Fríu Føroyar - 10.11.1942, Blaðsíða 3

Nr. 20
FRÍU FØROYAR
1. árg.
Tekniski skúlin í Tórshavn.
Tekniski skúliti í Tórshavn verður hildin av Havar Hand-
verksmeistarafelag. Hann var st'ovnaður 1934, men tekniskur
skúli hevur verið í Havn fyrr við lærara St. Winther. Fyrí:
støðumaður skrjlans nú er Z- Søren:en, yyirjæfari.
Næmingatalið hevur vetið vaksandi ár eftir ár. 1936
vóru 15, ífjør vóru 45. men í ár hava J$ nærningar tekna seg
til skúlan. Hesir næmingar eru yvirhøvur handverkaralærlingar.
Fákini eru: Geometri, Stereometri, Projektión, Fáktekning,
Frfhondstekning, Materiallæra, Rokning, Føroyskt, Danskt.
Lærarar skúláns nú eru: Z. Sørensen, Mourits Mohr,
St. Winther og Johan Ziska.
Skúlin byrjar hvørt ár í november og endar í apríl.
Húsarúmd hevur fingist á Skiparaskúlanum, men tað so nógv
vaksandi næmingatal ger, at har er ovtrongt, tí Skiparaskúlin
hevur eisini kvøldskúla. '
Havnar Handverksmeistarafelag hevur tí vent sær til
Løgtifigið um at fáa studn., 50.000 kr., til skúlab) gging.
Føroyar frítt land
(Skrivari: Andrias J. Ziska)
. (Framhald)
Danmark er jú sjálvt eitt stórt fiska-?produsevandi« land,
sum serliga fyri íeskfiskavinnu hevur fingið. góðan avreiðings-
pening í Onglandi hjá teirri tjóð, sum vit Føroyingar fyrr
dugdu væl at arbeiða saman við og sum vit tí hava so mong
góð minni frá viðvíkjandi fiskivinnu og samhandli.
Ikki bara hildu teir Føvoyingav burlur frá kvotu til hetta
okkara góða gamla graniialand, nien íeir fingu sær sjálvum
alla kvotu sum avreiðing Føroyinganna førdi fram í Miðhavs-
londunum.
Avreiðing Føroyingana har sikraði Danmark møguleikar
til at keypa frukt og mangar tørvandi vørur frá Spániu, Italiu
og Grikkalandi.
A seinastu veljarafundum.
Vióvíkjandi hesurn spurningum vóru dømi framhildin á
veljavafundum í jan. 1940, hvav ávist vóvu »Dimmalætting«s
úrdrøg úr statistikkinum Føroyum og Danmark viðvíkjandi.
Tað løgna he'ndi einaferð, at táverandi blaðstjóri »Dimma-
lættingts, harra Poul Niclasen, (núverandi landstingsmaður)
gjørdist firtin yvir briksl, sum Danir vágaðu sær at koma við
móti Føroyingum. Tá blakaði hann teimum afttir í nøsina
hetta um løgna samlív og samhandil millum Danmark og Før-
oyar, at Danmark hevði fingið drigið alt inn undir seg so-
leiðis, at vit Føroyingar máttu keypa nærum allar vørur frá
Danmark, meðan Danir fingu sær alla hina føroysku avreið-
ings-kvota og valuta. ,
At prísirnir til Føroyar tá t( blivu dýrir, vita teir
rnenn, sum Hava keypt hesar vørur, tí flest allar til Føroyar
frá Danmark sendu vørur vóru innfluttar vørur frá londum
súm liggja nær Føroyum. Tað varð tí ikki bara ekstra avansa
sum áløgd varð í Danmark á hesar vørur, men vørurnar vórðu
dýrari eisini vegna fragtpeninguni, avgiftum o. 0. sum send-
ingin til Danmarkar byrðaði. vørurnar við, hesar vørur, sum
vit Føroyingar vegna okkara órnagn peningaliga og sum ófríir
menn noyddust at taka við frá Danmark,
Sum fríir. Føroyingar vildi alt verið ordna har avreiðing
og vørukevp gav Føroyingum bestu prísir og bástu ke'ypi-
møguleikar.
Av . ti .at tað .er hin seinasti útsendi statistikkur viðvíkj-
andi handlinum millum Føroyar og Danmark, og tí at hesir
fundir bóru fram upplýsingar um okkara politisku møguleikar
tá og visa hvussu Føroya húsarhald var tá, ev tað hóskandi
her at endurprenta eitt úrdrag soleiði^:
Á nr. 47 b hin 9. juni 1934 skrivaði blaðstjóri >Dim-
malættingís soleiðis: »1 Øjeblik<et 'er P'orholdet det, at
Færøerne indfører fra Danmark for ca. 5 Mill. Kr. Varer aarlig,
medens Danmark indkøber fra Færøerne for gennemsnitlig kun
ca. 900.000 Kr. aarlig, saaledes sum det fremgaar af følgende
specificerede Opgørelse. for Finansaaret 1927—1931 :
Færøernes lndførsel fra Danmark:
1927.......... Kr. 4.534.000 —
1928.......... > 5.283.OOO —
1929.......... » 5.417.000 —
1930.......... » 5.465.OOO — , .
1931.......... >. 4-563-000 —
Ialt Kr. 25.262.000 —
Færøernes Udførsel til Danmark:
1927.......... Kr. 1.117.000 —
1928.......... » t.090.000 —
1929.......... » 706.000 —
1930.......... » 1.115.000 —
1931......... » 634.000 —
Ialt Kr. 4.662.000 —
Der er altsaa i nævnte 5 Aar et Handelsoverskud paa
20 Mill. Kr. i Færøernes Favør, og her maa endvideve tilføjes,
at den iangt overvejende Del af de til Danmark herfra udførte
Produkter er Trancitvarer (Fisk og Fisken'produkter) der her-
fva er blevet videvesendt til Middelhavslandene. Vov Udføvsel
til Danmavk 1933 var kun for Kr. 339.259.00«.
Hetta vóru orð blaðstjóra »Dimmalætting«s tá. Míni orð
tá vóru soljóðandi:
Føroyar sum frítt land.
Føroyingar sum sjálvváðandi tjóð kunnu selja allan fiskin
og fáa avrokning á slíkan hátt, sum best er fyri samfelag
okkara. Su"m sjálvráðandi tjóð kunnu vit Føroyingar ordna
akkara húsarhald heima og úti.
Feroyingar kunnu tá:
Gera handilssáttmála við tey lond okkum til vørusølu og
vørukeyp hóska besl.
í friðartfð1 ordna handilin við peningi fyri avreiðingina
gjøgnum ávísing bank til bank og land til land.
í kriggstíð sigla okkara vørur til te)' lond vit besl sleppa
til. Keypa vørur aftur frá teimum og við egnum ella leigað-
um skipum sigla tað heim til Føroyar sum okkum tørvar og
selja avlopsvørur til lond sum kunna lata okkum fáa t. d.
byggitilfar, matvørur, skip og líknandi neyðsynjarvørur, sum
vit mega ke)-pa. Allur eksport og importhandil P'øroya má í
kvfggstíð verða »'reguleraðurc gjøgnum ein handilscentral —
Føroya landshandil.
Hvørki »Færøernes Fiskeekspovt« ella sFævøevnes offent-
lige Varefors)-ning« gera tað gagn sum slíkir handlar eiga at
gera, um teir vera settir á stovn sum landshandlar einum
frfum Føroyalandi, soleiðis sum f)-risligið var av mær og fleiri
monnum fyri 14 árum síðani, og sum frágreitt er í val-
skriftúm tá soljóðandi:
Vit vilja starvast fyri, at Føroyar vera fríar og land
okkara verður soleiðis bygt, at vit Føroyingar skulu kunna
bjarga okkum sjálvir, uttan pening frá danska statskassanum.
Sum grundarlag seta Føro\-ingar á stovn.
Føroya nationalbank.
Føroya' nationalbanki. verður ogn Føroyinganna og bankin
verður stýrduv soleiðis sum Føroya Løgting skipar fyri. In'nf
tøkurnar av bankanum verða eitt lið í inntøkum Løgtingsins.
(Meira).