Brautin - 13.07.1928, Blaðsíða 1
Riisijórar:
Sigurbjörg Þorláksdóttir.
Sími 1385.
Marta Einarsdóttir.
Sími 571.
Brautin.
Ötgefendur:
Nokkrar konur
í Reykjavík.
Afgreiðslusími:
491.
1. árgangur.
Föstudaginn 13. júlí 1928.
3. tölublað.
Vængjuðu vonirnar.
Vængjaðu vonirnar
vorið mitt hlýja;
blessaðu börnin þín
blómskrúðið nýja.
Láttu nú lækina ■
Ijóða um friðinn;
sæluna og sumarið —
söngfugla kliðinn.
Vilja og vísdóminn
vígðu með eldi;
Ijósburum leitandi
lána þitt veldi.
Lífgjafi lækna þá
líðandi er kalla;
bænheyr þú börnin þín,
blessa þú alla.
Magnús Gíslason.
Síðan Brautin hóf göngu
sina hafa heyrst ýmsar raddir
um hana, sem eðlilegt er.
Mest hefir þó kveðið að undr-
un livenna yfir því, að blaðið
skuli hafa byrjað með þvi að
ræða járnbrautarmálið. „Járn-
braut —", hvað kemur okkur
konunum það mál við? Þvi
byrjuðuð þið ekki á einhverju,
sem nær lá heimilunum? Það
er Jitið kvenlegt að ræða svona
mál i kvennablaði, — og — svo
er greinin alls ekki eftir ykkur.
Nú mun Brautin reyna að
sýna konunum fram á nokkr-
ar af þeim nauðsynjum sem
þetta mál byggist á.
í sama blaði — I. tbl. af
„Brautin“ —, sem flutti hina
ágætu járnbrautargrein. var
sýnt frain á með lifandi dæm-
um, hver nauðsyn mjólkin er
fyrir myndun beina, og hver á-
hrif hún, sem fæðutegund, hef-
ir fyrir börn, andlega og' likam-
lega.
Þetta þykir nú mörgum trú-
legt, en — að það geti staðið í
sambandi við járnbraut. finst
þeim ótrúlegt. Allir hafa heyrt
getið um Suðurlandsundirlend-
ið, grösugasta blett landsins. —
Þetta undirlendi hefir verið
bætt svo mikið með áveitum úr
jökulánum þar eystra. t jökul-
vatni er mikið áburðarefni, svo
þar er nú alt grasi vafið, þó
annarstaðar líti illa út með
grassprettu. Á þessuin bletti á
að vera hægt að hafa stór og
mikil kúabú. Þaðan ætti þvi að
koma sú mjólkurlind, sem yrði
til að lækka verð mjólkur, svo
að hvert heimili gæti keypt
hana og notað sem þörf kref-
ur, bæði handa börnum og öðru
heimilisfólki.
Hugsum okkur konu, sem
framleiðir afkvæmi og sjaldan
eða aldrei smakkar mjólk, sem
lifir á kjarnlítilli reitings fæðu,
drekkur þar með kaffi eða vatn,
sem altitt er. Hvernig á þessi
móðir að geta veitt afkvæmi
sínu þau efni til næringar og
beinabyggingar, sem hún sjálf
neytir svo lítils af um með-
göngutimann.
Ljósmæður hafa oft veitt
því ettirtekt, hve mikill munur
er á beinabyggingu barna þeg-
ar þau fæðast; sum eru stinn
og meðfærileg, önnur lin, með
brjóskkend bein, þó geta þau
verið sæmilega feit og haft fulla
lengd og þyngd.
Það er auðsætt, að móðirin
verður að geta lifað á þeirri
fæðu, sem er hin hollasta fyrir
byggingu barnsins, geta lifað á
mjólk að einhverju leyti. Til
heimilisnotkunar verður hún
því að fá nægjanlegt af henni,
ekki einasta handa þeim börn-
um, sein fyrir kunna að vera,
heldur og handa þeim full-
orðnu.
Það er altítt að foreldrarnir
neyta sér um flest, til að geta
veitt börnum sínuin það; efna-
hagurinn ekki svo góður, að
þau geti notið þess líka. En það
er fleirum en móður og börn-
um þörf á þessari hollu fæðu.
Fóllci, sem stundar bóklcga iðn,
er hún ómissandi. Einnig hin-
uin sístarfandi verkamanni.
Fyrir nokkrum árum var
rætt um það i blaði, sem„ Hvíta-
bandið“ í Ameríku gefur út
(Hvítabandið er alheims bind-
indisfélag), hvaða fæðutegund-
ir myndu vera besl fallnar til
að draga úr vínlöngun vin-
hneigðra manna. Þetta var
rannsakað nákvæmlega, bæði á
heimilum fyrir vínhneigða
menn og víðar.
Niðurstaðan varð, að hafra-
grautur og mjólk myndu vera
þær fæðutegundir, sem róuðu
taugakerfið best og væru holl-
astar fyrir lifur og nýru, sem
breytast mjög við neyslu á-
fengra drykkja. Það er sval-
andi, auðmelt fæða, sem gefur
þó ÖIl nauðsynlegustu næring-
arefni. Að sjálfsögðu þurfa all-
ir sem þola, að hafa fasta fæðu
með.
Hér hefir verið sýnt fram á,
hvað mjólk er á mörgum svið-
um nauðsynleg fæða. Og þá er
um að gera að geta náð í hana
með sem hægustu og ódýrustu
móti. Hún er nú flutt eitthvað
lítið eitt til bæjarins á hílum;
að vetrinum er það naumast
gerlegt. FJutningur með járn-
braut hlyti að verða ódýrari, og
þar að auki ætti hún að geta
gengið austur yfir heiði alt árið.
Konura hefir nú að sinni
verið sýnt fram á að þetta mál
liggur nærri heimilunum, miklu
nær en þær hugðu. Þó er þetta
ekki nema ein hlið inálsins. —
Hugsum okkur nægtir af töðu-
gæfum heyjum eystra, sem þeir
þurfa alls ekki að nota, en hálf-
tómar hlöður hér og þar í sveit-
um nærlendis. Myndi ekki þörf
á bættum samgöngum til að
jafna þar á milli.
Augað verður svo vant þvi,
sem fyrir það ber daglega, og
eyrað líka, svo raaður veitir því
naumast eftirtekt, þó járnbraut-
arstúfurinn hér pípi eða sé á
ferð. En þessum brautarstúf
eiga nú Reykvikingar og aðrir
að þakka höfnina hérna. Hverj-
um hefði komið til hugar að
aka öllum þeim ofaniburði og
upphleðsluefni, sem í höfnina
hefir þurft, á vögnum eða bil-
um. Nei, þegar byrjað var á því
stórvirki varð að leggja járn-
brautarteina frá Öskjuhliðinni
á tvær hendur til sjávar, og
eftir þessum teinum rennur
litla brautin, sem búin er að
hjálpa til við þetta þrekvirki.
Hún er ábyggilega undanfari
annarar lengri og stærri braut-
ar. Margt breytist á skömmum
tima.
Fyrsti simaspotti þessa lands
var lagður litlu fyrir aldamót
(1889) á milii Hafnarfjarðar
og Reykjavíkur. 1906 var land-
síminn opnaður. Hann tengir
nú ekki einasta landsbúa sam-
an, heldur líka umheiminn. Og
hver mundi vilja missa hann?
En sögu hans muna margir.
Það er erfitt að vera braut-
ryðjandi, bæði á hugsjóna- og
starfasviði; þakkirnar verða
misjafnar, því öfundin, þessi
meinfýsis andi, er þar oft á
ferli til að ná í mola af heiðr-
inum handa sér.
Þeim konum, sem finst það
lítilmannlegt af okkur, að hafa
ekki skrifað þessa fyrstu grein
sjálfar, er þvi að svara, að blað-
ið Brautin vill vera málgagn
jafnt karla og kvenna, og ræða
mál án tillits til kynferðis, —■'
mál, sem mega til heillp verða.
Þetta vildi blaðið sýna strax.
Enda hefir það ekki siður von
um liðveislu frá körlum en
konum. —
Að þessu sinni verður elcki
rætt uin mögulegleika eða ó-
mögulegleika fyrir þvi, að járn-
braut komi um landið, víðar
en á milli Árnessýslu og Rvík-
ur, en benda vill Brautin á, að
fyrir rúmum 20 árum byrjuðu