Fríu Føroyar - 19.09.1942, Blaðsíða 1

Ein frágreiðing.
Amtmaðurin hevur sent løgtingsformanninum eina frá-
greiðing viðvikjandi »Færøernes offentlíge Vareforsyning<.
Frágreiðingin urnfatar tíðarskeiðið I.juli 1941 til 3i.aug.
1942. Hesin handil verður stýrdur av Johs. O. Joensen, sum
tó hevur sagt seg frá starvinum. Roynt hevur verið at fáa
nýggjan handilsstjóra, men enn hevur vørunevndin og amt-
maðurin ik'ki selt nýggjaí) stjóra.
Vøruhandilin hevur nú: 1 stjóra, ein bókhaldara, 6 kan-
tórmenn og 2 kantórkvinnur.
Vørunevndin og arntmaðurin hava hildið fundir um ym-
iskar spurningar og hava roynt at fáa vørur til Føroyar.
Handilin hevur fingið lán frá Løgtinginum, fyrst 1,5 inilj. kr.
og seinri '/4 milj. kr., soleiðis at samlaða skuld til Føroya
løgting er nú 1.750.000 kr. Matvørumohgdin var tó lítil hin
15. aug. ncvniliga :
Korn............. 271.750 kilo.
Rugmjøl........... 20.163 »
Hveitimjøl...... 20.727 »
Annað mjøl .... 500 »
Grýn............ 29 250 »
Breyð.............. 1.040 »
Sukur........... 61.415 »
- Kaffi........... 1-730 »
Te................. 1.500 »
Umframt hesar vørur vóru við handilin:
Kol og koks. . 550.000 kilo.
Salt.......... 5.3 50.000 »
Handilsstjórin sigur, at størsti partur av matvørunum var
útfarin nú, vónandi fekkst tó aftur tað sum hesin handil skal
hava einkarsølu við: Mjøl, sukur, kaffi og te; men vørunevndin
og amtmaðurin siga: »Man kan paa nærværende Tidspunkt
paa Grundlag af de i England førte Forhandlinger og paa
Grundlag af alle andre foreliggende Oplysninger kun gentage,
at Vanskelighederne ved Tilførsler maa forventes at blive større
og større', og at det efterhaanden vil være uundgaaeligt, at
der opstaar Mangler paa visse Omraado#'. Vareforsyningen og
Udvalget maa og vil bestræbe sig for at afhjælpe disse Mangler,
saavidt det er muligt«.
Teir hava haft bæði góða tíð og nógvan pening, og
kutidu haft fingið Føroyingum almikið av matvørum og neyð-
synjarvørum, men ikki tykist hugurin hava verið til tess. Teir
hava heldur forðað monnum, sum hava roynt at fingið Føro-y-
um vørur frá Amerlka so nógv, at trot longu er í slórum.
Teir geva annars Bretlandastýrinum skuldina fyri hctta
trot, tí teir sigast at hava givið Føroyum so lítla kvota, men
samstundis siga teir, at tá rætturin at flvta vørur inn verður
tikin frá teim privatu importørunum, vilja betri líkindi gevast
til vøruinnflyting. .
Hvussu líkindi verða til tess vil tfðin vísa okkum, men
at vøruhandilin ikki hevur selt til lágar prísir er prógvað. Ikki
minst er saltprísurin vaksin øðiliga nógv innan »Færøernes
offentlige Vareforsyning*.
Henda vøran er ein av teimu.rn vørum sum hevur kunnað
allíð fingist í friðartiðum til heilt lágar prísir, 2—3 o\-ru fyri
kiloið, ella um 25 kr. fyri tonsið. Tá ófriðurin brast á, lógu
nógv túsund tons av salti í Førovum, meginparturin 1 Trongis-
vági í Saltsiloini.
Hvussu nógv vøruhandilin tá fekk, sæst ikki í hesi frá-
greiðing. Heldur ikki sæst har prístirin á saltinum. Men nú
vita vit, at saltið er í høgum prísi. Tað stendur nú vøru-
handlinum í 125 kr. fyri tonsið. Tað sigst, at tað verður selt
til prísin 150 kr. tonsið.
Um hetta salt og henda prís sigur frágreiðingin ; »Vare-
forsyningen har lidt og afskrevet et Tab paa ca. jo.ooo Kr.
(ved Beskadigelse af I.agerbygning). Omkostningerne ved Flytning
af Saltbeholdningen Ira Siloen, der androg henved 100.000 Kr.,
er lagt lil Beholdnitigsværdien, hvorfor Salgsprisen for Salt
fra November 1941 blev forhøjet til 125 Kr. pr. Ton. Da det
imidlertid hver Maaned' paaløber en Leje af 50 Øre pr. Ton,
og Salgsprisen vanskelig vil kunne forhøjes )-derligere, maa
der paaregnes mere Tab paa Salt*.
Tað er nakað, sum ikki verður nevnt í hesum sambandi,
og tað er svinnið. Eisini vita vit, at salt, tá tað liggur leingi,
vil missa kraft.
Hjá'fólkinum kann lað vera líka tungt, antin saltprísurin
kemur upp, ella tapið av saltinum verður lagt á annan vøru-
sort, sum má keypast av hvørjum húsarhaldi. Tað verður, sum
tey siga. eins eitt feitt, ella eins byrða, sum er líka so tung,
hóast hon verður »camouflerað«.
Tap hevur vøruhandilin haft á ymiskan annan hátt; tað .
sæst t. d. viðvíkjandi >det fra Grønland indkøbte Saltkød*.
Har hevur tapið verið 40—45000 kr. Salttapið veksur dag um
dag, verður um 2—3000 kr. uppá hvønn mánað, nm rúgvan
verður liggjandi óbrúkt. Vónandi koma nógvar stórar grindir,
sum tá vilja minka um sall-lapsb\ rðuna.
Annars tykist hesin handil at vera dýrt administreaður.
Av vørusalginum kr. 1.375.795.27 eru útreiðslurnar.:
Lager: Løn, leiga, trygging kr
Kantórið...................... »
Rentur av lánum............... »
Eftirgivið debitorum.......... »
127.284.69
36.573.82
61.557.44
12.272.81
Útreiðslur tils. kr. 237.688.76
Yvir '/4 milj. kr., umframt vøruyvirskotið og tapið :
Yvirskotið.................. kr. 34.996.78
Tap uppá salt............... » 130.000.OO
» » hjøt............... » ^o.ooo.oo
Tils. kr. 204.996.78
Tilsamans hava vørurnar frá hesum landshatidlinum til