Brautin - 03.08.1928, Page 1

Ritstjórar:
Sigurbjörg Þorláksdóttir.
Simi 1385.
Marta Einarsdóttir.
Sfmi 571.
Brautin.
Útgefendur:
Nokkrar konur
f Reykjavfk.
Afgreifisluiimi:
«37.
1. árgangur.
Föstudaginn 3. ágúst 1928.
6. tölublað
Avarp
til íslenskra kvenna
Sainkvæmt áskorun Kvenrétt-
indafélags íslands til allra kven-
félaga Reykjavíkur og til
Barnavinafélagsins, hafa þau
öll, að einu undanskildu
kosið fulltrúa í sameiginlega
nefnd til að ræða um samvinnu
þeirra á milli, í þvi skyni að
koma í framkvæmt hugmynd-
inni um almenna ekknastyrki,
eða styrki greidda af opinberu
fé til einstæðra mæðra. Höfum
vér undirritaðar verið kosnar
fulltrúar í nefnd þessa, auk
þess njótum vér samvinnu
konu úr félagi því, sein ekki gat
komið þvi við að senda lögleg-
an fulltrúa og væntum vér að
það sendi löglegan fulltrúa
með haustinu, þegar fundir
hefjast. Hafa þá öll kvenfélög
Reykjavíkur sameinað sig um
þetta mál og eru þau skipuð
konum af öllum flokkum.
Eins og mönnum er kunnugt
má heita að hér á landi séu
engir alinennir ekknastyrkir til.
Slysatryggingalögin ná að eins
til vissra stétta og dauðaorsaka
og getur sá styrkur sem veitt-
ur er samkvæmt þeim, ekki tal-
ist annað en hjálp í bili. Eftir-
laun ekkna starfsmanna og em-
bættismanna eru lág og ófull-
nægjandi, má þar sérstaklega
nefna eftirlaun prestsekkna.
Hefir alþingi sjálft viðurkent
það í verkinu með því að veita
fjöldamörgum ekkjum auka-
styrki.
Það má heita sameiginlegt
mál fyrir allar eignalausar
konur hér af öllum stéttum,
sem verða ekkjur og eiga fyrir
ungum börnuin að sjá, að þá
vcrða þær annaðhvort að flýja
á náðir ættingja eða að leita
til sveitarinnar. Getur hún þá
flutt þær nauðugar i ókunnug
héruð, á hrepp mannsins, þar
sem þær eru yfirleitt ver settar
til að hafa ofan af fyrir sér, en
i dvalarsveit þeirra, og er
börnunum þá allajafna skift nið-
11 r- Gera menn sér ekki alment
Ijóst að þetta skuli eiga sér stað
enn í dag.
Þegar stórkostleg slys ber að
höndum, eins Og mannskaðana
i vetur, er oft efnt til samskota,
sem geta verið til mikillar
bjálpar í bili, en ná skammt og
koma misjafnt niður. Hin
mikla samúð með ekkjunum í
vetur varð til þess að menn
fóru að hugsa um kjör ekkna
yfirleitt og að nauðsyn bæri til
að finna einhver ráð til að
hjálpa þeim á annan hátt, sem
væri til frambúðar og kæmi
jafnar niður.
Væntum vér því að alinenn-
ingur taki vel kröfum vorum
um almenna ekknastyrki.
Vér lítum svo á, að ekkert
starf sem leyst er af hendi fyr-
ir þjóðfélagið sé þýðingarmeira
en starf móðurinnar, sem ann-
ast líkamlega og andlega heil-
brigði barnanna og undirstöð-
una undir allri fræðslu þeirra.
Teljum vér að enginn geti koin-
ið börnunum í góðrar móður
stað og að þjóðfélaginu beri að
styrkja móðurina til að halda
heimilinu saman og ala upp
börn sín, sé hún hjálparþurfa
og hafi mist aðstoð föður barn-
anna, en að öðru leyti fær um
að ala upp börn. Væri sá styrk-
ur viðurkenning á starfi henn-
ar fyrir þjóðfélagið og hefði
ekki í för með sér neinn rétt-
indamissi eða teldist fátækra-
styrkur.
Kostnaðinum við þetta teljum
vér að skifta mætti milli 4 að-
ilja: einstaklinganna, með sér-
stökum skatti eða iðgjöldum,
rikissjóðs, sveita- og bæjarsjóða
og atvinnuveganna. Er augljóst
að slíkt fyrirkomulag myndi
spara sveitasjóðum mikið af fé
því, sem nú er varið til fátækra-
framfæris, þá eru og likur til að
bætt lífskjör barnanna og
mæðra þeirra yrðu til þess að
heilbrigði þeirra ykist og myndi
það spara ríkissjóð útgjöld til
berklavarna og heilbrigðisráð-
stafana, atvinnuvegjrnir myndu
fá betri starfskrafta, og einstak-
lingarnir myndu geta sparað
mikið af fé þvi sem nú fer til
líftrygginga, ef borgið væri
framtíð ekkna þeirra og barna
með slíkum almennum styrkj-
um eða tryggingum. Munum vér
síðar gera nánari grein fyrir
þvi hvernig vér hugsum oss að
kostnaði þessum yrði skift,
rnilli þessara 4 aðilja.
Treystum vér því að allar is-
lenskar konur muni skilja
nauðsyn þessa máls og muni
hver einasta þeirra vilja Ijá því
Ég undirituð tek að mér, að
búa undir veislur í heima-
húsum. — Tek einnig smá-
veislur heim til mín á Mat-
söluhúsið — Bergstaðastíg 8.
Annast smurt brauð til ferða-
laga.
Oddný Bjarnadóttir.
lið, eftir því, sem hún getur.
Geta konur stuðlað að fram-
gangi þess á tvennan hátt:
1) Með þvi að safna sem
bestum gögnum um hagi ein-
stæðra kvenna, svo hægt sé að
gera sér nákvæma grein fyrir
því, hve víðtækir styrkir þessir
ættu að vera, og reikna út
kostnaðinn hlutfallslega eftir
þvi.
2) Með því að vekja áhuga
almennings fjrrir málinu og
skapa þar svo sterkan þjóðar-
vilja að hann beri það fram til
sigurs.
Væntum vér að konur muni
fúslega svara fyrirspurnum
þeim, sem vér munum i þessu
skyni scnda út um landið.
í trausti góðrar samvinnu.
Reykjavík í júní 1928.
í mæðrastyrksnefndinni:
f.h. Kvenréttindafélags íslands,
Bajidalgs kvenna, Barnavinafé-
lagsins, Félags íslenskra hjúkr-
unarkvenna, Hins isl. rkvenfé-
lags, Hvítabandsins, eldri deild-
ar, Hvítabandsins, yngri deild-
ar, Kristilegs félags ungra
kvenna, Kvenfélagsins „Hring-
urinn“, Lestrarfélags kvenna,
Ljósmæðrafélags íslands, Thor-
valdsensfélagsins, Trúboðsfélags
kvenna, Verkakvennafélagsins
„Framsókn“.
/ fram lwæm dancfnd:
Laufey Valdimarsdóttir, p. t.
form., Aðalbjörg Sigurðardóttir,
Guðrún Lárusdóttir, Inga Lár-
usdóttir, Laufey Vilhjálms-
dóttir.
Fulltrúar:
Áslaug Ágústsdóttir, Bentina
Hallgrímsson, Bríet Bjarnhéð-
insdóttir, Elísabet Björnsdóttir,
Gerda Hanson, Guðlaug Árna-
dóttir, Guðrún Ásmundsdóttir,
Hólmfriður Árnadóttir, Ingi-
björg H. Bjarnason, Ingibjörg
ísaksdóttir, Jónína Jónatans-
dóttir, Kristín Guðmundsdóttir,
Kristin V. Jacobson, Sigríður
Eiríksdóttir, Sigríður Sighvats-
dóttir, Valgerður Freysteins-
dóttir, Þórdís Carlquist.
Furöuleg járnbraulargrem.
Furðuleg grein birtist i „Tim-
anum“ 30. júni þ. á. Samfara
því sem greinarhöfundur -viður-
kennir að brýn þörf sé til að
járnbraut verði lögð frá Rvik
austur að Ölfusá, leggur hann
til að til beinna samskota sé
efnt í því tilefni. Samskotin
eiga að nema alt að 2 milj. kr.
Hvar meinar greinarhöf. að slik
upphæð sé fólgin? Maður skyldi
ætla að flestum væri vel kunn-
ugt um efnalega áfkomu bænda
austanfjalls, til að gjörðar væru
slíkar tillögur. Bændur eru, sem
allir vita, sokknir í stórskuldir,
enda heyrir maður ekki svo
sjaldan að duglegir og atorku-
sainir bændur hér austanfjalls,
séu alveg að gugna á búskapn-
um og ráðgera að hverfa frá
jörðum sínum, sem ef til vill
kemur mikið til af samgöngu-
vandræðunum, og svo hjálpa
auðvitað óhagstæð lánskjör og
mjög háir bankavextir til.
Og þó bændur hefðu féð, sem
þeir auðvitað ekki hafa, því
skyldu þeir þá leggja það í
járnbraut? Hvenær hefir þess
verið krafist af öðrum lands-
hlutum að lagðar yrðu fram
miljónir króna með frjálsum
samskotum til aðal samgöngu
tækja á sjó og landi, svo sem til
strandferðaskipa eða brúagerða
og þjóðvegalagninga. Það
virðist þvi óréttlátt að héimta
slíkt af austan og sunnanmönn-
um einum.
En landsmenn hafa séð nauð-
synina til slikra útgjalda og
fáum dottið í hug að malda í
móinn eða telja eftir slík fjár-
tillög frá ríkinu. En nú er hér
gerð uppástunga, sem sýnilega
hlyti að tefja framgang málsins
að miklum mun og jafnvel gæti
orðið til að svæfa það að fullu.
Því hvernig halda menn að
bláfátækir austan-bændur, sem
berjast í bökkum méð fjölskyld-
ur sínar, hefðu nokkurntíma
bolmagn til að skjótd saman á
skömmum tíma svo milj. króna
skifti. Slík fásinna getur aldrei
komið til nokkurra mála og er
mesta furða að nokkur maður
skuli geta látið sér detta slikt
í hug. Reyndar gerir greinarhöf.
ráð fyrir að Rvik og Hafnar-