Brautin - 07.09.1928, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Sigurbjörg Þorláksdóttir.
Sími 1385.
Marta Einarsdóttir.
Slmi 571.
Brautin.
Ötgefendur:
Nokkrar konur
í Reykjavík.
Afgreiðslusími:
437,
1. árgangur.
Föstudaginn 7. september 1928.
11. tölublað.
Samgöngumálið mesta.
Nýkomið stórt úrval af leðurvörum:
Dömuveski, töskur og peningabuddur, manicurekassar og
toiletkassar í stóru úrvali, myndarammar og póstkorta, vegg-
skildir, rakspeglar, rakvélar, og blöð í þær, raksápa, skegg-
kústar, handsápur, hárgreiður, fílab.höfuðkambar, svampari
andlitscréme og andlitspúður, ilmvötn,fjöldi teg.,ilmsprautur,
kragablóm. Barnaleikf. og margar tækifærisgjafir. Ódýrast í
GOÐAFOSS
Sími 436.
Laugaveg 5.
Siðan Brautin hóf göngu sina
er farið að veita því betur eft-
irtekt, hvert nauðsynja- og lífs-
spursmál góðar samgöngur eru,
og að verðmæti landshluta fer
að mestu eða alveg eftir því
hvað greiðar og öruggar sam-
göngurnar eru. T. d. munu hús
og byggingarlóðir hér í Reykja-
vik, við höfnina og í miðbæn-
um, hafa alt að því fimmfald-
ast í verði cða meira, síðan
höfnin var bygð, var þó Rvík
langt frá að vera hafnlaus áður.
Þar sem tveir eða fleiri menn
hittast nú i Reykjavík eða ná-
gvenninu, berst talið að meira
eða minna leyti að járnbraut.
Menn meta og virða fyrir sér
hvort betra og öruggara verði
til frambúðar járnbraut eða bíl-
ar. — Ýrasar raddir heyrast,
sem kvíöa því, að járnbraut
austur yfir Hellisheiði að Ölf-
usárbrú, muni ekki bera sig
fjárhagslega, og bera því við,
að járnbrautir í Danmörku séu
reknar með tapi vegna hinnar
sívaxandi bílanotkunar. — En
þarna er mjög ólíku jafnað
satnan og ruglast þess vegna
áþreifanlega reikningurinn. —
Danmörk er lítið land, renn-
slélt, uppræktað og þéttbýlt. —
Par eru mjög fullkomnir bíl-
vegir, sem hafa kostað þjóðina
offjár, allur rekstur á bilum er
þar því tiltölulega ódýr. — Er
samt ekki talið að bílar endist
i Danmörku, með venjulegri
notkun lengur en 5—6 ár. Hér
á landi er, sem kunnugt er,
engir bílvegir yfir fjöll, allir
fjallvegir verið lagðir eingöngu
fyrir hesta og kerrur. Steinar
upp úr þessum vegum slita
dekki og slöngum mjög fljótt, í
rigningatið er þung færð af for
og aurleðju, Iöng leið milli bæja,
svo bilar slitna mjög fljótt. —
Par að auki hlyti að koma f
tekjudálka járnbrautarinnar allur
sá sparnaður á starfskröftum
og heilsu bilstjóranna, sem inn-
ist með því, að frýja þá við að
brjótast með bila í vondu veðri
og færð á fjöllum uppi.
Um sveitir munu bílar jafnan
notaðir til flutninga, þó járn-
brautir kæmu yfir fjallvegi. Og
ykjust bílflutningar að sjálfsögðu
að stórum mun, þegar héruðin
verða ræktuð og þéttbygð fyrir
töframátt járnbrautarinnar. —
Svo óræktað og lítið bygt, sem
Island er, mun síst að óttast,
að ekki verði næg verkefni í
ófyrirsjáanlegri framtíð fyrir
hvers konar hentug flutninga-
tæki milli sjávar og sveita. —
Pað er fremur kvíðvænlegt fyrir
þá, sem búa innarlega við Lauga-
veginn þegar haustar, og fjár-
rekstrarnir ganga í stórum hóp-
um frá morgni til kvelds, upp-
gefin lömb og haltar kindur
fullorönar, drifið áfram meö
hundum og svipum, má það
heita óframkvæmanlegt að kom-
ast með fjallstygt fé eftir Lauga-
veginum, svo mikil umferð sem
þar er orðin af bflum, hjólum
og gangandi mönnum. Er það
ekki IftiII beinn skaði árlega í
mör og kjöti, sem féð leggur af
i löngum og erfiðum rekstri yfir
gróðurlitla heiði og brunahraun.
Par að auki mun það alveg
órannsakað hvort afurðir af
þreyttu fé séu ekki óhollari til
fæðu, en ef fénu væri slátrað
óþreyttu.
Eitthvað mun nú vera farið
að flytja nautgripi að austan í
bílum um hásumarið, eru þá
tveir nautgripir settir í kassa
eða grindur ofan á flutningabíl,
líður aumingja skepnunum því
mjög illa, og meiðast oft áleið-
inni þegar bíllinn hröklast eftir
bröttum og ósléttum veginum.
Einnig er nú byrjað á því,
að flytja hey úr Ölfusinu suð-
ur, og er sá flutningur svo
barnalegur að tæplega er hægt
að láta vera að brosa að þvf,
þó ekki sé annars að því hlæj-
andi, að sjá ððrumegin heiðar,
víðlend slægjulönd með kaf-
grasi, hinumegin brunahraun
og malargrjót, og einn flutn-
ingabil í lest með nokkra hey-
bagga alla þessa óraleið, og'er
þessi fluiningur á heyi engu
betri en ef sveitabændur tækju
upp á þvf, er þeir ættu mikil
hey úti á engjura, að flytja
heyin heim á einum hesti eða
láta fullhraustan karlmannteyma
einn hest á eftir sér til flutn-
inga í staðinn fyrir að tengja
marga hesta saman í lest. —
Nei, íslendingar þekkja svo
vegalengdir, og vita hvað vinnu-
krafturinn er dýrmætur, að þeim
er harla fjarri skapi að fiytja
á einum hesti. Eins munu þeir
ekki una til lengdar bilum til
flutninga yfir fjallvegu. Á vetr-
um þegar alt Suðurlandsundir-
lendið er innilokað af snjó á
heiðurn uppi og sjávarróti við
hafnlausa strönd, rekur að þvi,
að bændur þar verða að brjót-
ast yfir Hellisheiði með afurðir
sínar á sleðum, tekur það ferða-
lag marga daga með hrakning-
um og erfiði. Einnig verða ferða-
mennirnir oft veðurteftir timum
saman.
Síðastliðinn vetur reyndu
Skeiðamenn að selja rjóma til
Reykjavíkur. Söluverðið, sem
boðið var, varsvoháttað miklu
munaði með ágóða en að strokka
úr honum smjör. — Mikið af
þessum rjóma reyndist þegar
suður kom óhæf verslunarvara,
ýmist hálfstrokkaður eða botn-
frosinn f brúsunum. Var þó
veturinn í fyrra með besta og
mildasta móti er menn eiga að
venjast, bæði með veður og
sleðafæri.
Væri járnbraut yfir Hellis-
heiöi, mætti að sjálfsögðu láta
snjóplóg renna eftir sporinu á
undan lestinni, að halda braut-
inni auðri og hreinni, teptust
þá flutningar aldrei árið um
kring, og yrði það allálitleg upp-
hæð í þjóðarhag, aö afurðir
bænda kæmust á góðan sölu-
markað árið um kring og út-
gerðarmönnum, er stunda veiðar
með mólorbátum opnaðist þá
einnig markaður fyrir nýjan
fisk daglega austur um sveitir.
Pegar islensku togararnir koma
með ísfisk til Englands, furðar
skipsmenn, er komua þar í
fyrsta sinn á þvi, að strax eftir
að búið er að skipa fiskinnm í
Iand, er hann allur horfinn, og
hafnarbakkinn sópaður og þveg-
inn að vörmu spori. þeir fá þá
að vita, að járnbraut er þarvið
hendina, sem flytur fiskinn taf-
arlaust út um sveitirnar á Eng-
landi, svo íslenska togaraútgerð-
in hefir þannig nokkurn hluta
ársins, óbeinlínis, hag af járn-
brautarferðum.
t*að er alvarlegt ihugunar-
efni, að á hverjum vetri, er
togararnir ganga á saltfisks-
veiðar héðan í Reykjavik, biða
daglega við höfnina, vinnufærir
karlmenn hópum saman; þeir
eru þar til að reyna að fá vvnnu
við að skipa fiskinum upp, þeg-
ar togararnir koma að landi. —
Nokkrir af þessum mönnum,
oftast að eins örfáir, eru valdir
úr til vinnunnar, allir hinir
verða að rangla heim aftur í fá-
tæktina og vonleysið, sem at-
vinnu- og aðgerðarleysið skap-
ar. — En hinumegin við Hell-
isheiði biöur gróðurmoldin, líf-
gjafinn mikli í álögum eftir því,
að hugrekki og fyrirhyggja með
starfandi höndum leysi hana úr
álögunum.
Þegar vinnumenn Ingólfs land-
námsmanns komu hingaðgöngu-
móöir eftir að hafa farið yfir
langar vegleysur og margar tor-
færur, fundu þeir loks öndveg-
issúlur húsbónda síns reknar
hér á Arnarhóli, varð öðrum
þeirra að orði: »Til ills fórum
vér um góð héruð er vér skul-
um byggja útnes þetta«. Festi
hann ekki yndi hér á mölinni,
gekk úr þjónustu Ingólfs og
reisti bú fyrir austan Hellis-
heiði. — Svo vel leist forn-
mönnum á austursveitirnar. En
austanmennirnir hafa löngum
sótt sjávarafurðir suður yflr
heiði, farið lestaferðir.
Fað er gamalt og gott íslenskt
orðtak að kalla alla flutninga
lestaferðir. Mesta samgöngumálið
er að taka nú upp þær lesta-
ferðir, sem best reynast nú á
timum: það er lestaferðir með
járnbrautarvögnum, þar sem
hver vagn ber um 10 hestburði.
Austanbændur þurfa að koma
sliknm lestaferðum á hjá sér
sem fyrst.
Alþýðukona.