Brautin - 30.11.1928, Blaðsíða 3

BRAUTIN
3
i sumar um járnbrautarmálið,
og þá tillögu að við bænda-
fólkið, sem naumast getum ,
greitt 2—300 króna afgjald af
leigujörðunum okkar, að við
ættum að geta skotið saman í
upphæðir, sem okkur sundlar
við að nefna.
Nei, þá skyldi ég hvað var
að gerast. Þessi flokkur, sem
ég til skamms tíma heti kallað
okkar flokk, var ekki hóti betri
en hinir. Hann meira að segja
fellur skör neðar, því hann ætl-
ar að svikja okkur og blekkja
í langstærsta velferðamálinu
okkar. Áuðsæilega meinar hann:
Ég bauð ykkur brauð, en þið
vilduð ekki bfta; ég sýndi ykk-
ur leið, en þið vilduð ekki fara
hana. Hvað gel ég svo gert
meira? — Og svo átti stærsta
málið okkar bændafólksins,
innilukta á stóra hafnlausa
svæðinu austanfjalls, að taka
andvörpin og deyja helst ævar-
andi dauða, í faðmi ósé>plægni
bændastjórnarinnar og fram-
taksleysis fátækra bænda.
Já, slík er íslensk pólitik,
ekkert mál, bara menn, sem
vilja sitja í valdasessi og hl»ða
utan um sig prakt Og prjali,
sem keypt er fyrir okurskatta
Og tolla þá, sem óstjórn þessi
kemurá, en sem er tekið undan
blóðugum nöglum lítilmagnans.
Já, og slík hefir íslensk blaða-
menska verið um mörg ár, full
af óbeilindum og blekkingum.
Og það er meira en timi til
kominn að við skiljum hvað er
að gerast, og að við vöknum
og vinnum að því, að íslen^k
blaðamenska komist í heilbrigð-
ara borf en nú er.
.VXVj
Miðstöðvaríæki
af ýmsum gerðum. — Tökum að oss uppsetningu
þeirra í tímavinnu eða samningsvinnu.
]. Þorláksson & Norðmann.
Reyk javík.
Þess vegna fyltist ég gleði og
þakklæti til eina íslenska stjórn-
málablaðsins, sem konur gefa
út, Brautarinnar, blaðs sem ekk-
ert á skylt við klíkupólitík og
flokkahatur, heldur tekur málin
eins og þau koma fyrir og ræð-
ir þau með röksemdum og hóg-
værð. — Já, ég fyltist trú á,
að enn þá ættum við Islend-
ingar viðreisnarvon, enn þá
væru til menn með þjóðinni,
sem vildu landi og lýð vel, án
þess að stjórnast af eiginhags-
munum. Og að þessi rélllætis-
alda var frá konum runnin,
furðaði ég mig ekki á. En ég
furðaði mig á dugnaði kvenn-
anna til að rfsa upp með djörf-
ung, og sannleiksást gegn blekk-
ingum og vífilengjum karlmann-
anna, sem ráða yfir stjórnmála-
blöðuin þessa lands. Á móti
karlmönnuni, sem hafa stærstu
velferðarmál þjóðar sinnar að
leiksoppi og vefja þau öll með
margþættum vífilengjum og
blekkingum, hafa þau fyrir
kosningaheitu, með það eitt
fyrir augum, að kasta ryki i
augun hver á öðrum, svo hæg-
ara sé að fóðra svikin, þegar á
hólminn er komið.
Soeitakona.
Brot.
Hvað er maðnrinn?
Maðurinn er samsettur af sál
og tíkama. Likaminn er skynj-
unarfæri sálarinnar, án hans
eru öll áhrif ómöguleg. Skynj-
unin vekur varyrðir, varyrðir
tilfinningar, tilfinningar vilja.
Þannig eru varyrðir, tilfinning-
ar og vilji hin þrjú aðalefni
sálarinnar.
Hvað á nisðarinn að vera?
Hann á aö vera lifandi and-
lega og likamlega. Siðfræðin
byggist á því að »breyta alment«.
Að taka tillit til heildarinnar en
ekki einungis til sjálf sín. Par
má setja sem einkunnarorð þetta:
»Eins og þú breytir svo ert þú«
pg eins og þú ert svo breytir þú«.
Hvort er hærra stig af sið-
ferði það, sem kemur daglega
fram án áreynstu, eða það, sem
ég verð að breyta kröftum mín-
um til þess að fcera? Hið fyrra
sýnir þroskastig siðferðisins, hið
síðara að siðferði mitt vill ná
hærra, því »svo sem þú breytir
svo verður þú«.
Er siðfræðin skynsemis mál-
efni eða tilfinningar
Tilfinningarnar eru aðaldrif-
fjöður siðfræðinnar. Skynsemin
gefur stefnu og ljós og miðar
til, ef það gengur í rétta átt, að
kenna rétta framkomu, sem er
aðalmarkmið siðfræðinnar.
Maðurinn reynir stöðugt að
gera sjálfan sig ánægðan, að
fjarlægja ólystartilfinningu en
fullnægja listartilfinningu sinni.
Enginn getur verið ánægður
ef allir aðrir eru óánægðir við
hann. Einstaklingurinn hefir því
skyldur við aðra, en hann leið-
ir þær allar útaf skyldunum
við sjálfan sig og þæginda-
tilfinningum fyrir sjálfum sér.
Hann leitast við að vera ánægð-
ur og glaður. Gleðin er éitt af
hinum stóru spursmálum sið-
fræðinnar og lífsins í heild sinni.
Dggðin er siðferðislegur vani
á háu stigi, en dygð er ekki
annað en dugnaður. Samviskan
er rödd siðfræðinnar. Ávöxtur
siðfræðinnar er viska, gott
hjartalag og dugnaður.
Hvaða aðferðum eigum vér
að beita, til að gera barn að
manni?
Uppala það.
Markmið uppeldisins er að
hafa áhrif á likama og sál.
Likamann sem verkfæri sálar-
88
gáfu í skyn, að hann liefði verið henni hinn versti.
Hann komst við af augljósum taugaóstyrk hennar, og
gleymdist að vera á verði gegn blíðari tilfinningum.
— Lofið þér mér nú að sjá handlegginn, systir Vera, bað
hann, og bælti við í lágum r.ómi, en þó með ákafa: Mig henti
það slys að rispa yður með óhreinum hnif. Getið þér verið
svo harðbrjósta, að bægja mér frá, að bæta aftur úr klaufa-
skap mínum?
Var það hann, sem ávarpaði hana í þessum róm? Var það
hann, sem leit á hana með þessum svip? Og nú kallaði hann
hana aftur systir Veru! Hún leit undrandi á hann stóru,
bláu augunum sinum.
— Er eg þá ekki lengur óvinur yðar? slapp út úr henni,
án þess hún hugsaði út i, hvað hún væri að segja.
Honum varð hverft við þessa óvænlu spurningu.
— Óvinur minn?
— Doktorinn fer með mig alveg eins og eg sé það, mælti
hún og leit spurnaraugum á liann.
— Það eruð ekki þér, sem eruð það, mælti hann í flýti,
hálf utan við sig út af hinni undarlegu spurningu hennar og
hvössu augnaráði.
— Ekki eg? Hver er það þá?
Hann beit á vörina, gramúr yfir þvi, að hafa svarað svo
gálauslega.
— Hefi eg sagt, að nokkur sé óvinur minn? mælti hann
i ákafri greinju, sem að vísu beindist að henni, en var raun-
ar gremja við sjálfan hann.
Hann sá sér nú færi, þegar hún ugði ekki að sér, greip
85
arnir unnu henni hugástum. Hví skyldi hún þá vera að
liirða um andúð doktorsins gegn henni. Hún þyrfti ekki að
taka sér nærri ofanígjal'ir hans, þar sem hún het'ði ekki
valdið sjúka manninum neinna óþæginda, þvert á móti veit.t
honum hressingu.
VIII.
Þegar framkvæma átti uppskurð á einhverjum sjúklingi
úr deild Veru, var það skylda hennar, sem deildarsystur, að
vera til aðstoðar í skurðlækningasalnum. Venjulega var það
hennar hlutverk að gegna svæfingunni.
Dag nokkurn, er doktor Gripenstam ætlaði að gera við
sár á einum af sjúklingum Veru, var systir Constance frem-
ur lasin; bað hún því Veru um að rétta doktornum hönd,
sjálf ætlaði hún að annast svæfinguna.
Vera gerði það.
Sárið var ljótt, bólgið og fult af igerð, sem doktorinn hafði
þarna til meðferðar.
Þegar hann var að fást við sárið vildi honum það til, að
hann rispaði handlegginn á Veru með hnifnum, nýkomnuin
úr sárinu.
— Varð nokkuð að? spurði hann í flýti.
— Nei, það var ekkert, svaraði hún jafn hraðan, og rétti
handlegginn að einni námsmeynni, sem vafði sárabindi um
hann, og gat hún því gegnt starfi sinu áfram.
Þegar Vilhelm sa'ma kvöldið var i sjúkravitjan í deildinni,
vildii hann fá að lita á handlegginn, en hún kvaðst sjálf
hafa gengið frá honum og ekkert væri að.