Fríu Føroyar - 10.11.1942, Síða 2
1 árg,
FRfU FØROYAR
Nr. 20
dátt við enn løgtingsmonnum og okkurn sum vóru áhoyrarar
og skrivaðu tingtalurnar niður henda dag, vita vit. Socialist-
urin, býráðslimur J. P. Henriksen greiddi okkum frá í røðu
sínari hin 30. sept., tá fundurin var i býráðssalinum og nevndin
varð vald, at nú vóru stórir møguleikar at fáa pening frá løg-
tinginum, tí skattaálíkning løglingsins var so stór, at avlopið
var um. 1 milj. kr.
Skjótt hava teir beint fyri hesi ntilj. kr. nú sakin hjá
Havnafólki kom í Ijósinála.
Tað skal sigast her, at av løgtingsmonnum, við istu við-
gerð, kundi eingin ivast-í, at harrar J. Danielsen, Tlt. Petersen,
J. Patursson, O. F. Joensen og Poui Petersen untu havnasakini
í Havn tingsins besta stuðul skjótt. Harri J. Palursson minti
at endanuirt á, at amtmaðurin hevur sagt frá, at nú skulu
upp aftur prentast nógvir pengaseðlar. Hann bað tí formannin
í figgjarnevndíni leggja rnálið so fyri, at býráðið fær stuðul
straks úr einum parti av hesi nýprenting; men til hetta svaraði
harra Dam einki! Harímóti kom hann aftur við svarinum.sum
er prentað í blað hansara: »málið var komió so seint á ting,
at t. d. fíggjarnevndin hevði gjørt sína fíggjarætlan við útreiðsl-
um og inntøkurn tingsins litlna* . . . »vildu tingmenn fara'undir
havnamálió í Havn eins og havnarmálini í Gøtu, Kuglafirði,
Eiði og aðrastaðni kundu teir ikki gera tað uttan at fara undir
at veita tinginum eykainntøkur.« Tað má so vera eykaskatt
og eykatoll, tí hinar lættføru og stóru inntøkurnar — peninga-
seðlaprentingin og valuta-central inntøkurnar — tær skulu ikki
takast til at styðja Føroya land vió, sigur 'narri Dam.
Vit Havnarfólk síggja nú, at hin gamli kærleikin er farin
at spøkja. Harri Dam roynur nú sama >strategi< sum Tvørá-
tingmenn gjørdu í 1905 og frameflir. Teir, hann og parta-
inenn, fløkja nú havnasakina í Havn inn í sama elubita surn
hini havnamálini í F’øroyum liggja í —- Gøta, F'uglafjørð, F-iði
o. s. fb A. Sariiuelsen helt eisini so fyri henda dagili sakin
var til fyrstu viðgerð: Nú er sakin blivin hin sama sutn í 1909.
Men parta-samráðingar hava ivalejst farið fram undan
istu viðgerð, havnasakirii í Havn viðvfkjandi. Snildiliga verður
framfarið móti hesum góðtrúgvua fólki. Einki minni enn at
laka frá Havnarfólki ognarrættin, fyrsta føðingaræHin, ganga
snildir teirra út uppá.
»Havnin er býurin hjá øllutn F'øroyingum. Havnin er
ikki bara býuriu hjá Havnarmonnum. Surn høvuósstaður er
Havnin meira og meira vorðin hjartað í okkara fíggjarligú
eins og andaligu lívsstremban. At útb\ggja høvuðsstaðin er
tí ein landasak og ikki eitt serstakt má! hjá Havnar íbúgv-
arum«. Soleiðis er »parolan«.
E)ka skatt og eyka Joll yvir allar F'øroyar, so eiga vit
allir F'øro)ingar H. vnina, og so seinni gera vit eina lóg, sum
sigur: F'øroyingar eru ikki »kompetentír« til al eiga havnina í
Havn, tí skal Dánmark eiga Tórshavn.
Tá er komið á rnál hjá teimum, sum vilja, at freirimandír
skulu ráða í Føroyurn.
Men Havnarmenn og kvinnur, sum elska henda bý og
surri hava vart so væl ognarrættin, at vit fingu rikt úr honđum
R)tters snildu roynd, »at Danmark skuldi eiga Tórshavnar
havnc, vit vilja framvegis verja ognarrætt okkara til Tórs-
havnar havn og bý..
F'ær havnanevndín ikki skjótt eitt stutt og greitt svar:
»Ja« ella »nei«, so kunna vit nú kalla allar Havnar borgarar
til fund um Havnasakina eins og vit gjørdu 1913. Samráðing-
arnar nú verða lættari enn tá. Nú eiga \it havnina fuilt og
heilt, tað av havn, sum bygt er.
Ikki er at ivast í, at Havnar borgarar heldur vilja taka
allan byggikostnaðin á seg einsámallir við at tekna eitt borg-
aralán, enn at býur okkara skal doyggja burtur, ella at vit
skulu liva í Tór.shavn sum trælir undir fremmandum.
Hvussu gerast skal við allan henda stóra pening løg-
tingið hevur fingið frá Tórshavn, antin Havnarmenn framvegis
skulu gjalda ’/3 av øllum almennaútreiðslum landsinsj tá takka-
lønin er so lítil, um tað kann eis'ini sarnráðast á eituim
borgarafundi.
Ein Havna-unglingi
í havsneyð.
F'ríggjadagurin, 6ti novbr,, var ein ódnardagur so stórur
við biimgangi her í Havn, at vil fingu at síggja, hvussu neyð-
arsliga lítið havnaverkið lier kaun verja, tá sjógvur herjar á.
Eg var staddur úti á kaiini, har norska skipið »Kveldulv«
og fraktskipið »Marquis royndu at sleppa le)fs og fara útfrá,
útá at liggja. Nakrir menti ro)ndu at bjarga lunnum úti í
krókinum móti brimgarðinum.
Knappliga korn tá eitt øðiliga tjúkt óløgi brótandi sær
uppum brimgarðin, fylti altan krókin innanfyri Havnárskriv-
stovuna, tók við sær tunnur Og skolaði við sær tríggjar menn
útav kaiini.
Róp korri í, og farið var eftir bjargingar-kransum og lín-
urn. Teir suni sjógvurin tók við sær útav vóru: Ingvard
Jacobsen, Ludvig Justinussen og Ernst Reinerl, ein ungdómur
á 16 ára aldti. Tað eydnaðist nakað skjótt at bjarga teimum
báðum Ingvard Jacobseir og Ludvig Justinussen, men Ernst
Reinert var rikin so langt út, at eingin kundi røkka til hansara.
Roynt var at blaka út bjargingar-krans, men tíverri varð hann
blakaður so óheppiliga, at hann kom á høvdi á dronginum,
sum tá var við at drukna. Tá kom skiparin Niclas Pauli
Hansen út á kaiina og sá, at Ernst Reinert var í størstu neyð.
Tað stóð nú á at gera tað størsta ein kann her í lívinum, at
vága lív fyri at bjarga mannalív. Hann ivaðist ikki, men levp
út á sjógv suin hann stóð, so langt hann orkaði, og svam fram
til Ernst Reinert, sum var við at søkka og fekk hildið bøvdið
á honum uppi úr sjónum. Tá kom hin norski bátuiin til og
tók teir upp.
Ein má sanna, at har vóru tað sjómenn, sum, tá teir
sóu at eitt 1 ív var í deyðsneyð, royndu alt tað teir kundu gera
fyri at bjarga mannalívinum. Tá Niclas leyp á sjógvin var
maskinmeistarin á tí norska bátinurn við at le>-pa út eisini til
hjálpar.
Sovorðin manndómsbrøgd skuldu verið vird og heiðraði
gjøgnum okkara yvirvøld, og vóni eg, at hetta verður so.
' Kjartan Mohr.
^jpísíciísiicviid.
Havnar arbeiðisniannafelag kalladi limirnar til fund týs-
dagin j. i li. viðvikjandi pristalinnm og tímalønini Ein nevnd
varð vald til at kanna eftir. Nevndin hevur nú vent sær til
prístalsnevnduia og ynskt fund saman inð henni, men enn
hevur arbeiðsmanna nevndin einki svar fingið
Tað verður forvitnisligt at frætta úrslitið. Hevttr pris-
talið verið ov lágt, um tað so bara er eitt J oyra um timan,
so vil tað tó geva arbeiðarastættinum í Eøroyum fittan pening
um vikuna afturat tí ieir nú hava, men tá hevur eisini hann mist
nógvan peniug tað farnu tið, um 1 /2 milj. kr,- árliga til arbeið
arnar í Føroyum. Tað er ii neyðugt, at hesin tnnbidni fundur
verður játtaður og hildin skjótast møguligt.
Hus, grundstykkir, aktiur, o. a. kann seljari
og keypari lættliga bíleggja sær hjá
meglara A. Ziska, máltr. 337.
,,Fv£u Fercyor" vepðar HsiB um allav
oyggjavnav eg ev lí seva goft I'ýsingablaO.