Brautin - 15.11.1928, Page 1

Ritstjórar:
Sigurbjörg Þorláksdóttir.
Sími 1385.
Marta Einarsdóttir.
Simi 571.
Brautin
Útgefendur:
Nokkrar konur
f Reykjavík.
Sími:
491.
1. árgangur.
Föstudaginn 15. nóvember 1928.
21. tölublað.
Sjómannaheimili í Reykjavik
JLU 1
Hinar margeftirspurðu golftreyj-
ur á 11,50 og 14,50 kr. —
Fjölbreytt úrval af kjólatauum,
káputauum og plydsi. — Stórt
úrval af afar ódýrum og fallegum kápum og kjólum. —
Vörur sendar um alt land gegn póstkröfu.
Verslun KRISTÍNAR SIGURÐARDÓTTUR.
LAUGAVEG 20 A.
SÍMI 571.
Rottu-eitrun.
Kvörtunum um rottugang í húsum er veitt viðtaka á skrifstofu
minni við V/egamótastíg, daglega frá 13.—20. þ. m. kl. 9—12. f. h
og 1—6 e. h. — Sími 753.
Menn eru alvarlega ámintir um að kvarta á hinu tiltekna tíma-
bili, því kvörtunum, sem síðar koma er óvíst að hægt verði að sinna.
Heilbrigðisfulltrúinn.
»ÆHi fáist nokkur tiskur i
Þannig spyrja R.'ykvískar
búsmæður venjuleaa hvern norg-
nn. Sé svarað neitandi lendir í
vandræðum með miðdegismatinn.
Reykvíkingar þurfa svo mik.ð af
íiskmeti. Fer þó ekki til npytslu
nema lítill bluti samanboiið við
allar miljónirnar, sem fiskur er
seldur fyrir til útlanda. Islend-
ingar eru miklir aflamenn, fara
i viking út á haf, og koma að
landi með of fjár. En ekki er
heiglum hent, að sækja auðæfi
i greipar Ægis, og falla margir
í þeim baidaga. eins og t öll-
um orustum. Vænta mætti að
þeim, sem í iandi sitja þætli
nokkurs um vert, þegar þessa
veðurbörðu menn ber að iandi,
og er líka að sjálfsögðu tekið
vel á móti sjómönnum, sem
beimili eiga. En það eru margir
sjómenn sem koma ekki til
heimila sinna tímum saman.
Verða þá einkum Bíó, ki.ffhús
og dansgnæpur, sem laða sjó-
menn til sala sinna, féfietta þá
og eyðileggja.
15. ágúst 1923 var lestrarstofa
fyrir sjómenn stofnuð í Reykja-
Vik. Forgöngumennirnir fengu
Jóhannes Sigurðsson prentara til
að taka að sér forstöðu Sj’ó-
mannastofunnar, sem aukavinnu
eða f hjáverkum. Lestrarstofan
hefir starfað stðan. og Jóhannes
Veitt henni forstöðu með dugn-
aði og samviskusemi, Mætti bú-
ast við, að S|ómannastofan væri
til húsa í einhverju af stórhýs-
um þeim, sem árlega eru bygð
í miðbænum, en svo er ekki,
stofan hefst við í fremur litlu
og ósjáiegu búsi vestarlega við
Tryggvagötu. Iíom ég þar fyrir
nokkru í kynnisför. Forstöðu-
maðurinn tók mér vingjarnlega
og sýndi mér húsakynnin — 3
litlar stofur og eldhús. Var þar
öllu snotuilega fyrirkomið og í
ágætri röð og reglu. Nokkur
blöð, útlend og innlend eru gef-
in þangað en ekkert tímarit, og
vanta þau tilfinnanlega.
Sjómenn sátu við borðin í
stotunni, sumir skrifuðu bréf
að.ir lásu blöðin og drukku
kalli. Þar inni er einnig kafii-
sala.
»Eg er fæddur á Reykjanesi,
segir Jóhannes brosandi, mín
fyrsta sjón var út á sjóinn, og
hugur minn hefir jafnan leitaö
hl hafs. Ég fór 14 ára til sjós
á þilskipi með Hjalta Jónssyni
skip'.tjóra, um haustið var skút-
unni lagt inn í sund. Ég hafði
ekki ráð á að vera atvinnulaus
yfir veturinn, réðist í fsafoldar-
prentsmiðju, en bagurinn er all-
ur á sjónuin. Smitalið gat ekki
orðið lengra. Forstöðumaðurinn
hafði annrikt, átti von á hóp
af ungum mönnum frá Islands-
Falk um kveldið. Er ekki lítil
fyrirhöfn að sjá um alt í senn,
veitingar, ræðuhöld og söng. Er
bagalegt að enginn arammofónn
er á Sjómannastofunni, og væri
mjög vel til fallið að einbver
kaupmaður eða einhverjir kaup-
menn gæfu þangað grammofón
fyrir næstu jól. U.n jólin er
mest aðsókn að Sjómannastof-
unni, eru þá mörg skip inni.
Hafast útlendir og innlendir
menn úr fjarlægum béruðum,
heimilislausir og ókunnugir hér
í bænum þar við yfir jólahelg-
ina. R-ynir Jóhannes Sigurðs-
son að gera þeim dvölina svo
ánægjulega, sem auðið er vegna
húsnæðisleysis og fátæktar. Ár-
lega koma pakkar og b'éf fyrir
jólin frá öllum Noiðurlöndum,
Englandi og Pý'kalandi til sjó-
mannanna. Eru það einkum kven-
félög, sem gangast fyrfr þvf um öll
þessi lönd.aðgera sjómannaheim-
ilin sem vistlegust. I D inmörku
veitir drotning Alexandiine kven-
félagi forstöðu er eingöngu starfar
fyrir sjómannaheimili. í öllum
áður töldum löndum eru fall-
komin sjómannaheimili með
lestrarstofu, samkomusal, veit-
ingastofu og svefnherbergjum.
Jafnvel i Þórshöfn í Færevjum
er sjómannaheimili með 60 rúm-
um. Er þó fótkstala á öllum
Færevjum að eins 23 þúsund.
En á íslandi þar sem böfuðstað-
urinn hefir 24—25 þús. íbúa er
ekkert sjómannaheimili, að eins
þröng lestrarstofu-kytra, með
ekkert bókasafn, og mjög fátæk-
leg. Er þetta ekki vansalaust
fyrir íslensku þjúðina, og eng-
anvegin viðunandi lengur. Verða
kvenfélög i Reykjavík, að sýna
þann metnað, að leitast við að
bæta úr þessu og taka að sér
forgöngu i því að fullkomið
sjómannaheimiti verði sem fyrst
reist við höfnina í Reykjavík.
Er sjálfsagt að kretjast riflegs
styrks úr rikis- og bæjarsjóði
til byggingarinnar. Konnr um
alt land eiga ættmenn sina og
ástvini á sjónum, og verða að
vera vel á verði hverskonar á-
hrifum þeir verða fyrir i hafn-
arbæjunum. Á aldrei betur við,
en um æti sjómannanna, visa
Jóns biskups Arasonar.
»Vond ertu veröld | með véla-
brötiðin margföld o. s. frv.
En jafnframt verður að taka
alvarlega vara fyrir þvi, að
nokkur trúarstefna sé tekin fram
yfir aðra á sjómannaheimilinu
— né nota lestrarstofu sjómanna
til agitatfona í trúmálum. Hér
á landi er lögleitt trúaibragða-
frelsi og á því hver maður
heimting á, afskiftalaust af öðr-
um, að tala við höfund tilver-
unnar á þann, hátt, er hverjum
einum fellur best.
Kvöldiestra tr sjálfsagt að
hafa um bönd á sjómannaheim-
ilinu, og fá þangað mentaða
menn og góða fyrirlesara, að
flytja fyrirlestra og lesa upp kafla
úr góðum bókum. Emnig ætti
að safna þangað söngmönnum
og hljóðfæraleikurum, að skemta
með söng og hljóðfæraslætti.
Sjómannaheimili i Reykjavik
— rúmgott og vistlegt, er svo
mikið nauðsynjamál — bæði
fyrir bæinn og alt landið, að
hvorki trúarkreddur — eða póli-
tiskar flokkadeilur mega tefja
fyrir framgangi þess, né verða
þvi að fótakrfli að öðru leyti.
Sigurborg Jónsdóttir.
H tt og þatta.
(Aðsent).
Kýlasta nýft í stærð-
fra'di. Það siðasta úr heilabúi
Timaritstjórans er þetta: Ur-
skurðarnald meiri hluta atkoœða
á ad raða; þetta fœ\t með þvi,
að 2i00 atkvæði á einum stað,
jafngitdi 400 atkvædum á öðrum
stað. Hvemig skyldi hr. doktor
Ólafl Dan litast á blikuna:
2400 atkvæði — 400 atkvæði
ergo er úrskurðarvaldið hjá
meiri hluta alkvæða. Það er ó-
þaifi aö vera að bampa Einstein
og svoleiðis sraamennum, þegar
vér íslendingar eigum aðra eins
furðusmiði i tölspeki og heilabú
Timaritstjórans.
Aö Ipggja iiidur sendi-
lierraenibættid ■ llöfn. —
Grein um þetta efni, sem Brautin
flutti fyrir nokkru, hefir vakið
eftirtekt margra alhugulla manna.
Hvaða vit er í þvi, að kosta 60
þúsund krónum i næsta óþarft
sendiherrahald í Höfn, en láta
engan sendiherra vera í Lund-
únum, sem er höfuðborg þess
lands, sem vœntanlega er aðal-
markaðsland fyir helztu afurðir
bcendastéttarinnar islenzku, smjör
og nýtt kjöt? Eu auk þess hefir
þetta land aðal-markað fgrir
allan isfisk vorn og mjög mikið
af blautfiskssölu vorri, og er bú-
ist við, að þetta megi stórum
auka. — Greindir menn, sem séð
hafa tillögu Brautarinnar í sendi-
herramálinu: að flytja sendi-
herrann frá Höfn, þar sem hann
hefir sama og ekkert að gera,
i