulega, gengur oft betur
að stjórna mataræði sínu en öðr-
um. Athugið að hreyfing ein ber
sjaldnast árangur til megrunar,
nema um mikla þjálfun sé að ræða.
Fólk með langvinna sjúkdóma
getur stundað æfingar og haft gott
af, bæði andlega og líkamlega. Haf-
ið samráð við lækni í þessum tilvik-
um. Kransæðasjúklingar fá nú leið-
beiningar um að stunda þolæfingar
eftir hjartaaðgerðir. Rannsóknir
sýna að við ákveðna líkamlega
áreynslu má hafa jákvæð áhrif
á stjórnun blóðþrýstings, sykur-
sýki og fleiri sjúkdóma.
Síðast en ekki síst má nefna fé-
lagslegan ávinning af ástundun
íþrótta. Þið kynnist hressu og lífs-
glöðu fólki, sem auðvelt er að finna
til samkenndar með. Þetta auð-
veldar manni að takast á við verk-
efni daglegs lífs.
Tilvitnun:
1. Ólafur Ólafsson: Iðkun íþrótta meðal
karla, með tilliti til kransæðasjúkdóma.
Hjartavernd 1985;22(2):6-7.
Grímur Sæmundsen læknir stundar
heimilislækningar í Reykjavík. Hann
hefur um árabil keppt með meistara-
flokki Vals í knattspyrnu.
HEILBRIGÐISMÁL 2/1986 1 7