Brautin - 31.08.1928, Side 3

BRAUTIN
3
i ir* YÖVi
s$*$>
^ASHBUBN-CRDSBVCO-
BiðjiÖ kaupmann
yðar altaf um
Stolé cMeóaí
i AG°l° Medai Fio^A fíoaiii.
y<
>.<
y<
$.s
y<
y<
>.<
y<
>/
frétti Iát Jóns komst hann svo
að orði: »t*ar gálu þeir farið
með hann, nú er úti um fs-
land«. Þessi orð sýna hug Skúla
til Jóns, en ekki reyndist hann
sannspár sem betur fór. Nokkr-
um vikum eftir lát Jóns var
^erslun íslands gefin frjáls við
alla þegna Danakonungs.
I Danmörku er Jón ekki síst
frsegur sem bókavörður. Hann
tók við konunglega safninu í
mikilli vanhirðu, en kom fljótt
á það góðu skipulagi. Hann
byrjaði á að semja bókaskrá og
gerði safnið aðgengilegt fyrir
mentamenn. Telja Danir hann
einn hinn merkasta bókavörð,
er þar hefir verið, og var þó alt
það starf hans unnið í bjá-
verkum. Jón elskaði bókavarða-
störfin, en sagt er að hann hafi
þá ofreynt sig svo að haun hafi
aldrei beðið þess bætur.
Jón Eiríksson fékst allmikið
við ritstörf. Hann var forseti
Lærdómslistafélagsins frá þvi
það var stofnað og til dauða-
dags. í rit þess skrifaði hann
nokkrar merkilegar ritgerðir.
Hann bjó ferðabók Eggerts Ólafs-
sonar undir prentun og einnig
ferðabók Olaviusar og skrifaði
að henni innganginn, sem er
eins merkilegur og bókin sjálf.
Fleiri bækur gaf hann út og
samdi ýmsar ritgerðir, einkum
á latínu. Hann hafði mikla ást
á fornbókmentunum islensku og
studdi að útgáfu fornrita og
vann að því sjálfur. Frá 1772
átti hann sæti í Árna Magnús-
sonar nefndinni.
Samtímamenn Jóns Eirfksson-
ar eru sammála í dómum sin-
um að hann bafi skarað fram
úr flestum í gáfum og lærdómi,
en þó einkum í iðni, enda gegn-
Þegar þér farið út
til að kaupa straujárn
þá biðjið ekki um
rafmagnsstraujárn,
heldur um
T H E R M A
straujárn.
Það hafa mörg hundr-
uð hyggnar húsmæður
gert á undan yður,
og gefist vel.
T H E R M A strau-
járn fást hjá
ir það furðu hve roiklum störf-
um hann fékk afkaslað. Þá eru
menn ekki síður sammála um
mannkosti hans. Hann var trygg-
ur vinur vina sinna og syslkin-
um sinum og ættingjum reynd-
ist hann vel og kom þeim til
þess þroska er orðið varð. Hann
var lítillátur og yfirlætislaus, og
eftir að hann var kominn til
æðstu valda í Danmörku skrif-
aðist hann á við sveitunga sína
á íslandi og studdi þá í ýmsu.
Mátti segja svo, að hann reyndi
að gera hverjum íslendingi það
gott er hann gat. Nokkuð þótti
hann ráðríkur og þoldi illa mót-
mæli, eins og títt er um mikla
menn. Hann var tilfinninganæm-
ur og örgeðja, einkum síðari
hlut æfinnar. Sagt er að hann
hafi verið farinn að ryðga í ís-
Iensku er hann kom frá Noregi
til Hafnar, en þá tók hann aft-
ur að læra móðurmál sitt, og
þar kom að hann skrifaði það
betur en ílestir samtiðarmenn
hans. Mælskur þótti hann í betra
lagi, hraðmæltur nokkuð, en sagt
er þó að menn hafi jafnan hlýtt
betur á mál hans en flestra
annara.
Um lærdóm Jóns Eirikssonar
kemst danskur rithöfundur svo
að orði: »Sakir þess að J. E.
var maður víðlesinn og marg-
reyndur, mátti hann eigi tæma
i samtali, sem hann þó ætíð flutt
með þeirri siöprýði, sem heima
á hjá hinum vitra. Menn heyrðu
hann tala með besta smekk
um heimspeki, tungumálafræði,
verslun, sjóferðir, landstjórn,
fornaldarfræði og hag þjóðar
vorrar á þann hátt er sýndi
skarpleik og vísdóm. Þess vegna
trúði konungur honum, Iandið
heiðraði hann, fróðir elskuðu
36
stæði til, og fylgdist með honum.
— Hvað stendur til? spurði hún áköf, þegar þau voru
koinin inn í herbergi hennar.
— Mér hefir verið veitt staða með átjánhundruð króna
launum, og tek til starfa á morgun.
— Hvaða staða? Hvar þá?
— Á skrifstofu Scotts.
— Æ, Vilhelm!
Hún vissi ekki, hvað scgja skyldi, hvort hún ætti að gleðj-
ast, eða hryggjast.
-— En hvað verður um námsiðkun þina?
í rödd hennar málti heyra bergmálið frá hans eigin eftir-
sjá, er hann varð að kæfa niður harðri hendi. Með uppgerð-
ar kæruleysi valt hann athugasemdum hénnar á bug með
því að ypta öxlum.
— Er þér hent að ganga þá braut?
— Eg má til að breyta mér þannig, að mér verði það hent.
— Þú ert ekki þann veg gerður, að slikt verði þér neinn
hægðarleikur.
Hann þagði við.
— Eg er hrædd um, að þú beitir sjálfan þig of mikilli
þvingun. Slikt hefnir sín.
— Eg hugði, að þetta mundi gleðja þig, en í stað þess
ertu með tómar hrakspár. Fyrst er nú það, að með þessu
móti get eg séð fyrir mér sjálfur, og i öðru lagi verð eg, ef
til vill, bráðum fær um að hjálpa þér. Og hver veit — um
leið brosti hann, en í brosinu leiftraði eins og af köldu, fág-
uðu stáli — ef til vill verð eg með líð og tíma auðugur mað-
33
V.
Cecilia og Vilhelm mættust í fordyrinu. Hún var að koma
heim, hann að fara út.
— Hvert ætlar þú? spurði hún.
— Út.
— Það þykist eg sjá, en hvert?
—r Þú færð, ef til vill að vita það, þegar eg kem aftur.
— Altaf ert þú svo dulur!
Hann virti hana nákvæmlega fyrir sér. Cecilía var glæsileg
álitum í nýja, svarta sumarbúningnum sínum. Hinn prúði
búningur, ásamt fríðleik hennar, snart, móti vilja hans, feg-
urðarsmekk hans, en gerði honum jafnframt gramt í geði.
— Það lítur svo sem ekki út fyrir að þú sért fátæk stúlka,
mælti hann þurlega.
— Hvers vegna ætti eg að gera mér far um að vera fá-
lækleg ásýndum, úr því eg get með dálítilli handlægni og
smekk gert mig snotra útlits?
— Hvar hefir þú fengið þenna feikna fína hatt, og hvað
hefir hann kostað? spurði hann, til þess að neyða hana til
að kannast við, að meira þyrfti til, en smekk og handlægni,
til þess að ganga til fara eins og hún.
— Hattinn? svaraði hún hreykin. Hann hefir nú kostað
mig fimm krónur, enda þótt hann, eftir útliti, mætti hafa
kostað fjörutíu og fiinm krónur. Fjöðrina fékk eg hjá Möllu
frænku i saumalaun fyrir treyju, er eg saumaði fyrir hana.
Skúfana og bandið átti eg sjálf, og hattinn hefi eg saumað
sjálf. Þarna getur þú séð!
Hún leit á hann sigri hrósandi.