Heilbrigðismál - 01.12.1998, Blaðsíða 8

Gamalt
Arfleifð okkar
Kynslóðir hoppa ekki
út í tilveruna arflausar
og að öllu nýjar af nál-
inni. Þær koma allar með
arf frá mæðrum og feðr-
um, illa og góða eðlis-
þætti margra genginna
kynslóða. Einhver kvísl
af Islendingsblóðinu
forna seytlar enn í hverri
æð. Fortíðin býr í okkur
sjálfum. Hún býr í hverri
kynslóð sem kemur og
fer.
Páll Steingrímsson rítstjóri
(f. 1879, d. 1947). Blaða-
mannabókin, 1946.
Að hlakka til
Það er andleg og lík-
amleg heilsubót að til-
hlökkuninni. Hún gerir
lífið síungt og sífrjótt og
þó eru tilhlökkun og lífs-
leiði vaxin upp úr sama
dulardjúpinu - mannleg-
um tilfinningum. En sá
er munurinn að tilhlökk-
unin og allir aðrir her-
skarar skyldra tilfinninga
er sprottin upp úr rækt-
uðu tilfinningalífi, en lífs-
Ieiðinn og allir hans
fylgifiskar er sprottinn úr
óræktuðu tilfinningalífi.
Það gerir gæfumuninn.
Hannes ]. Magnússon skóla-
stjóri (f. 1899, d. 1972).
Mannlíf í deiglu, 1966.
s
I skorðum
Svo sem allir vita er
heilsufarið undirstaða
lífshamingjunnar. Þegar
heilsan er góð þá er
margvíslegum óþægind-
um hægt að bægja frá.
En þegar heilsan bilar fer
flest úr skorðum.
Jón Pálmason alpingisntaður
(f. 1888, d. 1973). Bókin um
Jón á Akri, 1978.
Hætturnar sem nútíma-
fólk stendur frammi fyr-
ir eru aðrar en áður var.
Þessi mynd af Lagar-
fljótsbrú var tekin um
síðustu aldamót.
Hættur
hættuleysisins
Mennirnir vaxa ekki af
léttleikanum einum. Eru
nú eigi hættur léttleikans
komnar í stað háska-
semda sem renna frá örð-
ugleikum og andbyri?
Og slíkar hættur - hætt-
ur hættuleysisins - eru í
sumu viðsjálli en hinar
fornu hættur af því að
þær dyljast oss fremur,
koma eigi fyrr en seint
og síðar meir í ljós.
Sigurður Guðmundsson
skólameistari (f. 1878,
d. 1949). Á sal, 1948.
Húsbónda-
hollusta
Dyggð kallast meðal
alþýðu sú velvirkni, trú
og hollusta sem þjónar
auðsýna í verkum sínum
í fráveru húsbóndans,
svo verkið gengur vel
fram eður eins vel hvort
hann er nálægur eða fjar-
lægur.
Bjarni Einarsson sýslu-
maður (f. 1746, d. 1799).
Lærdómslistafélagsrit, 1794.
Aldarfar fyrir
einni öld
Fyrir 40 árum var fólk
heilsubetra en nú. Þrátt
fyrir það þó þrifnaðurinn
sé nú margfalt meiri en
áður, aðbúnaður og
húsakynni betri en áður,
eru menn efalaust heilsu-
linari. Þá heyrðist varla
getið um taugaveiklun,
hvorki í körlum né kon-
um, en nú segir einn af
merkustu héraðslæknum
landsins að af fullorðnu
kvenfólki í sínu umdæmi
sé fullur helmingur ann-
að hvort taugaveiklað
eða geðveikt; þá var og
tannpína miklu fátækari,
og fer nú stöðugt vax-
andi. Brjóstveiki mun
líka fara í vöxt, að
minnsta kosti lungnatær-
ingin (berklasýkin), sem
læknar segja að ekki hafi
verið hér fyrrum, en nú
gerist æ tíðari.
Pjallkonan, 14. júlí 1898.
Gerið vel við þau
Viljið þið góð og gagn-
leg hjú hreppa gerið þá
vel við þau, bæði að for-
sorgun og verkalaunum,
og væntið aldrei að
nokkur soltinn þjónn eða
hraklega launaður reynist
yður vel.
Magnús Stephensen dóm-
stjóri (f. 1762, d. 1833).
Ræður Hjálmars á Bjargi,
1820.
Heilnæmt erfiði
Daglegt erfiði, sem þú
gerir með ánægju í góðri
von guðs blessunar og í
skemmtilegri samvinnu
konu þinni, er heilnæmt
og gagnlegt líkama þín-
um til heilbrigði og við-
halds, og sálum ykkar er
það gott að tempra þar
með æskunnar gjálífi.
Björn Halldórsson prestur
í Sauðlauksdal (f. 1724,
d. 1794). Atli, 1780.
Vísindi síns tíma:
Sígarettur skaðlegar fyrir augun
í tóbaki eru i raun réttri ekki nein skaðleg
efni nema nikótínið, að minnsta kosti ekki svo
að teljandi sé . . . Að reykja fastandi er hræði-
legur ósiður, drepur matarlystina og veikir
meltinguna. Óskaðlegust tóbaksbrúkun er að
taka í nefið, og verður frá heilbrigðinnar sjón-
armiði ekkert haft á móti því. Munntóbaks-
brúkun hlýtur að vera skaðleg fyrir magann og
er þar að auki óþokkaleg. Þeir sem reykja ættu
helst að reykja pípu; að reykja sígarettur er
skaðlegt fyrir augun, meðfram líka af því að
sígarettupappírinn getur verið misjafn. Vindlar
eru að vísú óskaðlegri en sígarettur, en pípan
er hollust af þessu þrennu.
Fjallkonan, 31. mars 1891.
8 HEILBRIGÐISMÁL 4/1998