Heilbrigðismál - 01.09.1998, Blaðsíða 8

Gamalt
Heilræði frá
síðustu öld
• Það er hollt að fara
snemma á fætur á
morgnana.
• Það er hollt að hátta
snemma á kveldin; fyrir
miðnætti er svefninn
bestur og eiginlegastur.
• Það er hollt að anda
með nefinu en ekki
munninum.
• Það er hollt að anda
þungt og djúpt öðru
hvoru og halda á meðan
höndunum fyrir aftan
hnakkann.
• Það er hollt að hafa
ekki svo mikið eða heitt
ofan á sér að maður
svitni á nóttunni; en þó
verður alltaf að gæta
þess að láta sér ekki
verða of kalt og síst á
fótunum.
Æskan, maí 1898.
Höfuðsvimi
og landskjálftar
Sumir menn finna á
sér landskjálfta fyrir fram
og fá höfuðsvima og
verða sem sjósjúkir, en
mörg dýrakyn óróast og
fara með ýmsum lát-
um . . . óhætt mun vera
að eigna það snöggri
breytingu á rafurmagni
loftsins.
Jónas Hallgrímsson skáld og
náttúrufræðingur (f. 1807,
d. 1845). Ritverk, 1989.
Útvarpið
flytur gleði
Útvarpið eykur heimil-
islífið og flytur ómetan-
lega gleði til sjúklinga og
gamalmenna, og til
margra sem áður voru
nærri lifandi grafnir. í
rúminu geta þeir nú lifað
með því sem þar er að
gerast.
Enginn spítali og ekk-
ert hæli má vera án út-
varps. Það er besti vinur
hinna bágstöddu og litar
lífið sérstaklega fyrir þá
sem erfiðast eiga með að
laga sig eftir því, og þá
sem lífið hefur leikið
harðast, þá sem eru ein-
mana, vinalausir og lífs-
leiðir.
Gunnlaugur Briem verk-
fræðingur (f. 1901, d. 1971).
Eimreiðin, 1928.
Viðfangsefnin
hafa breyst
I raun og veru hefur
sjúkdómum ekki fækkað,
þrátt fyrir allar framfar-
irnar, það sem hefur
gerst er það að við-
fangsefnin hafa breyst.
Þegar þeir læknar sem
nú eru komnir á efri ár
voru að hefja starf var
það einkum sóttveikt
fólk, ungt og miðaldra,
sem setti svipinn á starf-
ið, en nú er það miðaldra
fólk og gamalt.
Með vaxandi fólks-
fjölda í hærri aldurs-
flokkunum fylgir aukin
tíðni hrörnunarsjúkdóma,
en gagnvart þeim stönd-
um við nú álíka ber-
skjölduð og við vorum
t.d. gegn lungnabólgunni
áður en súlfa- og fúkka-
lyf komu til sögunnar, og
hinu sama gegnir um
flestar veirusóttir, sem
ásækja fólk á öllum aldri.
Óskar Þórðarson læknir
(f. 1906, d. 1995). Vísindin
efla alla dáð, 1961.
Nú eru eitt hundrað ár
síðan Holdsveikraspíta-
linn í Laugarnesi við
Reykjavík var vígður,
27. júlí 1898. „Húsið er
stærsta og vandaðasta
hús á landinu," segir í
Fjallkonunni tveim dög-
um síðar. Spítalinn var
gjöf til íslendinga frá
„Oddfélaga-reglunni í
Danmörku," eins og
segir í blaðinu. Um sex-
tíu sjúklingar voru í
Laugarnesspítala í upp-
hafi, síðan fækkaði
þeim eftir því sem dró
úr sjúkdómnum. Húsið
eyðilagðist í eldi árið
1943.
Almenningur
var hyggjumeiri
1800. Nú þarf eigi að
telja mismun þann hinn
mikla er að öllu hafði
orðið á landi hér á þeim
hundrað árum er þá
voru næst liðin . . . en
það sýnist þó einna
mestu muna, næst þekk-
ingunni sem yfrið mjög
hafði aukist hjá mörgum,
hve almenningur var
hyggjumeiri, gætnari
og öruggari, og réðist
þó í meira en fyrr hafði
verið . . .
En við það að drykkju-
skapur hafði mjög
minnkað, og þekking var
vaxin, voru hryðjur nær
engar . . . En við sjálfræði
lausingja, og vanefni
þeirra, gjörðust hjóna-
böndin svo laus að
hljóp hvað frá öðru þeg-
ar minnst varði.
Jón Espólín (f. 1769, d. 1836).
íslands árbækur í söguformi.
Kaupmannahöfn, 1854.
Meðöl gegn
tóbaksnautn
Margir spilla heilsunni
á ofnautn tóbaks, en
finna til mikils slapp-
leika, ef þeir hætta við
það. Meðöl hafa verið
mikið notuð í útlöndum
síðustu árin til þess að
hjálpa reyk- og munntó-
baksmönnum að losna
við löngunina, án eftir-
kasta. Undirritaður hefur
útvegað meðöl þessi og
látið marga reyna þau,
með mjög góðum ár-
angri.
Úr auglýsingu frá Arthur
Goook trúboða á Akureyri.
Tíminn, 8. nóvember 1924.
8 HEILBRIGÐISMÁL 3/1998