Brautin - 12.10.1928, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Sigurbjörg Þorláksdóttir.
Stmi 1385.
Marta Einarsdóttir.
Slmi 571.
Brautin.
Otgefendur:
Nokkrar konur
í Reykjavík.
Afgreiðslusími:
437.
1. árgangur
Föstudaginn 12. oktober 1928.
16. tölublað.
J árnbrautarmálið.
Ný tillaga.
Baráttan i járnbrautarmálinu
er stöðugt að harðna.
Sóknin er nú hafin aö vel
yfirlögðu ráði og málið á fram
að ganga með bliðu eða stríðu.
Hér eftir verður fast fylgt
eftir og þeim, sem á móti eru,
vægðarlaust rutt til hliðar.
Stórmál þola engan tepru-
skap eða lítilmensku. t*au heimta
af hverjum liðsmanni, óskorað
fylgi. E*au heimta að enginn
liggi á liði sfnu, þegar hólm-
inn er komið. Þau heimta að
enginn missi kjarkinn og flýji
þegar til höfuðorustu verður
lagt.
þau heimta einbeittan vilja,
stáliðni, fyrirbyggju og um-
faugsun.
Þeir, sem ekki treysta sér til
að leggja þelta fram eftir því
sem þeir eiga, ættu ekki að
koma nálægt baráttu stórmál-
anna, því hálfur vilji, hálfur
hugur og hálfur kjarkur eru
langhættulegustu banamenn stór-
málanna. Bein andstæða er
leikur einn hjá sliku falsfylgi,
sem altaf svikur mest þegar
mest á reynir.
Að kanna llöiA.
það er siður góðra herfor-
ingja áður en lagt er til orustu
»að kanna liðið« sem kailaðer.
Herfylkingarnar eru látnar
ganga fram hjá yfirmanni hers-
ins og hann aögætir vandlega
favort alt er í röð og reglu.
Slík könnun er ekki síður
nauðsynleg þegar um baráttu
stórmála er að ræða.
Þegar kanna skal liðið í járn-
brautarmálinu, þarf fyrst að
skoða blaða.kost þann, sem mál-
ið getur haft stuðing af. Því
það eru fyrst og fremst blöðin,
sem eiga að taka þátt í orust-
unni.
Um blaðkostinn má segja, að
hann sé að vöxtum ágætur.
Með málinu eru eða hafa
sýnt því velvild sína: Brautin,
Tíminn, Vörður, Alþýðublaðið,
Morgunblaðið, lsafold og Lög-
rélta. Auk þess Tímarit Verk-
fræðingafélagsins, Eimreiðin og
svo frv.
Hér er stór og mikill blaða-
kostur, svo mikill að nær ó-
hugsandi er, að hann ætti ekki
að geta hrint málinu fram þeg-
ar á næsta þingi, ef samhentur
væri í þessu máli og skeleggur.
Það væri beinlínis ritstjórum
þessara blaða til smánar, ef
þeir gætu ekki með blöðum
sínum, haft þau áhrif á þjóð-
ina, að stór skriður kæmist á
málið og það þegar á uæstunni.
Ef litið er til þingflokkanna,
þá er fytgið einnig drjúgt. Það
er vist að tveir í stjórninni, að
minsta kosti, telja sig járn-
brautarvini. Einnig á Fram-
sóknarflokkurinn itök í austan-
þingmönnunum, sem eru fylgj-
endur járnbrautarinnar.
f íhaldsílokknum er formaður
bans, sem kunnugt er, einn af
helstu hvatamönnum þessa máls
og margir ihaldsmenn harðir
járnbrautarvinir. Ekki hvað sist
fyrir atbeina formanns íhalds-
flokksins.
Jafnaðarmenn virðast vera
að harðna i járnbrautarmálinu
og eru þar eindregnir með rik-
isrekstri.
Virðast þeir einna mest ein-
huga í þessu máli. í hinum
flokkunum munu menn vera
nokkuð á misjafnri-skoðun um
rekstur brautarinnar og hvort
ríkið eigi eitt að kosta hana eða
ekki.
Liðið er því bæði fritt og
mikið og ekki útfit fyrir annað
en það ætti að geta unnið stór-
sigur, ef samhent væri. Og ríð-
ur nú mikið á að menn, máls-
ins vegna, reyni að stilla ofsa
sinn og sundrungaranda og
vinna nú saman af viti og ein-
lægni, svo sem bræður væru,
þó þá greini á í öðrum málum.
Reynir nú mjög á mikilmensku
þeirra og stórmensku, því járn-
brautarfjendur munu reyna af
fremsta megni að sundra þeim
og dreifa, því sllkt er illra manna
siður og þeirra er góðu vilja
spilla.
Fj andmann aliöiö.
Það er ekki siður nauðsyn-
legt að þekkja óvini sina, en vini.
Og járnbrautarmálið á eins og
önnur stórmál harða mótstöðu-
menn. Lítílmenni, sem alt vex
i augum, og aldrei þreytast á að
B ALLSKONAR
1 SJÓ-
Q BRUNA-
folfoMoHolEoífoMojfojFojfojEolfojfojfolfolfojfolfojfojEolEolfojfojEoj
m
BIFREIÐA-
123
m
m
rsi
TRYGGINGAR B
m
m
i ERU ABVQQILEQASTAR HJA: 1
TROLLE & ROTHE HF.
EIMSKIPAFÉLAGSH ÚSINU.
rsi
berja barlómsbumbuna. Öfund-
armenn, sem ékki geta unt ein-
um landshluta stórra framfara
og umbóta, af því þeir sjálfir
hafa ekki beinan hag af þeim.
Afturhaldsmennina og kyrstöðu-
mennina, sem ætla af göflnm
að ganga, ef ekki dauöamók og
kyrstaða fær óhindruð að ríkja
yfir öllu og í öllu.
En auk þessara venjulegu
smásála á járnbrautarmálið and-
stöðumenn, þar sem rik bifreiðafé-
lög búast við að járnbrautin
muni draga úr bílanotkuninni,
og þar með nokkra aura úr
hinni ástkæru buddu þeirra. —
Og þá hefir það auðvitað ekk-
ert að segja, þó að Suðurlands-
undirlendið fái áfram að nistast
í heljarklóm samgönguteppunn-
ar, mikinn hluta árs.
En flestir þessir andstæðingar
hafa hingað til haft hægt um sig.
Þeir hafa ekki þorað að koma
opinberlega fram fyrr en nú,
alveg nýverið, að þeim hefir
tekist að smokka inn í dagblað
eitt hér í bænum grein einni,
þar sem reynt er með illgirni
og af heimsku mikilli, að læða
inn ótrú á nytsemi já nbrauta
með því að hefja til skýjanna
einhver dýrustu fiutningatæki,
sem enn hafa fluttst hingað til
landsins. Tæki, sem kosta mik-
ið fé í upphafi, en eru orðin
gersamlega úr sér gengin eftir
fáein ár. Tæki, sem að eins er
hægt að nota lítinn tima árs til
flutninga, en sem gleypa óhemju
fé í vöxlum þó litið séu notuð.
Tæki, sem stoppast jafnvel
á sléltum Reykjavíkurgötum, ef
eitthvað verulega snjóar framar
venju. Tæki, sem heimta hvert
um sig dýran mannafla, þó þau
skrölti hér að eins húsa á rnilli,
stund og stund. Tæki, sem eru
að öllu leyti smíðuð í útlönd-
um og alt slitefni og eldsneyti
verður að greiða háu verði,
og rennur alt féð til útlanda, til
að auka miljónagróða erlendra
einokunarhringa, sem villa fólk-
inu sýn, með rándýru skrum-
auglýsingakerfi. Tæki, sem eyði-
leggja alla vegi á skömmum
tfma, og útheimta geysiupp-
hæðir til viögerðar árlega, þó
að eins komi að gagni fáa mán-
uöi úr árinu.
Þessum tækjum vilja járn-
brautarfjendur syngja lof og
dýrð, að eins ef þeir geta með
því drepið járnbrautarmálið eða
unnið þvi tjón.
Járnbrautarfjendur hafa alt af
sömu aðferðina. Þeir láta ekk-
ert á sér kræla þegar deyfð er
ytir málinu.
En þegar fer að lifna yfir þvi,
fara þeir á stúfana og þgkjazt
vera ákafir vinir samgöngubóta,
en það má bara ekki vera járn-
braut, nei akvegur fyrir kerrur,
hann er íyrirtak, eða bílvegur,
sem kostar minst 5 miljónir kr.
en sem væri orðinn gerónýtur
eftir nokkur ár. Hann væri al-
'veg fyrirtak, jafnvel þó þyrfti
að yfirbyggja hann alla leið frá
Svinahrauni og austur fyrir
fjall; það gerir ekkert til. Bara
ekki járnbraut. Bara ekki besta,
ódýrasta og tryggasta samgöngu-
tækið á landi, sem enn þekkist,
og sem allar þjóðir, sem reynslu
hafa, vilja nottæra sér, sem allra
mest.
En er járnbrautarfjendum þá
alvara með þennan bílveg? Nei,
fjarri fer því. Þeir vita að bíl-
vegurinn myndi kosta gífurleg-
an bilaskatt.
Að eins vextir af bilveginum
myndi nema 1000 kr. skatti á
hvern bil árlega ef reiknað er
með 300 bilum í notkun, reikni
maður 150 bila í notkun er hann
2000 kr. á ári á hvern bíl. Auk
þess bætist við gífurlegur árleg-
ur viðhaldskostnaður slíks vegar,
sem einnig ætti að leggjast á