Fríu Føroyar - 10.11.1942, Side 1
■i U i
NUMMAR 20
Inniri.t her hava oll snm krev.ja, at fođilandiđ
skal gerast frítt og Føroyíngar sjálvráđandi.
10. NOVEMBER 1 942.
Ábyrgd hevur blađskrivarin Andrias Ziska
Telef. 337 Tórshavn.
1. ÁRG.
Hvussu er
J. Christmas Møller?
Hesin maðurin J. Christmas Møller er ein av teimum
bratieggjaðu Danurri, surn vil spæla harri og fang'ávaktari yvir
Føroyatjó.ðini. Sjálvur viidi hann ikki vera fangi í Danmark
undir fremmandavaldintim og flýddi tí av landi; men okkum
Føroyiiigum unnar hann ikki frfheitina. Vit sluila framvegis
verða í fangilsi, nú undir okkupati.ónsrnaktini, og síðani aftur
undir donskum faugilsi. Soleiðis vil England hava tað, sigur
harriri J. Christmas Møller.
At hann og flqiri Danir við honum vilja hava Føroya-
tjóðina at vera trælur teirra, gongur sjón fyri søgn; men vit
verða tað als ikki longri emi %-it sjálvir vilja tað, og tey orð
Englands fyrstiráðharri talaði Føroyum viðvíkjandi undan
okkupatiónini eru loyst av seinni• orðuiri, tá harrar Churchill
og Roosevelt á samkomuni á Atlatitshavinum útvarpaðu liesa
kttnngerð til allar tjóðir:
»Tliey respect the right of all peoples to choose the
form of Government under wish the will live; and the wish
to see sovereign rights atid self-government restored to those
who have been forcibly deprived of them.
They wi.ll endeavour, with due respect for their existing
obligations, to further enjoyment by all States, great or srnall,
victor or vanquished, of access, on equal terms, to the trade
and to the raw materials of the world wich are needed for
their economic prosperity*.
Harri J. Chtistmas Møller kami spara sær royndirnar at
seta ilt írnillum okkum Føroyingar og Onglendingar. Tað
nyttar honum als einki, sjálvt um hann vágar sær so langt
út sum hann gjørdi seinasla mikudag, hin 4. november, i
j’Pimmalætting* í »Aabent Brev til Lagtingsmaud Jóannis
Paturssonc. P'øroj'ingar kenna Onglendingar og vita fullvæl
hvussu álítandi orð teirra eru. Fyri tað, at Danatjóðin telur
nær 4 milj. menniskju og Førnyafjóðin ikki enn 30.000, so
vilja vit trúgva kunngerð teirra, og hon geldur ikki minni
okkum Føroyingum, at vit skulu vera frí tjóð, surn hon ber
boð til Danir og allar hinar tjóðir.
Á havinum hava teir givið Føroj'atjóðini tann heiður og
ta trvgd sum tnerkir eina fría tjóð. Millum tær fríu tjóðir
siglur har eisini Føroyatjóðin. Vit eru har javnlíkir við Ong-
lendingar, Ainerikamenn, Norðtnenn, Islendingar, Svenskarar
o. a. frímenn. Føroyingar unna Danum at kunna gerast fríir
bæði skjótt og brátt, men ikki uttan Danir eisini unna okkum
Føroyingum fulla og, heila fríheit. , »Tað tú vil menniskjan
skal vera og gera móti lær, skal tú eisini vilja vera og gera
inóti menniskjunic.
Stýrislag P'ørojinga er tíverri-enti i fremmandahondum,
tí.fólksins valdú rnenu hava sviki landið nú umræður. So langt
hava teir blaka frá sær ræði, at teir bart út hava sagt Føipya
løgting ikki vera >kompitent« til at umboða Føraya fólk. Men
tó framtúra teir í at vilja sita sum tingmenn ótálmaðir soleirigi
surn teir sjálvir ynskja tað.
At p'øroyar og Føroyatjóðin vegna atburð núsitandi
tingmanna kemur heilt illa fy-ri 1 hesum tíðum, má einhvør
fata, og tí vil hetta enda við, at ein harmur veksur størri og
størri í barmi Føroyingana móti hesum monnuHi. Tað vil
vera eins.og ein logandi brandur, tá fólkið reisur seg at strafifa
hesar rnenn. Tá vil J. Christmas Møller sanna, al sjálvt uru
Føroyatjóðin hevur latið nógv um seg farið, rerinur tó gam-
alt norrønt blóð í æðrum Føroyingana. »Tá vil hann hoyra
streingin bresta«.
flíiviMisaliizi z
og í
99Fww?o'y€& <S©czczI^f>ez*i©lKz?<D£f‘‘
Sum sagt varð frá í seinasta blað okkara, var ha'vnasakin
í Havn til istu viðgerð í løgtinginum næstseinasta fríggjadag.
Sakin var tá beind í fíggjarnevndina, hvørs formaður er P. M.
Dam.
Nevndin, sum býráðið valdi at fremja havnamálið, hevur
ynskt at fáa samrøðu við fíggjarnevndina og leingist eftir, at
hesin fundur kann verða hildin skjótt, men formaðurin í figgj-
arnevndini hevur enn ikki latið teir hoyrt frá sær hesum fundi
viðvíkjandi. -
Meðan hann soleiðis ger við timboðsmenn 'býráðsins, er
tigandi innantinga millum almennu fundirnar, so er hann ikki
so málleysur uttantinga. Sum blaðstjóri sigur hann ikki lítið
um havnina í Tprshavn. Tað er líkt til at hann ætlar at hava
hesa sak til eina »propaganda-tuggu<, sum skal svølgjast í
takksemi yvir hansara og partaflokksins ovurhonds stóra kær-
leika til okkum Havnarfólk. ,
Hvussu kærleikin artar seg kann síggj ist av hesum blað-
framhaldi P. M. Dams:
>Inntøkurnar av seðlagerðini og vahitaniiðstøðirii kurinu
sambart lóg fyrát nýtast aftaná kríggið, og tær kunnu tí ikki
loysa nakað havnatnál.c
Hetta var svarið hann gav løgtingsmanninum Th. Petersen
og Jóannes Patursson í løgtinginum tá teir vístu á lað stóru
peningaiúgvu sum løgtingið prentaði og peningin, sum kemur
inn til valuta centralin, al eiu partur av hesum pengum nú
eigur at verða givin til Havnar býráð sum slúðul til havna-
bygg'ng.
Tá fekk pípan annað Ijóð hjá harra Dam. Nei takk segði
hann, ikki eitt einasta oyra kann latast av hesum peningum, tí
vit hava-hjálpt amtmanninum at krógva hesar pengar og sam-
tykt, at Føroyar skal ilcki fáa nakað av síikutn peningi til
brúks, hvørki til nýstovnan ella til havnabygging o. I. 1.
Danskúrin skal liava peningin. Tann peningur sum býráðið
nú vil at løgtingið skal styðja havnabygging við má tí fáast
fram við einari eyka-skattaállkuing kring Føroyalanđ.
At henda kunngerð frá harra Dam má vera komin fleiri