Heilbrigðismál - 01.03.1998, Síða 5

Frá afhendingu sendi-
bíls sem Toyota umboð-
ið gaf Krabbameinsfé-
laginu: Páll Samúelsson
stjórnarformaður P.
Samúelsson hf., Jón
Varað við
notkun
leysibenda
„Nokkuð hefur borið á
því að börn og unglingar
hafi verið að leika sér
með leysibenda og hafi
lýst með þeim í andlit
annarra. Samkvæmt al-
þjóðlegum viðmiðunum
er styrkur ljósgeisla frá
sumum af þessum leysi-
bendum meiri en svo að
lýsa megi í augu," segir í
upplýsingum frá Geisla-
vörnum ríkisins.
Leysibendar eru lítil
áhöld (oft svipaðir penn-
um í lögun) með leysi,
sem sendir frá sér sterk-
an rauðan ljósgeisla.
Leysibendar eru ætlaðir
fyrirlesurum, kennurum
og öðrum sem þurfa
að beina athygli að atrið-
um á töflu eða sýningar-
tjaldi.
í leysum er sérstakur
ljósgjafi sem gerir kleift
að senda þröngan ljós-
geisla langa leið án þess
að ljósgeislinn víkki að
ráði. Á síðari árum hafa
orðið miklar framfarir í
smíði leysa og notkun
þeirra hefur aukist hratt.
Leysar eru meðal annars
notaðir í læknisfræði og
iðnaði. Auk þess eru
leysar innbyggðir í mörg
Þorgeir Hallgrímsson
þáverandi formaður
Krabbameinsfélags ís-
lands og Vigdís Finn-
bogadóttir verndari
Krabbameinsfélagsins.
algeng tæki (til dæmis
geislaspilara og strika-
merkjalesara við búðar-
kassa).
Venjulegir leysibendar
eru ekki hættulegir fyrir
húðina. Skaðar á sjón-
himnu augans eru hins
vegar mögulegir vegna
þess að linsa augans get-
ur þjappað allri orku
geislans í lítinn brenni-
punkt.
Þeim sem vilja nota
leysibendi er eindregið
ráðlagt að kaupa afllitla
leysibenda (í flokki 1 eða
2). í Bretlandi er nýlega
búið að takmarka sölu á
sterkum leysibendum (í
flokkum 3 og 4) og lík-
legt er að það verði gert
víðar.
Þeir sem nota leysi-
benda í fyrirlestrum ættu
að temja sér að beina
bendinum aldrei að
áheyrendum. Einnig ættu
þeir að varast að beina
bendinum að speglandi
flötum sem gætu endur-
kastað geislanum að fólki.
Þeim sem vilja fræðast
meira um leysibenda er
bent á vefsíðu Geisla-
varna ríkisins (www.gei-
rik.is.). Þar er einnig ým-
iss konar fróðleikur um
geislun, ljósalampa og
fleiri þætti sem heyra
undir þessa stofnun.
Gáfu sendibíl
Fyrirtækið P. Samúels-
son hf., umboðsaðili
Toyota á íslandi, hefur
gefið Krabbameinsfé-
laginu nýjan sendibíl af
gerðinni Toyota Hiace, að
verðmæti á þriðju milljón
króna. Bifreiðin er hvít
að lit og hefur verið
merkt Krabbameins-
félaginu.
Páll Samúelsson stjórn-
arformaður P. Samúels-
son hf. afhenti Jóni Þor-
geiri Hallgrímssyni for-
manni Krabbameins-
félags íslands lykla að
bílnum við athöfn í Perl-
unni, að viðstaddri Vig-
dísi Finnbogadóttur
vemdara Krabbameinsfé-
lagsins og fleiri gestum.
Páll sagði við þetta tæki-
færi að bíllinn væri gef-
inn í minningu um
Kristján Friðsteinsson
endurskoðanda, sem lést
af völdum krabbameins í
sumar. Jón Þorgeir þakk-
aði þessa höfðinglegu
gjöf og góða liðveislu
fyrirtækisins við félagið,
en fyrir sex árum gaf P.
Samúelsson hf. Krabba-
meinsfélaginu bíl sem
hefur komið sér mjög vel
og verið mikið notaður
við hina fjölþættu starf-
semi Krabbameinsfé-
lagsins.
Meiri menntun
og minni
reykingar
Þegar reykingar eru
annars vegar er háskóla-
menntað fólk hálfdrætt-
ingar miðað við þá sem
aðeins hafa lokið skyldu-
námi. Þetta kemur fram
þegar kannanir sem Hag-
vangur hefur gert fyrir
Tóbaksvarnanefnd eru at-
hugaðar með hliðsjón af
skólagöngu aðspurðra.
Því meiri menntun, því
minna um reykingar, eins
og sést í meðfylgjandi
töflu.
Nokkur munur er á
reykingum eftir atvinnu.
Einkum er áberandi að
þeir sem vinna við land-
búnað reykja mun síður
en þeir sem vinna við
sjávarútveg.
Reykingar eru ekki
mjög mismunandi eftir
því hvar á landinu er bú-
ið. Þó virðist einna
minnst reykt á Norður-
landi eystra og Suður-
landi.
Daglegar reykingar
Kannanir Hagvangs fyrir
Tóbaks varnanefnd.
Aldur 18-69 ára.
Meðaltal áranna 1995-97.
Eftir búsetu
Norðurland eystra 26%
Suðurland 27%
Reykjavík 30%
Reykjanes 30%
Norðurland vestra 31%
Vesturland 32%
Vestfirðir 32%
Austurland 33%
Eftir atvinnu
Landbúnaður 21%
Opinber þjónusta 25%
Iðnaður 30%
Verslun og önnur þjónusta 31%
Sjávarútvegur 47%
Eftir skólagöngu
Háskólapróf 19%
Stúdentspróf 21%
Bóklegt framlialdsnám 25%
Verklegt framhaldsnám 30%
Gagnfræðapróf 34%
Skyldunám 36%
HEILBRIGÐISMÁL 1/1998 5