Brautin - 26.10.1928, Blaðsíða 2

2
BRAUTIN
þeir sæu sér fært að undirbúa
slíka löggjöf, án þess að leggja
höfuð sín mjög í bleyti. Gæti
það stilt dálftið í hóf ótta
»Tíma«-ritstjórans við hinn
imyndaða ríkisklofning, og væri
þá nokkurt góðverk unnið.
Hallveigarstaðir.
Ég er ein af þeim konum,
sem Iét mig litlu skifta, þegar,
fyrir tveimur árum, var haíin
fjársöfnun- til að koma upp
í Rnykjavik tilvonandi Kvenna-
heimili. Líknarstarfsemin hefir
alt af legið svo nærri okkur
konunum, og heimilin gera
til flestra kvenna svo mikl-
ar og margbrotnar kröfur, að
hugurinn hvarflar ekki viða. Þó
greip það mig notalega þetta
nafn: Hallveigarstaðir. Mér fanst
meiri en timi til kominn, að
he<ja úr þögn nafn fyrstu hús-
freyjunnar í þessu landi.
Samt var ég á háðum áttum.
Var það líklegt. að forgöngu-
konurnar hefðu það úthald, sem
til þess þarf að koma nýrri
hugmynd í framkvæmd, sem
auk þess þarf talsvert fé til, og
var ekki margt annað, er meira
kullaði að.
Eftir því, sem ég best veit,
eru það tvær meginþarfir, sem
Hallveigarstöðum er ætlað að
bæta úr. 1. að vera nokkurs-
konar miðstöð félagsskapar
kvenna og 2. heimili eða athvarf
fyrir aðkomukonur.
Raddir hafa heyrst um það,
að með því að koma upp slíkri
miðstöð mundu konurnar drag-
ast enn meir frá heimilunum.
Ég hefi aldrei getað skilið hvaða
hugsun liggur á bak við full-
yrðingu þessa. Verkahringur
húsmóðuritmar er göfugur, og
undir því eru þrif þjóðarinnar
ekki hvað minst komin, að þar
sé vel unnið. En ef við gefum
nánar gætur að þeim breyting-
um, sem orðið hafa hin síðari
ár, þá er það augljóst, hve starf
og svið húsmóðurinnar hefir
orðið æ þrengra og tilbreyting-
arminna, þótt ekki hafi það að
sama skapi orðið auðveldara og
sfst skemtilegra. Fjölbreytni í
störfum var áður miklu meiri á
heimilunum, fólkið fleira, já,
húsmóðirin þurfti þá að vera
Iíkt og Stephan G. segir um
sjálfan sig: Smiður, kongur,
kenuarinn. Við, eldra fólkið,
minnumst með söknúði glöðu
fjölmennu heimilanna, þótt mörg
þægindi væru þá óþekt, sem
menn nú vildu ekki án vera.
Pví er það satt, og á það vildi
ég benda karlmönnunum, sem
dr. Björg C. Þorlákson segir:
»Húsmóðurinni er nauðsynlegt
að losna um stund úr eldhúsinu.
baðstofunni eða stássstofunni«.
Petta hafa konurnar sjálfar
fundið, og þess vegna stofnað með
sér ýmiskonar félagsskap. Verk-
efni kvenfélaganna verða fleiri
og margbrotnari eftir því sem
þeim vex fiskur um hrygg. Þá
stefnir að því hér, eins og ann-
arstaðar, aö félagsskapur kvenna
verði skipulagsbundinn. Samtök
myndast milli félaganna og sam-
vinna hefst.
Verið getur að sumir séu svo
skammsýnir að óttast afleiðing-
ar af viðtækari starfsemi kvenna
utan heimilanna, og telji hverja
stund stolna, sem varið er til
annarlegra starfa. En nú er það
svo, að margar konur eiga ekki
heimili til að annast, og tilbreytui
gefur meira víðsýni og gerir
konurnar enda að enn betri
starfsmönnum á heimilunum.
Bæudurnir, sem störfuðu mest
fyrir sveitafélög sín, voru jafn-
framt bestu búhöldarnir, og
Ijósmæðurnar fyrirmyndar hús-
freyjur.
Kvenfélögunum i Reykjavíkætti
að vera það mikill fengur, að
geta haft fasta bækistöð á Hall-
veigarstöðum. Auk þess, ^sem
þau hefðu þar fundi sína, gætu
þau lálið gera sér þar skápa til
þess að geyma í félagsplögg og
annað, sem oft er óþægilegt l'yr-
ir stjórnina að þurfa að geyma
heima bjá sér. En auk þess,
sem kvenfélagakonur mundu
njóta mikils góðs af byggingu
sem Hallveigarstöðum, þá ætti
þarna að vera miðstöð fyrir fé-
lagsskap kvenna i Reykjavík.
Heimili fyrir adkomukonur.
Rödd um þörf fyrir það mun
fyrst hafa kornið fram á fundi
sambands norðlenskra kvenna.
Seinna flutti vestfirsk kona er-
indi um það mál. Hugmyndin
með þvi að koma slíku heimili
upp hefir verið og er sú, að
gera ungum stúlkum dvöl sína
í höfuðstaðnum ódýrari og ör-
uggari. Óltinn við að þetta mundi
draga ungu stúlkurnar enn meir
úr sveitinni, hefir komið fram
síðar og dregið úr framgangi
i""ro...i i t j
BESTU
SAUMAVÉLARNAR
VESTA og VERITAS
fást í
Heilfly. Gsrðars Gíslasonar.
i~' r r i ii.»

þessa góða máls. En væri ekki
líks hugsanlegt, að Kvennaheim-
ilið gæti orðið til að skila sveit-
unuin aftur einhverju af ungu
stúlkunum. Þarna ætti að koma
á fót leiðbeiningar- eða jafnvel
ráðningarskrifstofu fyrir konur,
sem ætti að verða hvoruttveggja
til hagsmuna, sveitakonum og
bæja.
En lipgur nokknð á að koma
Hallueigarstöðum upp fyrir 1930.
Það er svo margt, sem gera
á fyrir það mikla ár. Eu ekk-
ert snertir jafn beint okkúr kon-
urnar.
Mér og öðrum á minum aldri,
sem unglingar voru 1874, hlýu-
ar enn um hjartaræturnar, þeg-
ar við minnumst þeirrar hrifn-
ingar, sem þá fór um þjóðina,
Nafn ingólfs Arnarsonar var á
hvers manns vörum, en allir
gleyindu, að við blið hans hafði
staðið ungkona, sem tekið hafði
þátt í mannraunum hans og
fögnuði. Væri því sómi vor
meiri að koma Hallveigarstöð-
um upp, áður en við höldum
næsl þjóðhátíð.
»Margar hendur vinna lélt
verka. Ég sé í blöðunum að
konurnar eiga nú til byggingar
Hallveigarstaða 40 þús. krónur,
og að byrja mætti á bygging-
unni, ef enn bættust viö 20 þús.
Þelta er að sönnu nokkurt fé,
en ekki svo, að ekki væri við-
ráðanlegt, ef hver og ein legði
fram sinn skerf, eftir efnum og
ástæðum.
Heyrst hefir að mikið muni
lagt í búninga fyrir 1930. Það
er gott að þjóðin klæðist sæmi-
lega, en þó mundi það bera
vott um meiri þroska, að við
heíðum samtök og dáð til að
refta yfir okkur svo við yrðum
ekki úti rétt við bæjardyrnar á
Hallveigarstöðum, sumarið 1930.
Kerling i koti.
Fundur
Presta og sóknarnefnda,
Hinn almenni presta og sókn-
arnefndafundur, var haldinn í
Reykjavík dagan 17.—19. októ-
ber, og bófst með guðsþjónustu
í dómkirkjunni fimtudaginn 17.
október kl. 1 e. h. Síra Ólafur
Magnússon frá Arnarbæli steig í
stólinn og söng messu 4rá altari
afburða vel. Að lokinni guðs-
þjónustu gengu fulltrúar, og
fundargestir i hús K. F. U. M.
Þar setti cand. theol. Sigurbj.
Á. Gíslason fundinn, las kafla
úr bibliunni og fætði Guði
þakkir, að hafa fest á krossinn
skuldabiéf alls heimsins meö
fórnardauða Jesú Krists. Mættir
voru á fundinum 30 prestar,
þar af 23 þjónandi, full-
trúar frá kristilegum félögum,
og sóknarnefndir úr 8 prófasts-
dæmum, í alt um hundrað full-
trúar. Fundarstjórar voru kosn-
ir síra Guðmundur Einarsson
frá Mosfelli og cand. S. A.
Gislason, skrifarar síra Sveinn,
Ögmundsson frá Kálfholti og
Ásmundur Gestsson fulltrúi.
Dr. Jón Helgason biskup hóf
umræðurnar, flutti erindi um
vísitasíuferðir biskupa. Taldi
mjög nauðsynlegt, að biskupar
kyntu sér af eigin sjón kirkju
og safnaðarlíf á landinu. Frá þvi
1802 að biskupsstólarnir voru
sarneinaðir. — Hólabiskupsstóll
lagður niður, — hafði enginn
biskup heimsótt jafnmargar
kirkjur, og herra Hallgrímur
Sveinsson, þar til nú að dr. Jón
Helgason hefur stígið feti fram-
ar, og heimsótt allar kirkjur
landsins á 12 árum. Kvað bisk-
up þelta eingöngu að þakka
bættum samgöngum, sjálfur væri
hann íremur ónýtur að ferðast
Rómaöi biskup mjög hina óvið-
jáfnanlegu gestiisni íslendinga.
Trúaráhuga landsmanua taldi
biskup mikinnoggóðan. Þóguðs-
þjónustur í sumum sveitakirkj-
um virtust ekki sem best sóttar,
og messuföll nokkuð tíð, væri
það eðlíleg afleiðing af þvf, að
kirkjusóknirnar væru víðáttu-
miklar. — Það væru prestaköll
hér á landi á stærö við Fjón í
Danmörku, en þar væru 57
prestar. Heimaguðsþjónustur
húslestra væri viða verið að
taka upp aftur. Kirkjugarðarnir
út um land kvað biskup lands-
mönnum til skammar, og áleit
að sóknarnefndir ættu mesta
sök á því. Sóknarnefndin 1
Reykjavik liefði ráðist í, söfnuð-
inum að fornspurðum að setja
girðingu kringum kirkjugarðinn
hér, sem hefði kostað 60 þús-
und krónur. Vissi ekki annað
en söfnuðirnir helðu greitt mögl-
unarlaust kirkjugarðsgjaldið 1.
kr. á mann árlega.
Kirkjur út um land væru