Alþýðumaðurinn - 02.12.1987, Blaðsíða 8

ALÞÝÐUMAÐURINN
Útgefandi: Alþýðuflokksfélag Akureyrar
Blaðstjórn:
Oskar Alfreðsson.
Haraldur Helgason.
Jorunn Sæmundsdouir
Jóhanna Sigurðardóttir féiagsmálaráðherra:
„Ég verð ekki límd við stólinn“
Nokkrir þingmenn Sjálfstæðisflokks og Framsókn-
arflokks hafa harðlega gagnrýnt frumvarp sem
liggur fyrir á Alþingi og felur í sér breytingu á
útlánareglum Húsnæðisstofnunar ríkisins. Þeir
gagnrýna ekki aðeins efni frumvarpsins, heldur
líka hvernig Jóhanna Sigurðardóttir félagsmála-
ráðherra hefur staðið að málinu. Jóhanna svarar
þessari gagnrýni og lýsir skoðunum sínum í ýmsum
málum.
- Ertu að sprengja ríkisstjórn-
ina?
„Nei. Ég á ekki von á því,
heldur vona ég að ríkisstjórnin,
sem stendur að þessu frumvarpi,
beiti sínum áhrifum til þess að
þetta frumvarp verði að !ögum.“
- Hefði ekki verið hægt að
standa þannig að ntálum, að ekki
hefði þurft að koma til „upp-
þota“ í herbúðum stjórnarflokk-
anna?
„Ég tel að ég hafi staðið að
undirbúningi þessa máls eins og
best var hægt. Upphaflega óskaði
ég eftir því við húsnæðismála-
stjórn að fá tillögur um þetta og
hún sendi mér sínar tillögur. í
húsnæðismálastjórn eru fulltrúar
allra flokkanna. Þetta mál var
kynnt í ríkisstjórninni í byrjun
septembermánaðar og einnig í
þingflokkunum. Ríkisstjórnin
samþykkti síðan fyrir sitt leyti 19.
september, að málið yrði lagt
fram á Alþingi og afgreiðslu þess
hraðað, eftir að hætt hafði verið
við bráðabirgðalög. Hálfum
mánuði fyrir þing var málið
fullbúið fyrir þingflokkana
og þeir hafa haft það . frá
þeim tíma. Á þessum tíma
hafa mér engar breytingar-
tillögur borist frá þingflokkun-
um. Ég tel því, að það hafi verið
staðið þannig að undirbúningi að
ekki hafi þurft að koma til þeirra
atburða sem átt hafa sér stað á
undanförnum dögum.“
- Þú hefur verið óvægin í
gagnrýni þinni á húsnæðislána-
kerfið. Má ekki segja að þú hafir
veríð að strá salti í sár framsókn-
armanna og Alexanders Stefáns-
sonar, sem fór með húsnæðismál-
in í síðustu ríkisstjórn?
„Ég vil ekki líta á það svo, og
get auðvitað ekki verið að velta
fyrir mér hvernig einn eða annar
stjórnarþingmaður hugsar í þessu
máli. Ég stend einfaldlega
frammi fyrir því að við erum með
húsnæðislánakerfi sem taka þarf
á. Það verður að sníða af þessu
verstu vankantana, og koma í
veg fyrir að kerfið þurfi að
lokast."
- Það er gagnrýnt að verið sé
að hafna eða skerða lánsrétt hjá
fólki?
„Ég bendi á að hér er um að
ræða 8% umsækjenda, 700-800
manns sem eiga fyrir fleiri en
eina íbúð eða stórar skuldlausar
eignir og eru að minnka við sig.
Þetta er hópur sem tekur til sín
1200 milljónir króna, sem er
sama og framlag í allt félagslega
kerfið. - Á meðan við höfum úr
takmörkuðu fjármagni að spila
þá verður einhvers staðar að taka
á þessu kerfi og það verður að
líta til þess að við erum með
félagslega íbúðakerfið í neyð,
fjársvelt. Ef við eigum ekki til
fjármagn í félagslega kerfið, þá
getum við varla átt peninga til
þess að láta niðurgreitt fé renna
til efnafólks.
Ég taldi mig því knúna til þess |
að taka á þessu kerfi með þeim
hætti sem ég hef gert. Eins vil ég
nefna að á sl. árum, að einu ári
undanskildu, hafa ekki orðið eins
miklar verðhækkanir á fasteigna-
markaðinum. Ég tel að þetta stafi
að verulegu leyti af nýja hús-
næðislánakerfinu og tel að það sé
ábyrgðarhluti að opna aftur fyrir
kerfið án þess að breyta af-
greiðsluröðun á lánum eins og ég
hef gert. Það bíða fjögur þúsund
umsóknir og þær kosta sex og
hálfan milljarð. Við fáum tuttugu
milljarða frá lífeyrissjóðunum úr
nýgerðum samningum. Þeir pen-
ingar klárast á nokkrum vikum.
Þcss vegna er nauðsynlegt að
taka á þessum málum eins og ég
hef hér gert. Þeir sem tala stöð-
ugt um skömmtunarkerfi verða þá
að benda á hvar eigi að taka
meiri peninga."
- Sumir segja, að það hatl
ekki verið nægilega skýrt í stjórn-
arsáttmála hvernig taka ætti á
húsnæðismálunum. Þú og aðrir
frambjóðendur Alþýðuflokksins
hélduð húsnæðismálunum mjög
á lofti fyrir síðustu kosningar.
Ertu ekki hrædd um að verið sé
að svíkja kjósendur?
„Ég vísa þvf alfarið á bug að
þetta mál sé ekki nægilega vel
undirbúið. Það er tekið fram í
stjórnarsáttmálanum að draga
eigi úr sjálfvirkninni og ég tel mig
vera að stíga fyrsta skrefið í þá
átt með þessu frumvarpi. Ég er
ekki sátt við kerfið eins og það er
og tel að það þurfi að gera fleiri
breytingar. Það þekkist t.d.
hvergi að það séu niðurgreidd lán
til allra, með þeim sjálfvirka
hætti sem hér er gert. Eftir fjögur
ár fer t.d. allt ríkisframlagið í
niðurgreiðslu í almenna hús-
næðislánakerfinu. Auðvitað ætti
húsnæðiskerfið að vera þannig að
hægt sé að veita góð lán til þeirra
sem eru að byggja og kaupa í
fyrsta sinn og til þeirra sem eru
að stækka hóflega við sig auk
þeirra sem búa við slæmar félags-
legar aðstæður."
- Það halda margir því fram
að Alþýðuflokkurinn hafi færst
til hægri og að flokkinn vanti
félagslegar áherslur og yfirbragð.
Það sama er sagt um þessa ríkis-
stjórn. Hvað finnst þér?
„Það eru félagslegar áherslur
og yfirbragð í stjórnarsáttmálan-
um. - Það er komin stutt reynsla
á þetta stjórnarsamstarf og það
reynir auðvitað á í framkvæmd-
inni hver viljinn er til þess að
framkvæma þessar félagslegu
umbætur.
- Þú segir að þetta frumvarp
nú sé aðeins fyrsta skrefið í átt til
breytinga í húsnæðismálunum.
Það stendur styr um þessar breyt-
ingar og margir eru til þess að
verja húsnæðislánakerfið, sem
eitt afkvæmi þjóðarsáttarínnar.
Heldurðu virkilega að það sé
hægt að breyta einhverju?
„Ef menn horfa æsingarlaust-á
þessi húsnæðismál og reynsluna
sem komin er, þá held ég að
menn hljóti að sjá að það þurfi að
taka miklu meira á þessu kerfi
heldur en menn eru tilbúnir til í
augnablikinu. Því tel ég að þegar
mesti móðurinn rennur af mönn-
um verði þeir tilbúnir að skoða
þessi mál með jákvæðum hætti.“
- Átta samtök með þúsundir
félagsmanna knýja nú á um
breytingar á félagslega íbúðar-
kerfinu. Hvað vilt þú gera?
„Ég tel kaupleiguíbúðir vera
lausnina á okkar félagslega kerfi
og það hefur sýnt sig að það virð-
ist vera mjög mikill áhugi fyrir
Ríkisstjórn þarf að vera sam-
stillt þegar stefna hefur verið
ákveðin til að ná setu marki,
t.d. í suður, kann það ekki
góðri lukku að stýra að einn
ráðherra og það formaður
næststærsta stjórnmálaflokks
þjóðarinnar tekur stefnuna í
austur. Þetta er falskur tónn.
Forsætisráðherra og fjármála-
ráðherra hafa margoft lýst því
yfir að haldið verði fast við fast-
gengisstefnuna, þessi stefna er
líka skjalfest í stjórnarsáttmálan-
um, samt hamrar Tíminn, mál-
gagn Steingríms, á að gengisfell-
ing sé óumflýjanleg og Stein-
grímur lýsir því yfir að gengið
hangi á bláþræði.
Þessar yfirlýsingar Tímans og
Steingríms valda ríkisstjórninni
erfiðleikum og komu af stað
kaupæði og eykur þenslu í þjóð-
félaginu.
þessu hjá sveitarfélögum og fé-
lagasamtökum. Ég tel því þetta
vera valkost sem hafi verulega
þýðingu til þess að leysa þau
vandamál sem uppi eru í félags-
lega íbúðakerfinu og fyrir lands-
byggðina. Þessi átta félagasam-
tök sem þú nefndir eru samtök
aldraðra, fatlaðra, námsmanna
og láglaunafólks sem hafa sam-
einast í kröfunni um að það verði
gert átak í félagslegum íbúða-
byggingum. Ég var á fundi hjá
þessum samtökum og mér var
einmitt hugsað til þess, vegna
þess að verið er að gagnrýna þær
tillögur sem ég er að leggja fram,
að það hefur stórum hluta lág-
Ingólfur Árnason:
Kannski er Steingrímur að
reyna að sanna það að hann einn
sé hæfur forsætisráðherra, það
kemur vel fram í því að nú sírax
í upphafi samninga milli aðila
vinnumarkaðarins lagði Stein-
grímur til að ríkisvaldið tæki
samningana í sínar hendur strax,
þrátt fyrir að forsætisráðherra
hafi lýst því yfir að fyrst yrðu
aðilarnir að reyna til þrautar.
Utanríkisráðherra samþykkti
fjárlagafrumvarpið, en nú síðar
átelur hann ýmsan niðurskurð
launafólks verið 'iafnað í
almenna kerfinu. Það er álíka
stór hópur og verið er að tala um
núna, að eigi að hafna og skerða
lán hjá, 700-800 manns. Þetta eru
sjóðfélagar í lífeyrissjóðunum og
ég veit ekki til þess að þeir aóilar
sem hafa hátt núna hafi haft
nokkuð um það að segja að þessu
fólki væri hafnað í húsnæðislána-
kerfinu."
- Þarftu að gjalda fyrír það í
þínu ráðuneyti að formaður
flokksins heldur um budduna og
gætir ríkiskassans?
„Ég held að við getum verið
vel sæmd af þeim árangri að tvö-
falda framlagið til félagslega
íbúðakerfisins og auka verulega
framlag til málefna fatlaðra. Hitt
er annað mál að ég er ósátt við að
ekki fæst meira ríkisframlag í
almenna húsnæðislánakerfið. Ég
tel að þangað hafi of lítið farið.
Lengra var ekki komist og ég má
ekki ein við mörgum.“
- Þetta frumvarp sem liggur
fyrir, er að margra mati próf-
steinn á hvernig þér muni takast
að ná fram breytingum í hús-
næðismálunum almennt. -
Stendur þú og fellur með þessu
frumvarpi?
„Mér væri sjálfri ósárt um það
að standa upp úr þessum stól, þó
að það væri strax á morgun. Én
ég geri mér grein fyrir því að sem
félagsmálaráðherra hef ég von
til þess að ná fram þeim málum
sem Alþýðuflokkurinn hefur bar-
ist fyrir á undanförnum árum.
Þess vegna á ég mér þá ósk að
þegar ég stend upp úr þessum
stól. þá geri ég það í sæmilegri
sált við eigin samvisku og gagn-
vart því fólki sem treystir mér til
þess að ná fram ýmsum málum.
Meðan ég hef það á tilfinning-
unni að það sé hægt, þá tel ég mig
hafa erindi í þennan stól. Komi
annað á daginn, þá verð ég ekk-
ert límd við þennan stól sem ég
sit í hérna núna.“
sem hann heldur að sé óvinsæll.
Þetta er pólitískt keiluspil og
ekki sæmandi utanríkisráðherra.
Steingrímur gengur svo Iangt
að hann slær til formanns þing-
flokks Framsóknar. hans Páls
Péturssonar, hann heidur að Páll
sé óvinsæll og segir að hann
standi í vegi þess að flokkurinn
geti orðið nýtískulegur stjórn-
málaflokkur.
Páll er hreinskiptinn, en utan-
ríkisráðherrann virðist ekki vera
Það- Ingólfur Árnason.
„Þeír kalla þetta
fyrirgreiðsluu
- Sjá viðtal við Stefán Valgeirsson í opnu
Falskur tónn
- um hreinskiptni utanríkisráðherra