Heilbrigðismál - 01.06.1986, Blaðsíða 33

Árangur af þjóðarátakinu
sýnir hug almennings
til Krabbameinsfélagsins
Grein eftir Árna Gunnarsson
Krabbameinsfélag íslands efndi
til landssöfnunar dagana 12. og 13.
apríl undir kjörorðinu „Þjóðarátak
gegn krabbameini — þín vegna".
Arangurinn varð mun betri en
nokkur hafði þorað að vona. Af
alkunnum rausnarskap gáfu ís-
lendingar í þessa söfnun rúmlega
27 milljónir króna, sem eru 112
krónur á hvern íbúa landsins.
Margir hafa því gefið stórar upp-
hæðir, og nemur framlag hverrar
vísitölufjölskyldu um 450 krónum.
Fáar þjóðir geta státað af slíkum
árangri.
Á ýmsum stöðum söfnuðust ó-
trúlega miklir fjármunir. I nokkrum
fámennum sveitahreppum voru
dæmi þess að hver íbúi gæfi 4-500
krónur. Þá bárust mjög há framlög
frá nokkrum einstaklingum og
fyrirtækjum. Dæmi eru þess að ein-
staklingar gáfu allt að tíu þúsund
krónum og fyrirtæki allt að eitt
hundrað þúsund krónum.
Heildarkostnaðurinn við söfnun-
ina nam um það bil fimm af
hundraði söfnunarfjár. Er það ekki
há tala þegar þess er gætt, að víða
erlendis þykir ekki óeðlilegt að
þriðjungur tekna stórra fjársafnana
fari í kostnað.
Frændur okkar á hinum Norður-
löndunum höfðu undirbúið safn-
anir sínar á annað ár þegar starfið
hér hófst fyrir alvöru. Engu að
síður varð árangur okkar betri en
þeirra, og má þakka það mikilli
vinnu fjölda fólks og þeirri rausn,
sem einkennir Islendinga, þegar
þeir leggja fé af mörkum til starf-
semi á borð við starf Krabbameins-
félagsins. Ef reiknað er í íslenskum
krónum komust Svíar næst okkur
með 111 krónur á íbúa, en söfnun
þeirra stóð samfellt í sex mánuði.
Finnar voru í þriðja sæti með 56
krónur á hvern íbúa, þá komu Dan-
ir með 32 krónur og Norðmenn
ráku lestina með 17 krónur á íbúa.
JC-hreyfingin á íslandi tók að sér |
að skipuleggja söfnunardagana j
tvo, og lagði mikla vinnu af mörk-
um. Hreyfingin naut mikils stuðn-
ings kvenfélaga um allt land, en
þau hafa ávallt verið ein styrkasta
stoð Krabbameinsfélagsins. Sem
dæmi má nefna, að á Norðurlandi |
tóku 62 kvenfélög þátt í söfn-
uninni, 4 JC-félög og 6 önnur félög.
j Það lætur nærri að um 1700 manns
af öllum landinu hafi unnið sjálf-
boðastarf í þágu söfnunarinnar.
Kynning á þessu átaki var með
margvíslegum hætti. Komið var á
framfæri miklu rituðu fræðsluefni,
hvatt til þáttagerðar í hljóðvarpi, og
I sjóvarpið sýndi tvær athyglisverðar
myndir um krabbamein. Hin fjöl-
breyttu verkefni Krabbameinsfé-
lagsins voru kynnt og dregnar fram
ýmsar upplýsingar, sem legið
höfðu í láginni. Gerðar voru
auglýsingamyndir fyrir sjónvarp, |
innskot fyrir hljóðvarp, prentuð
| veggspjöld og límmiðar, að ó-
gleymdum fræðslubæklingi, sem
dreift var inn á hvert heimili í
landinu. Þá var dreift tugum þús-
| unda innkaupapoka með auglýs- j
ingu átaksins um land allt. Sér-
stakar blaðaauglýsingar voru gerð-
ar og mikið samband haft við fjöl-
miðla, sem flestir gerðu málinu
mjög góð skil.
I öllu þessu starfj varð vart mikill-
ar vinsemdar í garð Krabbameins-
félagsins. Blöð gáfu afslátt af
auglýsingaverði, önnur gáfu aug-
lýsingar, Ríkisútvarpið studdi
dyggilega við bakið á félaginu á
margvíslegan hátt og allir vildu
stuðla að því að söfnunin tækist
sem best.
Þá má ekki gleyma mikilvægum
þætti forseta íslands, Vigdísar
Finnbogadóttur. Hún Iagði sig alla
fram um að aðstoða félagið og kom
fram í sjónvarpi og flutti þar hvatn-
ingarorð. Fyrri söfnunardaginn
ferðaðist hún á milli miðstöðva
söfnunarinnar á höfðuborgarsvæð-
inu, ræddi við sjálfboðaliða og
hvatti til raunverulegs þjóðarátaks.
Varla verður sagt að í þessari
söfnun hafi gefendur haft fyrir aug-
um áþreifanlega hluti, miklu frem-
ur áætlanir um nýtt átak til varnar
vágestinum mikla. En allir vildu
leggja sitt af mörkum, af mis-
jöfnum efnum þó. Viljinn var fyrir
hendi, samkennd lítillar þjóðar,
sem hefur metnað. Krabbameinsfé-
laginu er mikill heiður af því
trausti, sem þjóðin sýndi félaginu
við þetta tækifæri. Það er mikil-
vægt að ekki komi brestur í þetta
traust. Á því þarf Krabbameinsfé-
lagið og þjóðin að halda.
Árni Gunnarsson var framkvæmda-
stjóri söfnunarinnar „Þjóðarátak gegn
krabbameini - pín vegna". Hann var í
hlutastarfi hjá Krabbameinsfélaginu
nokkra mánuði, en að aðalstarfi er hann
ritstjóri Alþýðiiblaðsins.
Aður en landssöfnunin hófst var dreifí
litprentuðum fræðslubæklingi í 80 pús-
und eintökum. Þar var fjallað um
krabbameinslækningar tíðni krabba-
meina og fleira.
HEILBR1GÐISMÁL 2/1986 33